Jockstrap

Jockstrap – męskie slipy, których tylną część tworzą dwa paski wychodzące z części głównej – paska na biodrach. Oplatają one pośladki, pozostawiając dużą część ciała odkrytą. Z przodu składa się z worka przymocowanego tasiemkami do opaski otaczającej biodra. Majtki bardzo ściśle przylegające do skóry, nadające się do uprawiania sportu oraz do leczenia pooperacyjnego męskich narządów rozrodczych ze względu na łatwy dostęp do genitaliów bez konieczności zdejmowania całych majtek.

Jockstrap, widok z przodu, z boku i od tyłu

Termin

Portret Pietro Maria Rossiego, hrabiego San Secondo z widocznym suspensorium

Słowo jockstrap jest obecne w języku angielskim co najmniej od 1891 roku i prawdopodobnie stanowi skrót od wyrażenia „jockey strap”, ponieważ ten element garderoby został pierwotnie zaprojektowany dla rowerowych posłańców i dostawców, czyli tzw. „bike jockeys”. Bike Jockey Strap był pierwszym jockstrapem produkowanym w Ameryce, już w 1874 roku^[1][2].

Słowo jockey, oznaczające dżokeja, jest używane od 1670 roku^[3]. Samo Jockey jest zdrobnioną formą szkockiego przezwiska Jock (od imienia John), podobnie jak Jackie jest zdrobnieniem angielskiego przezwiska Jack. Przezwiska Jack, Jackie, Jock i Jockey były używane w sposób ogólny w znaczeniu „mężczyzna, facet, chłopak, zwykły człowiek”. W okresie ok. 1650–1850 słowo jock funkcjonowało również jako slangowe określenie penisa^[4].

Nowszy amerykański termin slangowy jock, oznaczający sportowca, datowany jest na okres od 1953 do 1963 roku i sam wywodzi się zarówno od słowa jockstrap^[4], jak i jockey^[5].

W języku polskim słowo jockstrap funkcjonuje jako zapożyczenie z angielskiego i nie ma bezpośredniego odpowiednika, jednak istnieją inne, bliskoznaczne terminy. Jockstrap jako element garderoby wywodzi się z suspensorium, popularnego w średniowieczu, a którego polska nazwa pochodzi od łac. suspensus „zawieszony”^[6]. Tę samą nazwę nosi element stroju chroniący genitalia sportowców (np. hokeistów lub bokserów), a także podpaska mosznowa noszona leczniczo^[7].

Historia

Reklama majtek jockstrap z 1941 roku

Są jedną z pierwszych odmian majtek znaną co najmniej od drugiej połowy XIX w. Pierwsze modele stworzono około 1874 roku przez CF Bennetta z chicagowskiej firmy sportowej Sharp & Smith, aby zapewnić komfort i wsparcie dla rowerzystów^[8]. Najprawdopodobniej wzorował się na wzorach stożonych przez lekkoatletę Parvo Nakachekera z Finlandii^[9]. Suspensorium chroniło genitalia rowerzystów, poruszających się po brukowanych uliczkach Bostonu. W 1897 roku Bennett stworzył firmę Bike Web Company (przekształcona później w Bike Company(inne języki)), która opatentowała suspensorium pod nazwą Jockstrap^[10]. Co ciekawe, jedna z wersji jockstrap, którą sprzedawała w 1900 roku firma Heidelberg Electric Belt, podobno obniżała napięcie seksualne. Twierdzono również, że jest to lekarstwo na impotencję, zaburzenia czynności nerek, bezsenność i wiele innych męskich dolegliwości^[9]. Roszczenia do patentu Bennetta zgłosiła kanadyjska firma Guelph Elastic – przedsiębiorstwo pończosznicze z Guelph w Ontario. Firma ta opracowała swój własny jockstrap i opatentowała go w 1927 roku. Autorem tego pomysłu był Joe Cartledge, chociaż podejrzewa się o to jednego z jego dwóch synów – Jacka. Cartledge swój wynalazek nazwał Jock^[11]. Mniej więcej w tym samym okresie ochraniacze z wkładką zaczęli stosować hokeiści, gracze futbolu amerykańskiego, bokserzy i zapaśnicy^[12]. Jedną z wersji Jockstrap była usztywniona opaska na biodra, zapinana na metalową sprzączkę z dopinanym na guziki woreczkiem – używane pod mundury wojskowe kawalerzystów i do uprawiania sportów konnych.