Joachim Barrande

Joachim Barrande (ur. 11 sierpnia 1799 w Saugues we Francji, zm. 5 października 1883 w Lanzenkirchen w Austrii) – francuski paleontolog i geolog.

Joachim Barrande

Życiorys

Z wykształcenia inżynier ze specjalnością budowy mostów i dróg. Po studiach na École polytechnique wybudował stojący do dziś most na rzece Loarze.

W latach 1826–1830 nauczyciel wnuka króla Francji Karola X – księcia Henryka. Po rewolucji 1830 wyjechał do Czech, gdzie rozpoczął badania geologiczne. Najpierw mieszkał w pałacu Buštěhrad, gdzie osiadł wygnany król Karol X (1832-1836), następnie trafił do Pragi. Od 1860 był członkiem Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina^[1].

Prace badawcze

Ogólny przegląd

Główną tematyką badawczą Barrande były skały i skamieniałości dolnego paleozoiku Czech, gdzie mieszkał i pracował od 1831 aż do śmierci. Wyniki studiów nad paleozoikiem Czech zamieścił głównie w 22 tomach swej monografii: Système silurien du centre de la Bohême wydawanej w latach 1852–1881. Nazwą "systemu sylurskiego" Barrande obejmował utwory zaliczane dziś do kambru, ordowiku, syluru i dewonu.

Zbiory Barrande'a znajdują się w Muzeum Narodowym w Pradze^[2].

Nazwy wprowadzone przez Barrande'a

Barrande badał m.in. trylobity, nadając nazwy następującym rodzajom:

• Areia Barrande, 1849;
• Bohemilla Barrande, 1872;
• Carmon Barrande, 1872;
• Cromus Barrande, 1852;
• Deiphon Barrande, 1850;
• Dionide Barrande, 1847;
• Hydrocephalus Barrande, 1846;
• Sao Barrande, 1846;
• Staurocephalus Barrande, 1846^[2].

Opisywanym w szóstym tomie Système silurien (1881) małżom Barrande nadawał często nazwy, wywodzące się z języka czeskiego, na przykład:

• Babinka Barrande, 1881 [babcia];
• Kralovna Barrande, 1881 [królowa];
• Panenka Barrande, 1881 [panna];
• Synek Barrande, 1881 [synek].

Nazwy te próbowano unieważnić jako niełacińskie, są to jednak z punktu widzenia nomenklatury zoologicznej właściwe nazwy (ang. valid names) odpowiednich rodzajów^[3].

Upamiętnienie

Nazwy rodzajów nadane na cześć uczonego

• Barrandia M'Coy, 1849 (trylobit)^[4]
• Barrandeina Štúr (roślina z klasy widłaków Lycopodiopsida)^[5]
• Barrandeophyllum Počta, 1902 (koralowiec czteropromienny)^[6]

Inne

Nazwiskiem Barrande'a nazwano:

• dzielnicę Pragi – Barrandov (w 1928; tam mieści się studio filmowe Barrandov),
• most w Pradze;
• ulicę, na której mieszkał;
• szkołę w jego rodzinnej miejscowości Saugues^[7];
• strukturę geologiczną w środkowych Czechach – nieckę barrandienu;
• planetoidę (5958) Barrande^[8].

Bibliografia

• Zofia Kielan-Jaworowska (red.): Mały słownik paleontologiczny, Wiedza Powszechna, Warszawa 1963
• Jean-Paul Garnier: Un Français à Prague: Joachim Barrande (1961)

Linki zewnętrzne

Joachim Barrande, Systême silurien du centre de la Bohême (skany na stronie Biodiversity Heritage Library)

Radvan Horný & Vojtěch Turek: Joachim Barrande (1799–1883). His life, work and heritage to world palaeontology (na stronie trilobit.biz)