Włośnianka rosista

Włośnianka rosista (Hebeloma crustuliniforme (Bull.) Quél) – gatunek grzybów należący do rodziny pierścieniakowatych (Strophariaceae)^[1].

Włośnianka rosista

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	pierścieniakowate
Rodzaj	włośnianka
Gatunek	włośnianka rosista
Nazwa systematyczna
Hebeloma crustuliniforme (Bull.) Quél. Mém. Soc. Émul. Montbéliard, Sér. 2 5: 128 (1872)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hebeloma, Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1787 r. Jean Baptiste François Pierre Bulliard. nadając mu nazwę Agaricus crustuliniformis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1872 r. Lucien Quélet, przenosząc go do rodzaju Hebeloma^[1].

Niektóre synonimy naukowe^[2]:

• Agaricus crustuliniformis Bull. 1787
• Agaricus crustuliniformis var. minor Cooke 1886
• Agaricus ossa J.F. Gmel. 1792
• Hebeloma diffractum (Fr.) Gillet1876
• Hebeloma longicaudum (Pers.) P. Kumm. 1871
• Hebeloma nudipes (Fr.) Kalchbr. 1873
• Hebelomatis crustuliniformis (Bull.) anon.
• Hebelomatis crustuliniformis (Bull.) Locq. 1977
• Hebelomatis radicatum (Cooke) Locq. 1979
• Hylophila crustuliniformis (Bull.) Quél. 1886

Nazwę polską podał Stanisław Chełchowski w 1898. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też nazwę skórzak rosisty^[3]. Według Index Fungorum wyróżniana w niektórych opracowaniach włośnianka długotrzonowa (Hebeloma longicaudum (Pers.) P. Kumm.) to synonim włośnianki rosistej.

Morfologia

Kapelusz

Średnica 4–8 cm, wyjątkowo do 10 cm. U młodych okazów półkulisty lub dzwonkowaty z podwiniętym brzegiem, potem rozpostarty i pofalowany na brzegach. Kolor kremowy, ochrowy lub rdzawożółty, skórka gładka^[4]. W czasie wilgotnej pogody mazista lub śluzowata, w czasie suchej nieco tylko lepka^[5].

Blaszki

Gęste i wąsko przyrośnięte do trzonu lub całkowicie wolne. Mają postrzępione brzegi i kolor szaroochrowy^[4]. Podczas wilgotnej pogody łzawią, tzn. wydzielają na ostrzach mleczne lub niemal przeźroczyste krople^[5].

Trzon

Wysokość 5–10 cm, grubość 1–2 cm, cylindryczny, o włóknistej powierzchni, czasami pokryty drobnymi łuskami, szczególnie w górnej części^[4].

Miąższ

Kremowobiały, w dolnej części trzonu ciemniejszy. Ma zapach rzodkwi i przeważnie jest gorzki^[5].

Wysyp zarodników

Ochrowobrązowy^[6].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki w kształcie cytryny, drobno brodawkowane, o rozmiarach 3–9 × 5,5–7,5 μm^[6].

Gatunki podobne

• włośnianka korzeniasta (Hebeloma radicosum). Posiada wyraźnie korzeniasty trzon wyrastający w spróchniałym drewnie^[4].
• włośnianka musztardowa (Hebeloma sinapizans). Posiada dużo większy kapelusz, na środku wybarwiony ciemniej niż na obwodzie^[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie, Australii oraz w Japonii i Korei^[7]. W Europie Środkowej i w Polsce gatunek bardzo pospolity^[5][8].

Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje zarówno w lasach liściastych, jak i w iglastych, a także w parkach, ogrodach, na skarpach i w różnego rodzaju siedliskach ruderalnych; na poboczach dróg, na składowiskach. Unika siedlisk bardzo wilgotnych. Rośnie pod brzoza brodawkowatą, dębem szypułkowym, dębem bezszypułkowym i bukiem zwyczajnym. Owocniki pojawiają się od maja do listopada^[3].

Znaczenie

Grzyb niejadalny. Nie należy spożywać nawet młodych owocników, które nie są gorzkie, jednak mogą powodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe^[5]. Z grzybni włośnianki rosistej wytwarzany jest wysokiej skuteczności preparat mikoryzowy ułatwiający wzrost i rozwój sadzonek drzew^[9].