Grzybówka żółtawa

Grzybówka żółtawa (Mycena flavescens Velen.) – gatunek grzybów z rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae)^[1].

Grzybówka żółtawa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	grzybówkowate
Rodzaj	grzybówka
Gatunek	grzybówka żółtawa
Nazwa systematyczna
Mycena flavescens Velen. České Houby 2: 323 (1920)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycena, Mycenaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Takson ten opisał w Josef Velenovský 1920 r.^[1] Synonim: Mycena luteoalba var. sulphureomarginata^[2].

nazwę polską nadała mu Maria Lisiewska w 1987 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnica 5–30 mm, początkowo wąskostożkowaty, potem szerokostożkowaty, paraboliczny, wypukły, w końcu prawie płaski, czasem z małym garbkiem, półprzezroczyście prążkowany. Powierzchnia naga, o barwie od kości słoniowej do żółtawobiałej, czasem bardziej żółtawej w środku^[4].

Blaszki

W liczbie 20–24 dochodzących do trzonu, wąsko przyrośnięte, zbiegające z krótkim ząbkiem, lub bez, białe^[4].

Trzon

Wysokość 20–80 mm, grubość 1–2 mm, walcowaty, pusty w środku, prosty. Powierzchnia ma szczycie oprószona, niżej naga, biała, u podstawy pokryta gęstymi, białymi, giętkimi włókienkami^[4].

Miąższ

Bez wyraźnego zapachu^[4].

Cechy mikroskopowe

Podstawki 24–30 × 5,5–6,5 µm, maczugowate, 4-zarodnikowe, ze sprzążkami. Zarodniki 6,5–9 × 3–4,5 µm, pipetowate, gładkie, nieamyloidalne. Cheilocystydy 30–60 × 5,5–12,5 µm, wymieszane z podstawkami, wrzecionowate, z długimi lub krótkimi szypułkami, czasem pokryte galaretowatą substancją. Pleurocystydy podobne. Strzępki w skórce trzonu o szerokości 2–6,5 µm, gładkie, ze sprzążkami, uchyłkowate, pokryte prostymi lub bardzo rozgałęzionymi, cylindrycznymi lub silnie nabrzmiałymi naroślami. Kaulocystydy do 65 × 20 µm, wrzecionowate, kiełbaskowate, prawie cylindryczne, maczugowate lub prawie kuliste^[4].

Gatunki podobne

Grzybówkę żółtawą można pomylić z gatunkami z rodzaju Hemimycena (białogrzybówka), na przykład białogrzybówka mlecznobiałą (Hemimycena lactea) i białogrzybówką ługowatą (Hemimycena delectabilis). Różni się od tych gatunków między innymi wyraźnym zabarwieniem, żółtawym lub białym kapeluszem, różnie ukształtowanymi zarodnikami i różnym kształtem kaulocystyd^[4].

W obrębie rodzaju Mycena M. flavoalba jest członkiem sekty Adonideae, która charakteryzuje się mniej lub bardziej jaskrawymi barwami owocników i nieamyloidowymi zarodnikami, gładkimi, wrzecionowatymi cheilocystydami, obecnością pleurocystyd, uchyłkowatymi strzępkami włoskowatych strzępek i gładkimi strzępkami warstwy korowej trzonu. Na przekroju różni się od innych gatunków barwą kapelusza – białą do żółtobiałej^[4].

Badania molekularne przeprowadzone przez Aronsena i Larssona w 2016 r. wskazują, że M. flavoalba obejmuje dwa różniące się filogenetycznie gatunki, które należy badać dalej. Odkryli również, że Mycena floridula, jest współzależny z jedną częścią badanego przez nich materiału M. flavoalba, podczas gdy druga część stanowi gatunek obecnie nieokreślony^[4].

Występowanie i siedlisko

Grzybówka żółtawa znana jest w Ameryce Północnej i Europie^[5]. Władysław Wojewoda w zestawieniu grzybów wielkoowocnikowych Polski w 2003 r. przytacza 8 stanowisk^[3]. Jedno, ale bardziej aktualne stanowisko podaje internetowy atlas grzybów^[6]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych^[7].

Grzyb saprotroficzny. Występuje na omszałych trawnikach, na porośniętych mchem pniach drzew, wśród szczątków warzywnych pod drzewami liściastymi i na zwalonych igłach w lasach iglastych, zwłaszcza świerkowych^[4], rzadziej bukowych^[3].