Jezioro Licheńskie

Jezioro Licheńskie – jezioro rynnowe w Polsce, położone w województwie wielkopolskim, w powiecie konińskim, w gminie Ślesin, w pobliżu miejscowości Licheń Stary.

Jezioro Licheńskie

Widok na jezioro (w dali bazylika w Licheniu)
Położenie
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Miejscowości nadbrzeżne	Licheń Stary, Wygoda, Niedźwiady Małe, Kępa
Region	Pojezierze Żnińsko-Mogileńskie
Wysokość lustra	85 m n.p.m.
Morfometria
Powierzchnia	1,46 km²
Głębokość • średnia • maksymalna	4,5 m 12,6 m
Hydrologia
Rodzaj jeziora	rynnowe
Położenie na mapie gminy Ślesin Jezioro Licheńskie
Położenie na mapie Polski Jezioro Licheńskie
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Jezioro Licheńskie
Położenie na mapie powiatu konińskiego Jezioro Licheńskie
52°18′30″N 18°20′19″E

Charakterystyka

Według regionalizacji fizycznogeograficznej Polski jezioro znajduje się na obszarze Pojezierza Żnińsko-Mogileńskiego^[1].

Jest klasycznym jeziorem rynnowym o silnie rozwiniętej linii brzegowej. Brzegi jeziora, przeważnie wysokie, są w dużej części otoczone lasami. Wysokim brzegom towarzyszy strome dno.

Znaczenie gospodarcze

Wody jeziora są włączone w obieg wody chłodzącej elektrowni Konin i Pątnów Zespołu Elektrowni PAK. Kanał zrzutowy wody ciepłej wpada do jeziora od strony południowej w centralnej części jeziora w miejscowości Licheń Stary. W części południowo-zachodniej jeziora jest zlokalizowany kanał łączący Jez. Licheńskie z Jez. Pątnowskim. Kanał ten umożliwia powrót wody do elektrowni. Jest to tzw. mały obieg. W okresie letnim uruchamiany jest tzw. duży obieg. W północnej części jeziora wybudowano kanał oraz przepompownię. Kanałem tym pompowana jest woda z Jez. Licheńskiego do Jez. Ślesińskiego. Zakończenie kanału po stronie Jez. Ślesińskiego stanowi efektowna kaskada, zwana potocznie wodospadem.

Turystyka i rekreacja

Największy ruch turystyczny związany jest z ośrodkiem kultu religijnego w Licheniu Starym. Na zachodnim brzegu jeziora, we wsiach Niedźwiady Małe oraz Kępa znajdują się liczne działki rekreacyjne.

Jaz na kanale pomiędzy Jez. Licheńskim i Jez. Pątnowskim w znacznym stopniu ogranicza turystykę wodną. Natomiast amatorzy kąpieli chętnie korzystają z podgrzewanej przez konińskie elektrownie wody. Również wędkarze mają swoje ulubione miejsca nad wodami Jeziora Licheńskiego.

Flora i fauna

Zanieczyszczenie termiczne wody Jeziora Licheńskiego i innych jezior zespołu sprawia, że w ich wodach występują gatunki ciepłolubne, które w innych zbiornikach Polski są rzadkie (np. jezierza morska) lub w ogóle nie występują i są uważane za gatunki obce, inwazyjne. Jezioro Licheńskie jest najcieplejszym akwenem zespołu. W połowie lat 90. XX w, Jezioro Licheńskie zasiedlił nurzaniec śrubowy (Vallisneria spiralis) – dotychczas w Polsce roślina akwariowa, która intensywnie rozwija się jesienią, kiedy w normalnych warunkach w środkowoeuropejskich jeziorach kończy się sezon wegetacyjny^[2]. W ciągu kilku lat zdominował on roślinność zanurzoną jeziora, a tworzone przez niego zbiorowisko (Potamo perfoliati-Vallisnerietum spiralis) zajęło 92% powierzchni płytkiego litoralu (ponad 12 ha). Pozostałe zespoły roślinne stwierdzone w Jeziorze Licheńskim to: Potamo-Najadetum marinae, Nupharo-Nymphaeetum albae, Typhetum angustifoliae, Phragmitetum australis i Glycerietum maximae^[3]. Innym inwazyjnym gatunkiem, który występuje od niedawna w polskich jeziorach, w tym Jeziorze Licheńskim, jest czebaczek amurski (Pseudorasbora parva). W ramach połowów badawczych przeprowadzonych w litoralu Jeziora Licheńskim w roku 2004 jego udział wynosił 32,6% wśród złowionych ryb, znajdując się w 60% połowów. Poza nim stwierdzono występowanie 13 gatunków ryb w następującej liczebności w stosunku do całej ichtiofauny^[4]:

• kleń < 0,1%
• płoć 15,3%
• ukleja 31,8%
• krąp 1,8%
• leszcz 0,1%
• jazgarz < 0,1%
• wzdręga 6,4%
• lin 3,5%
• karaś srebrzysty 4,1%
• karp 0,2%
• różanka 3,7%
• sandacz 0,3%
• słonecznica < 0,1%

Kolejnym inwazyjnym gatunkiem występującym m.in. w Jeziorze Licheńskim jest kiełż Chaetogammarus ischnus^[5].

Stan jakości wód

Zgodnie z danymi Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu na podstawie badań wykonanych między rokiem 1999 a 2006, w Jeziorze Licheńskim woda miała III klasę jakości, tj. umiarkowany stan ekologiczny^[6].