Haxhi Lleshi

Haxhi Lleshi (ur. 1 maja 1913 roku we wsi Reshan k. Dibry, zm. 5 stycznia 1998 roku w Tiranie^[1]) – albański polityk, komunista.

Haxhi Lleshi

Data i miejsce urodzenia	19 października 1913 Reshan
Data i miejsce śmierci	5 stycznia 1998 Tirana
Minister spraw wewnętrznych
Okres	od 23 października 1944 do 21 marca 1946
Przynależność polityczna	Komunistyczna Partia Albanii
Poprzednik	Ibrahim Biçaku
Następca	Koçi Xoxe
Przewodniczący Zgromadzenia Ludowego
Okres	od 1 sierpnia 1953 do 22 listopada 1982
Przynależność polityczna	Albańska Partia Pracy
Poprzednik	Omer Nishani
Następca	Ramiz Alia
Odznaczenia

Życiorys

Pochodził z rodziny chłopskiej, wyznania muzułmańskiego^[2]. Uczył się w szkole serbskojęzycznej w Dibrze^[1]. W latach 30. zajmował się handlem w Dibrze. Według Halima Purelku w Dibrze Lleshi miał współpracować z wywiadem jugosłowiańskim, przygotowując się do działań wywiadowczych na terytorium Albanii, okupowanej przez Włochów^[3]. W 1941 po wybuchu wojny został internowany przez władze jugosłowiańskie we Vranju. Po uwolnieniu z internowania przebywał w Peshkopii^[1].

W 1942 dowodził oddziałem partyzanckim w Dibrze, w 1943 objął dowództwo batalionu^[4]. W kwietniu 1943 wstąpił do partii komunistycznej i szybko awansował w hierarchii komunistycznego ruchu oporu, dochodząc w tym samym roku do stanowiska szefa sztabu Armii Wyzwolenia Narodowego^[1]. Jednym z jego zadań było utrzymywanie kontaktów z partyzantami w Macedonii. W 1943 brał udział w walkach z ballistami. W 1944 awansował na stopień pułkownika, a we wrześniu 1944 na czele podległych mu oddziałów uczestniczył w operacji wyzwalania Dibry. W latach 1944–1946 pełnił funkcję ministra spraw wewnętrznych w Rządzie Tymczasowym, uczestniczył w negocjowaniu z Jugosławią układu o współpracy i pomocy wzajemnej. W latach 60. wyjeżdżał wielokrotnie do Chin, negocjując kolejne układy dwustronne. W Zgromadzeniu Ludowym zasiadał regularnie od 1950 roku jako deputowany z okręgu Dibry^[1]. W 1953 w czasie operacji Valuable - prowadzenia działalności dywersyjnej na terytorium Albanii, Lleshi był uważany za jedną z osób, lojalnych wobec Ahmeda Zogu, które mogą pomóc w obaleniu reżimu komunistycznego^[5]. Lleshi wykazał się jednak lojalnością wobec władz komunistycznych i doprowadził do likwidacji oddziału Zenela Shehi^[5].

Po ukończeniu kursu w Moskwie z zakresu dyplomacji, w roku 1953 objął stanowisko przewodniczącego prezydium Zgromadzenia Ludowego, które sprawował do 1982. W 1975 był członkiem komisji przygotowującej projekt nowej konstytucji. Odsunięty w 1983 roku (było to to efektem skandalu obyczajowego - Lleshi miał uwieść swoją sekretarkę, która notowała jego wspomnienia)^[6]. W 1991 został powołany do Rady przy Prezydencie Albanii^[1]. W maju 1996 stanął przed sądem, oskarżany o udział w zbrodniach komunistycznych. Skazany początkowo na karę śmierci, w lipcu 1996 został decyzją sądu uwolniony z uwagi na podeszły wiek i chorobę^[4].

Grób Lleshiego na cmentarzu Sharre w Tiranie

W 1996 ukazały się wspomnienia Lleshiego Vite, njerëz, ngjarje : kujtime, w opracowaniu redakcyjnym Kujtima Ymeriego i Zenela Sulaja.