Jean Paul

Jean Paul, właśc. Johann Paul Friedrich Richter (ur. 21 marca 1763 w Wunsiedel, zm. 14 listopada 1825 w Bayreuth) – niemiecki pisarz, jeden z głównych prekursorów romantyzmu w literaturze niemieckiej XVIII wieku^[1]. Zasłynął jako autor często cytowanych (m.in. w IV części Dziadów Adama Mickiewicza) opowieści niesamowitych o rzekomo autentycznych poszukiwaniach duchów i zjawisk paranormalnych oraz uroczystych i żałobnych fraz^[2]; wcześniej autor wierszy satyryczno-ironicznych, utrzymanych w estetyce klasycystycznej. Twórca określenia „Weltschmerz”. Zmiana jego nazwiska jest ukłonem w kierunku Jean-Jacques’a Rousseau, uważanego wówczas za mentora sentymentalizmu oraz Sturm und Drang.

Jean Paul

Imię i nazwisko	Johann Paul Friedrich Richter
Data i miejsce urodzenia	21 marca 1763 Wunsiedel
Data i miejsce śmierci	14 listopada 1825 Bayreuth

Pomnik Jean Paula w Bayreuth

Większość jego spuścizny literackiej nie została przetłumaczona na język polski, prócz krótkich fragmentów i części pierwszej (z trzech) powieści Hesperus (tłum. Teodor Jeske-Choiński pod pseudonimem M. Bogdanowicz, 1880).

Dzieła

• Grönländische Prozesse, 1783 f. – pod pseudonimem J.P.F. Hasus
• Auswahl aus des Teufels Papieren, 1789 – pod pseudonimem J.P.F. Hasus
• Die unsichtbare Loge. Eine Biographie., 1793
• Leben des vergnügten Schulmeisterlein Maria Wuz in Auenthal. Eine Art Idylle., 1973
• Hesperus oder 45 Hundposttage. Eine Biographie., 1795
• Leben des Quintus Fixlein, aus funfzehn Zettelkästen gezogen; nebst einem Mustheil und einigen Jus de tablette., 1796
• Blumen-, Frucht- und Dornenstücke oder Ehestand, Tod und Hochzeit des Armenadvokaten F. St. Siebenkäs im Reichsmarktflecken Kuhschnappel., 1796–97
• Konjekturalbiographie., 1798
• Titan, 1800–03
• Vorschule der Ästhetik, nebst einigen Vorlesungen in Leipzig über die Parteien der Zeit., 1804
• Flegeljahre. Eine Biographie., 1804–05
• Levana oder Erziehlehre, 1807
• Des Feldpredigers Schmelzle Reise nach Flätz mit fortgehenden Noten; nebst der Beichte des Teufels bey einem Staatsmanne., 1809
• Dr. Katzenbergers Badereise, nebst einer Auswahl verbesserter Werkchen., 1809
• Leben Fibels, des Verfassers der Bienrodischen Fibel, 1812
• Der Komet, oder Nikolaus Marggraf. Eine komische Geschichte., 1820–22

Opracowania

• Rolf Vollmann: Das Tolle neben dem Schönen – Jean Paul. Ein biographischer Essay.
• Peter Sprengel: Innerlichkeit. Jean Paul oder Das Leiden an der Gesellschaft. München u. Wien 1977
• Kurt Wölfel: Jean-Paul-Studien. Frankfurt/Main: Suhrkamp 1989.
• Julia Cloot: Geheime Texte. Jean Paul und die Musik. de Gruyter 2001
• Ludwig Börne: Denkrede auf Jean Paul. In: Sämtliche Schriften, Band I. Düsseldorf 1964
• Alexandra Giourtsi: Pädagogische Anthropologie bei Jean Paul. Düsseldorf 1966.
• Brigitte Langer: Jean Pauls Weg zur Metapher. Sein ‘Buch’ Leben des Quintus Fixlein, Frankfurt/Main: Peter Lang 2003.
• Dirk Otto: Der Witz-Begriff Jean Pauls. Überlegungen zur Zeichentheorie Richters. Herbert Utz Verlag, München 1999