Hełmówka nadrzewna

Hełmówka nadrzewna (Galerina sideroides (Bull.) Kühner) – gatunek grzybów należący do rodziny podziemniczkowatych (Hymenogastraceae)^[1].

Hełmówka nadrzewna

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	podziemniczkowate
Rodzaj	hełmówka
Gatunek	hełmówka nadrzewna
Nazwa systematyczna
Galerina sideroides (Bull.) Kühner Encyclop. Mycol. 7: 215 (1935)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Galerina, Hymenogastraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1793 roku Jean Baptiste François Pierre Bulliard, nadając mu nazwę Agaricus sideroides. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadał mu w 1935 roku Robert Kühner^[1]. Synonimy^[2]:

• Agaricus sideroides Bull. 1793
• Galera sideroides (Bull.) Kühner & Romagn. 1953
• Hylophila sideroides (Bull.) Quél. 1886
• Naucoria sideroides (Bull.) Quél. 1872
• Naucoria sideroides var. indusiata J.E. Lange 1938

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnica 1,5–4 cm, u młodych owocników dzwonkowaty, potem wypukły z garbkiem. Brzeg młodych owocników podwinięty, czasem z białymi, zwisającymi pozostałościami osłony, prążkowany. Powierzchnia lepka, błyszcząca, o barwie od żółtobrązowej do brązowoczerwonej^[4].

Blaszki

Przyrosnięte, początkowo żółte, potem ochrowobrązowe^[4].

Trzon

Wysokość 3–6 cm, grubość 1,5–6 mm, walcowaty, z włókienkowatymi resztkami osłony, czasem ze strefą pierścieniową^[4].

Wysyp zarodników

Żółtobrązowy^[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki elipsoidalne, o rozmiarach 6–8 × 4–5 μm. Podstawki 4- sterygmowe. Cheilocystydy z wydłużoną szyjką i nieznacznie rozszerzonym wierzchołkiem. Pleurocystyd brak^[4].

Występowanie i siedlisko

Hełmówka nadrzewna w Europie jest szeroko rozprzestrzeniona. Podano także jej stanowiska w dwóch rejonach zachodniego wybrzeża Ameryki Północnej^[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski podano wiele stanowisk^[3]. Liczne i nowsze stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. W atlasie tym znajduje się w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych^[6].

Saprotrof. Siedlisko: lasy iglaste, liściaste i mieszane. Rośnie na leżącym na ziemi drewnie (opadłych gałęziach, pniach drzew i resztkach drzewnych), często na drewnie zagrzebanym w ziemi. Owocniki od sierpnia do października^[3].