Helena Hleb-Koszańska

Urodziła się w urzędniczej rodzinie jako córka Jana^[1]. W 1921 r. razem z rodzicami przeniosła się do Wilna. Tam ukończyła gimnazjum oraz studia w zakresie filologii polskiej na Uniwersytecie Stefana Batorego, gdzie pod kierunkiem Stanisława Pigonia obroniła pracę magisterską pt. Źródła sądów w rozprawie Michała Grabowskiego „O nowej literaturze francuskiej”. W 1929 r. uzyskała stopień doktora na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Wileńskiego. Równolegle studiowała w Wileńskim Konserwatorium Muzycznym w klasie fortepianu. W 1928 r. podjęła pracę w Bibliotece Uniwersytetu Wileńskiego, gdzie współpracowała z Adamem Łysakowskim. Jej ówczesna praca naukowa była poświęcona recenzowaniu piśmiennictwa zagranicznego oraz analizie obcojęzycznych podręczników związanych z bibliotekarstwem. Ponadto gromadziła bibliografię i materiały biograficzne do „portretu bibliograficznego” Joachima Lelewela, temu celowi poświęciła stypendium Funduszu Kultury Narodowej, na zapoznanie się z działalnością bibliotek w Wielkiej Brytanii, Belgii, Francji i Rzeszy. Od 1932 r. kierowała Działem Książek w Bibliotece Uniwersyteckiej, a od 1936 r. także Ośrodkiem Dokumentacji Joachima Lelewela.

W listopadzie 1932 wyjechała do Leningradu, gdzie do kwietnia 1933 uczestniczyła w pracach Komisji Mieszanej do Rewindykacji Mienia Bibliotecznego. Po przejęciu polskich bibliotek przez władze litewskie w dniu 16 grudnia 1939 Helena Hleb-Koszańska zaangażowała się w pracę pedagogiczną w tajnym kursie bibliotekarskim w Wilnie. Podczas przesiedleń repatriacyjnych znalazła się w maju 1945 w Bydgoszczy, rozpoczęła pracę w Dziale Informacji Naukowej Instytutu Bałtyckiego, kilka miesięcy pełniła też funkcję kierowniczą w Instytucie Naukowym Gospodarstwa Wiejskiego. W 1946 r. otrzymała od Adama Łysakowskiego propozycję pracy w łódzkim Państwowym Instytucie Książki, gdzie kierowała Wydziałem Prac Badawczych, w tym okresie wznowiła prace nad biografią Joachima Lelewela. Po rozwiązaniu Instytutu we wrześniu 1949 przeniosła się do Warszawy, gdzie otrzymała pracę kierownika Działu Teorii Bibliografii w Instytucie Bibliograficznym Biblioteki Narodowej. Od 1951 do 1954 r. pełniła funkcję redaktora Bibliografii Analitycznej Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej. Po śmierci Adama Łysakowskiego w 1953 r. została dyrektorem tego Instytutu, którym kierowała do 1971 roku. W 1955 r. uzyskała tytuł docenta. Od 1957 r. pełniła funkcję zastępcy dyrektora Biblioteki Narodowej ds. bibliografii i kontaktów międzynarodowych. W 1964 r. zainicjowała serię wydawniczą „Prace Instytutu Bibliograficznego”. Zorganizowała Międzynarodową Konferencję Bibliograficzną w Warszawie (1957) i dwie Ogólnokrajowe Narady Bibliografów (1956, 1966). Wykładała bibliografię na Uniwersytecie Łódzkim i Uniwersytecie Warszawskim.

Przewodniczyła Komisji Bibliografii Narodowej, w 1949 r. zorganizowała pierwszy w Polsce kurs bibliograficzny na poziomie średnim, a cztery lata później na poziomie wyższym. Przewodnicząc Instytutowi Bibliograficznemu Biblioteki Narodowej, na zlecenie Centralnego Zarządu Bibliotek Ministerstwa Kultury współuczestniczyła w organizacji ogólnokrajowego Kursu dla Samodzielnych Pracowników Bibliograficznych.

Helena Hleb-Koszańska jest autorką ok. 120 publikacji naukowych oraz haseł encyklopedycznych z zakresu historii, teorii, metodyki, normalizacji bibliograficznej i bibliotekoznawstwa, a także 55 recenzji muzycznych opublikowanych w „Kurierze Wileńskim” w latach 1936–1939^[2]

Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera T-2-5)^[3].

Perspektywy komasacji „Urzędowego Wykazu Druków”. „Przegląd Biblioteczny” 1938, z. 4, s. 245–263.

Kompozycja bibliografii specjalnej. „Biuletyn Państwowego Instytut Książki”, t. 2, nr 3, Łódź 1949.

Bibliografia utworów Joachima Lelewela. Wrocław 1952 (współautor Maria Kotwiczówna).

Dziesięciolecie bibliografii polskiej 1944–1954. „Przegląd Biblioteczny” 1954 z. 3, s. 213–233.

Bibliografia: poradnik metodyki bibliograficznej dla autorów bibliografii specjalnych. Warszawa: SBP, 1960. Praca zbiorowa pod red. Heleny Hleb-Koszańskiej, Marii Dembowskiej i Henryka Sawoniaka; Wyd. 2 zmienione pt. Metodyka bibliograficzna: poradnik dla autorów bibliografii specjalnych. Warszawa: SBP, 1963.
Spór o początki bibliografii w Polsce. „Studia o Książce” 1972, t. 3, s. 327–344 (odrębny druk bibliofilski: Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2003).

Warszawski dom i mieszkanie Joachima Lelewela. „Rocznik Warszawski” 1972, s. 151–171.
O bibliografii dla niewtajemniczonych. Wrocław: Ossolineum, 1974.

Helena Hleb-Koszańska

Życiorys

Ważniejsze publikacje

Ordery i odznaczenia

Przypisy

Bibliografia

Wikiwand - on