Jasnowidzenie

Jasnowidzenie – zdolność umożliwiająca postrzeganie osób, zjawisk i przedmiotów w czasie i przestrzeni bez udziału percepcji zmysłowej^[1]. Nie jest znany ani jeden wiarygodny eksperyment naukowy, który dowodziłby istnienia tego zjawiska^[2].

Litera psi jest w parapsychologii oznaczeniem wszystkich zjawisk paranormalnych (m.in. jasnowidztwa)

Rodzaje jasnowidzenia

Parapsycholodzy wyróżniają:

• jasnowidzenie przyszłości – prekognicja^[3]
• jasnowidzenie przeszłości – retrokognicja^[4]
• psychometrię (obecnie termin psychometria oznacza metodę badań psychologicznych) – rzekoma umiejętność poznania historii osoby na podstawie przedmiotu mającego wcześniej z nią kontakt, jedynie przez jego dotknięcie^[5].

Historia i kontekst kulturowy

Jasnowidzenie pojawia się w historii różnych kultur jako element wierzeń, mitologii i systemów religijnych. W starożytnych cywilizacjach przypisywano je wyroczniom, szamanom i prorokom, którzy mieli rzekomo kontaktować się z wyższymi bytami lub posiadać nadprzyrodzone zdolności poznawcze^[6]. W średniowieczu i epoce nowożytnej praktyki związane z jasnowidzeniem często łączono z okultyzmem, ezoteryką oraz spirytyzmem.

Współczesna rola i wpływ na społeczeństwo

Pomimo braku naukowego potwierdzenia, jasnowidzenie cieszy się popularnością w kulturze popularnej, literaturze, filmach i mediach. W Polsce w 1974 r. na łamach popularnego tygodnika literacko-społecznego „Literatura” opublikowany został pierwszy artykuł Andrzeja Klimuszki z cyklu „Moje jasnowidzenie świata”, który zapoczątkował niezwykłą popularność tego jasnowidza i uzdrowiciela, a z drugiej dawał podstawę zainteresowania Polaków parapsychologią w okresie PRL^[7]. Osoby podające się za jasnowidzów działają w branżach ezoterycznych, oferując wróżby, odczyty przyszłości i doradztwo duchowe^[8].

W niektórych przypadkach jasnowidze byli angażowani w śledztwa kryminalne, choć nie ma dowodów na to, by ich działalność realnie przyczyniła się do rozwiązania spraw. Organizacje sceptyczne wielokrotnie podważały skuteczność takich praktyk^[9].

Osoby rzekomo posiadające zdolność jasnowidzenia

Świat

• Nostradamus
• Święty Malachiasz
• Edgar Cayce
• Jeane Dixon
• Joseph Smith (poprzez złote płyty)^[10]
• Ingo Swann (tzw. Remote Viewing)^[11][12]
• Baba Wanga

Polska

• Stefan Ossowiecki
• Czesław Klimuszko
• Krzysztof Jackowski
• Aida Kosojan-Przybysz

Zobacz też

• Wróżenie
• Psychotronika