Instytut Techniczny Uzbrojenia

Instytut Techniczny Uzbrojenia – instytucja naukowo-doświadczalna Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.

Instytut Techniczny Uzbrojenia

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1922
Rozformowanie	1939
Tradycje
Rodowód	Artyleryjska Komisja Doświadczalna Instytut Badań Artylerii Instytut Badań Materiałów Uzbrojenia
Kontynuacja	Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia
Organizacja
Dyslokacja	garnizon Warszawa
Podległość	Departament Uzbrojenia

W programach badawczych Instytutu Technicznego Uzbrojenia ważną pozycję zajmowały prace i studia nad bronią artyleryjską oraz doświadczenia i próby z amunicją karabinową i działową. Przedmiotem zainteresowań instytutu były też sprawy zamówień części i przyrządów uzbrojenia^[1] .

Formowanie i zmiany organizacyjne

gen. Józef Leśniewski, szef MSWoj, rozkazem nr 2232 z 24 czerwca 1919 roku powołał Instytut Wojskowo - Techniczny.

"Celem zwiększenia sprawności M.S.W. na polu organizacyjno-administracyjnym, łączy się wszystkie sprawy wojskowe o charakterze czysto przyrodniczo-technicznym i technologicznym w Instytucie Wojskowo-Technicznym.

Instytut ten będzie najwyższym zakładem w kraju dla pielęgnowania i rozwoju wszystkich gałęzi techniki wojennej, dla opracowywania odnośnych zadań i dla rozstrzygania odnośnych zagadnień. Pod tym względem będzie on czynnikiem pomocniczo-doradczym M.S.W. w całej dziedzinie techniki wojennej"

6 marca 1926 r. Departament III MSWoj rozkazem L. dz. 615/tj. Og.Org.Mob przeorganizował Radę Artyleryjską Instytutu w Instytut Badań Artylerii (IBA)

Z dniem 7 kwietnia 1927 Instytut Badań Artylerii został przemianowany na Instytut Badań Materiałów Uzbrojenia. W lipcu 1932 roku komórka instytutu – Centrala Badań Poligonowych zmieniła nazwę na Centrum Badań Balistycznych, a 28 czerwca 1935 Instytut Badań Materiałów Uzbrojenia został przekształcony w Instytut Techniczny Uzbrojenia^[1] .

Osobny artykuł: Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia.

Struktura organizacyjna

Struktura w 1926^[1] :

• kierownictwo
• Centrala Badań Poligonowych^[a]
• Centrala Badań Laboratoryjnych^[b]
• redakcja „Przeglądu Artyleryjskiego”
• biuro techniczne

Struktura w 1935^[1] :

• sekretariat
• oddział ogólno-techniczny
• oddział artylerii
• oddział broni małokalibrowej
• oddział chemiczny
• oddział konstrukcyjny
• samodzielny referat administracyjny
• komisja normalizacyjna
• dział badań pirotechnicznych
• Centrum Badań Balistycznych

Kadra instytutu

Kierownicy instytutu

• płk uzbr. Eugeniusz Szpręglewski (XII 1930 – III 1932)
• ppłk / płk uzbr. inż. Stanisław IV Witkowski (III 1932 – 1938)
• ppłk uzbr. inż. Andrzej Pomaski (1939)

Kadra oficerska w 1932 roku^[2][c]

• ppłk uzbr. inż. Stanisław Witkowski – komendant
• płk uzbr. inż. Gerard Długowski
• ppłk dr Tadeusz Felsztyn
• ppłk uzbr. Aleksander Kiek
• ppłk dypl. inż. Czesław Kunert*
• ppłk uzbr. inż. Henryk Rakowski*
• ppłk uzbr. Aleksander Tupaj-Isertinger
• ppłk uzbr. Wacław Antoni Vorbrodt
• mjr uzbr. inż. Michał Dembiński
• mjr uzbr. Witold Karolewski
• mjr uzbr. Roman Jan Kornella
• mjr uzbr. inż. Lucjan Marceli Małachowski
• mjr uzbr. inż. Stanisław Wojciech Mroczkowski*
• mjr uzbr. Franciszek Ostruszka
• mjr art. Józef Pyrek
• mjr uzbr. inż. Józef Sarnecki
• mjr uzbr. inż. Apolinary Żebrowski
• kpt. uzbr. Kazimierz Bełdowski
• kpt. uzbr. inż. Konstanty Borozdin
• kpt. uzbr. inż. Jan VI Dąbrowski
• kpt. uzbr. Franciszek Jan Gadowski
• kpt. uzbr. Romuald Wacław Kamiński
• kpt. uzbr. Antoni Kowalczewski
• kpt. uzbr. Roman Wincenty Krajewski
• kpt. uzbr. Adolf Łojkiewicz
• kpt. uzbr. inż. Marian Szczepan Mikołajski
• kpt. uzbr. Bolesław Pietraszewski
• kpt. uzbr. Edward Rutta
• kpt. uzbr. inż. Stefan I Szymański
• kpt. uzbr. Janusz Jan Adolf Ryszard Tomaszewicz
• kpt. uzbr. inż. Piotr Paweł Wojtczak
• kpt. uzbr. Józef Zenon Zabłocki
• kpt. art. Witold Zygmunt Zapaśnik
• por. uzbr. Stanisław Cywiński
• por. uzbr. Bronisław Edward Gillern
• por. art. Konrad Marian Roman Pawikowski
• por. uzbr. Stanisław Sieczyński
• por. uzbr. Mieczysław Euzebiusz Sydry
• por. art. Aleksander Tyszkiewicz
• por. uzbr. Jerzy Wyhowski

Obsada personalna instytutu w 1939 roku

Pokojowa obsada personalna instytutu w marcu 1939 roku^[4][d]:

• kierownik instytutu – ppłk inż. Andrzej Pomaski
• zastępca kierownika instytutu – ppłk inż. Lucjan Marceli Małachowski
• kierownik oddziału ogólno-technicznego – ppłk dr Tadeusz Felsztyn
• kierownik referatu ewidencyjno-statystycznego – kpt. Karol Wacław Michał Veltze
• kierownik oddziału artyleryjskiego – ppłk Aleksander Tupaj-Isertingen
• kierownik działu broni artyleryjskiej – ppłk inż. Stefan I Szymański
• kierownik referatu dział i trakcji – kpt. inż. Stanisław Karol Jarzębiński
• referent – kpt. inż. Aleksander Romuald Czekalski
• kierownik referatu artylerii specjalnej i okopowej – kpt. uzbr. Eugeniusz Bagieński †1940 Katyń^[6]
• kierownik działu amunicji artyleryjskiej – kpt. Mikołaj Tarnowski
• kierownik referatu amunicji artyleryjskiej – mjr Tadeusz Kuphal
• referent – kpt. inż. Józef Stanisław Powroźnik
• kierownik referatu amunicji specjalnej i okopowej – kpt. Edward Łopatto
• kierownik oddziału broni małokalibrowej – ppłk inż. Tadeusz Edmund Stanisław Łukaszewski
• kierownik referatu broni maszynowej – mjr inż. Konstanty Borozdin
• referent – por. Janusz Zgierski
• kierownik referatu broni ręcznej – mjr Edward Rutta
• referent – kpt. Zdzisław Tułodziecki
• kierownik oddziału chemicznego – ppłk Jan I Świderski
• kierownik laboratorium analizy materiałów wybuchowych – mjr Witold Aleksander Karolewski
• kierownik laboratorium prochów – mjr inż. Jan VI Dąbrowski
• kierownik oddziału konstrukcji – mjr Ludwik Bezezowski

Uwagi

1. Była Artyleryjska Komisja Doświadczalna w Rembertowie^[1] .
2. Była Pracownia Chemiczno-Metalograficzna Departamentu III Artylerii w Warszawie^[1] .
3. Gwiazdką przy nazwisku oznaczono oficerów przeniesionych w stan spoczynku w 1935 roku^[3]
4. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[5].