Wodnicha kropkowana

Wodnicha kropkowana (Hygrophorus pustulatus (Pers.) Fr.) – gatunek grzybów z rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)^[1].

Wodnicha kropkowana

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	wodnichowate
Rodzaj	wodnicha
Gatunek	wodnicha kropkowana
Nazwa systematyczna
Hygrophorus pustulatus (Pers.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Uppsala): 325 (1838)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hygrophorus, Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1801 r. Persoon nadając mu nazwę Agaricus pustulatus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1838 r. Elias Fries, przenosząc go do rodzaju Hygrophorus^[1].

Synonimów naukowych ma kilkanaście. Niektóre z nich^[2]:

• Agaricus pustulatus Pers. 1801
• Hygrophorus pustulatus (Pers.) Fr. 1838, subsp. pustulatus
• Hygrophorus tephroleucus (Pers.) Fr. 1838, var. tephroleucus
• Hygrophorus tephroleucus (Pers.) Fr.
• Limacium pustulatum (Pers.) P. Kumm.
• Limacium tephroleucum (Pers.) P. Kumm.

Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r., przez B. Gumińską w 1997 r. gatunek ten opisywany był jako wodnicha punktowana^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 2–5 cm, kształt początkowo dzwonkowaty, później rozpostarty, czasami z niewielkim garbkiem lub wklęsły na środku. Starsze owocniki mają nieregularnie pozaginany brzeg. Powierzchnia o barwie od szarej do szarobrązowej, u młodych owocników nieco lepka, u starszych sucha. Charakterystyczną cechą jest nakropienie powierzchni delikatnymi czarniawymi łuseczkami i włókienkami^[4].

Blaszki

Rzadkie, białawe i nieco łukowato zbiegające na trzon. Są dość grube, różnej długości, czasami u trzonu tworzą anastomozy^[4].

Trzon

Wysokość od 4 do 8 cm, grubość 0,5–1 cm, początkowo walcowaty i pełny, później pusty w środku i rozszerzający się ku górze. Powierzchnia sucha i pokryta charakterystycznymi ziarenkami barwy oliwkowej, brunatnej lub czarniawej. Pod mikroskopem można zaobserwować, że są to pęczki włosków o średnicy 5–8 µm^[4].

Miąższ

Miękki, biały, nie zmieniający barwy po uszkodzeniu. Smak łagodny, brak wyraźnego zapachu^[4].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników biały. Zarodniki eliptyczne, gładkie, nieamyloidalne, o rozmiarach 7–9 × 4–5 μm^[5].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej, Środkowej i w Europie^[6]. W Polsce gatunek niezbyt częsty, częściej spotykany w górach, rzadziej na niżu^[4].

Rośnie na ziemi w lasach iglastych i mieszanych, szczególnie pod świerkami i sosnami, obserwowany był także pod jodłami. Owocniki wytwarza od września do października^[3].

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy^[3], grzyb jadalny.

Gatunki podobne

• wodnicha pachnąca (Hygrophorus agathosmus), jest też szara, ale nie ma na trzonie i kapeluszu ziarenkowatych łatek^[7],
• wodnicha oliwkowobiała (Hygrophorus olivaceoalbus) jest śluzowato-mazista i ma trzon z zygzakowatym wzorem, na kapeluszu brak ziarenek^[7].