Hadżi Girej

Hadżi Girej Melek (Anioł) (krymskotat. Hacı Geray, Melek Hacı Geray) (ur. 1397, zm. 1466) – potomek Czyngis-chana w 9 pokoleniu. Pierwszy chan krymski w latach 1441–1466 i założyciel dynastii Girejów^[1].

Hadżi Girej

Chan krymski
Okres	od 1441 do 1456
Poprzednik	brak
Następca	Hayder Giray
Chan krymski
Okres	od 1456 do 1466
Poprzednik	Hayder Giray
Następca	Nur Devlet
Dane biograficzne
Dynastia	Girejów
Data urodzenia	1397
Data śmierci	1466
Dzieci	Nur Dewlet Hayder Mengli I Girej

Życiorys

W roku 1420 został emirem Krymu wchodzącego w skład Złotej Ordy. W 1427 Złota Orda rozpadła się na chanaty. W latach 1428–1430 oderwał od Złotej Ordy część Krymu, a następnie obwołał się samodzielnym władcą^[1]. W roku 1449 ogłosił się niezależnym władcą Chanatu Krymskiego ze stolicą w Bakczysaraju.

Był sojusznikiem króla polskiego. Zagrożony przez Złotą Ordę oraz Imperium Osmańskie zawarł sojusz z Polską i Litwą zobowiązując się do udzielania pomocy^[1]. Działał z poparciem Witolda i w latach 1434–1443 mieszkał za zezwoleniem Witolda w Lidzie. Złota Orda chciała zmusić go do uznania jej zwierzchności, ale Hadżi mając oparcie w sojuszu z Polską, Litwą i Księstwem Moskiewskim oparł się tym naciskom rozszerzając swoje władanie na tereny między Dnieprem i Donem. Jego władzy podlegała Kaffa, kolonia genueńska na Krymie.

Pokonał chana Wielkiej Ordy Sid Achmeta (1437–1465)^[2]. Powstanie Chanatu Krymskiego nie zagroziło prawosławiu. Hadzi Girej modlił się przed świętą ikoną w Monastyrze Uspieńskim niedaleko Bakczysaraju^{[potrzebny przypis]}.

Półwysep Krymski w połowie XV w.

Z racji urody zwany był przez poddanych Melek – Anioł.