Józef Pietrzak (1887–1922)

Józef Wincenty Pietrzak (ur. 10 lutego 1887 w Jordanowie, zm. 11 stycznia 1922 w Świeciu) – polski nauczyciel i działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Ten artykuł dotyczy nauczyciela. Zobacz też: inne postaci noszące imię i nazwisko Józef Pietrzak.

Józef Pietrzak

Pełne imię i nazwisko	Józef Wincenty Pietrzak
Data i miejsce urodzenia	10 lutego 1887 Jordanów
Data i miejsce śmierci	11 stycznia 1922 Świecie
Zawód, zajęcie	nauczyciel
Stanowisko	dyrektor gimnazjum
Pracodawca	Gimnazjum Państwowe w Świeciu
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się 10 lutego 1887 w Jordanowie, w ówczesnym powiecie myślenickim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Wincentego i Balbiny z Babińskich^[1][2][3]. Uczęszczał do szkoły powszechnej w rodzinnym mieście^[4]. W 1907 ukończył naukę i zdał egzamin maturalny w c. k. Gimnazjum św. Anny w Krakowie^[5][4]. Następnie studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego^[6][7]. W roku akademickim 1909/1910 zaliczył Kurs Naukowy dla Kandydatów na Nauczycieli Gimnastyki w Szkołach Średnich w Krakowie^[7]. 4 lipca 1911 uzyskał uprawnienia w tym zakresie, a 20 listopada tego roku uzyskał uprawnienia do nauczania chemii jako przedmiotu głównego oraz matematyki i fizyki jako przedmiotów pobocznych w szkołach średnich z polskim językiem wykładowym^[7]. W 1911, po ukończeniu studiów, pozostał w uczelni w charakterze demonstratora zakładu chemicznego u profesora Karola Olszewskiego^[8].

1 października 1912 rozpoczął pracę w Prywatnym Gimnazjum Realnym w Chrzanowie na stanowisku zastępcy nauczyciela^[9][10]. W roku szkolnym 1914/1915 „z powodu wypadków wojennych nie mógł przez cały rok szkolny wrócić do obowiązków nauczyciela”^[11]. W piątym „Sprawozdaniu Kierownika Prywatnego Gimnazjum Realnego” został wykazany jako członek grona nauczycielskiego „pełniący służbę wojskową w Legionach”^[12]. Od 1912 działał w skautingu i „Sokole”^[13].

Od 1 lipca 1915 w Legionach Polskich^[4]. Służył w 2. kompanii I batalionu 6 pułku piechoty z którym następnie walczył podczas I wojny światowej^[3]. Major Kazimierz Bogaczewicz we wniosku na odznaczenie Orderem Virtuti Militari napisał:

plut. Pietrzak Józef, nauczyciel ludowy, starszy już człowiek, lecz pełen zapału i wiary o nadzwyczajnie wysokim poczuciu obowiązku, wzór prawdziwego obywatela-żołnierza, zgłaszający się zawsze na ochotnika do wykonania najtrudniejszych i najbardziej niebezpiecznych zadań.
W czasie ofensywy 1915 r. pod Nowymi Podcerewiczami, w silnym ogniu artylerii i karabinów maszynowych, na zagrożonej placówce sam zajął najbardziej niebezpieczne stanowisko na dachu jednego z domów i obserwując stale, kierował skutecznie ogniem własnego karabinu maszynowego przez co uzyskał oczekiwaną przewagę ogniową; w chmurze pocisków trwał na zajętym stanowisku dopóki nie zwalił go granat, trzaskając mu nogę^[14].

Ciężko ranny, do maja 1916 leczył się w szpitalu w Krakowie i sanatorium w Zakopanem^[6][15]. Po zakończeniu leczenia wrócił do służby w charakterze kuriera^[4]. 25 sierpnia 1916 został zwolniony z wojska z orzeczonym 45% inwalidztwem^[4]. Od 1 września 1916 kontynuował pracę w Prywatnym Gimnazjum Realnym w Chrzanowie, w charakterze nauczyciela^[16][4]. 11 września 1917 c. k. Rada Szkolna Krajowa udzieliła mu bezpłatnego urlopu celem pełnienia obowiązków zastępcy nauczyciela w c. k. Gimnazjum I Wyższym w Nowym Sączu^[17]. Później pracował jako nauczyciel gimnazjum w Inowrocławiu, a od 20 sierpnia 1920 do śmierci jako dyrektor Gimnazjum Państwowego w Świeciu^[18]. Zmarł 11 stycznia 1922 w Świeciu na gruźlicę, która rozwinęła się w następstwie doznanej rany (przestrzelone płuca)^[4].

Był mężem Marii^[2], z którą miał córkę Marię Józefę (ur. 14 września 1920)^[6][3], w latach 1932–1938 uczennicę Gimnazjum Państwowego w Świeciu^[19].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 5599^[20] – 17 maja 1922^{[21][22][23][3][24]}
• Krzyż Niepodległości – pośmiertnie 20 grudnia 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^{[25][2][26][3]}
• Krzyż Walecznych – 16 września 1922 „za udział w b. Legionach Polskich”^{[27][13][28][3]}