Johann Christian Daniel von Schreber

Johann Christian Daniel von Schreber (ur. 17 stycznia 1739 w Weißensee, zm. 10 grudnia 1810 w Erlangen) – niemiecki badacz historii naturalnej, botanik i zoolog, zwolennik botaniki linneuszowskiej.

Johann Christian Daniel von Schreber

W taksonomii: SCHREB.^[1] (botanika)
SCHREBER (zoologia)

Data i miejsce urodzenia	17 stycznia 1739 Weißensee
Data i miejsce śmierci	10 grudnia 1810 Erlangen
Zawód, zajęcie	botanik, zoolog

Życiorys

Johann Christian Daniel Schreber urodził się 19 stycznia 1739 roku w Weißensee w Turyngii^[2] . Początkowo pobierał nauki w domu rodzinnym, a następnie studiował medycynę, nauki przyrodnicze i teologię na uniwersytecie w Halle^[2] . W czerwcu 1758 roku uzyskał licencję nauczyciela^[2] .

W 1758 roku nawiązał kontakt korespondencyjny ze szwedzkim przyrodnikiem Karolem Linneuszem (1707–1778), pod którego kierunkiem dalej studiował i w 1760 roku uzyskał tytuł doktora nauk medycznych na uniwersytecie w Uppsali^[2]  na podstawie pracy Theses medicae^[3] .

W 1761 roku podążył w ślady ojca i został lekarzem Paedagogium w Bützow^[2] . W 1764 roku wyjechał wraz z ojcem do Lipska, gdzie został wykładowcą na tamtejszym uniwersytecie^[2] .

W 1769 roku opublikował dzieło „Beschreibung der Gräser”, które łączyło opisy botaniczne traw z opisami ich użyteczności w rolnictwie oraz zawierało rysunki wiernie oddające cechy taksonomiczne^[2] . W tym samym roku poślubił Johannę Christianę Dorotheę von Schönfeld – para pozostała bezdzietna^[2] .

W 1770 roku objął stanowisko trzeciego profesora medycyny na uniwersytecie w Erlangen^[2] . Prowadził wykłady m.in. z zakresu ekonomii, historii naturalnej, leśnictwa, metalurgii, botaniki, medycyny i dietetyki^[2] . Przy uniwersytecie prowadził ogród botaniczny^[2] . Organizował kursy z zakresu zielarstwa i fizjologii roślin^[2] . W latach 1792–93 nauczał również chemii^[2] .

Ilustracja z „Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur mit Beschreibungen” przedstawiająca łasicę syberyjską

W 1774 roku Schreber rozpoczął tworzenie wielotomowego encyklopedycznego dzieła „Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur mit Beschreibungen”, w którym zawarł opisy ssaków świata. Wielu zwierzętom opisanych w tym dziele nadał, jako pierwszy, naukowe nazwy, zgodne z systemem binominalnym Karola Linneusza. Ilustracje opisu cieszyły się uznaniem nie tylko z uwagi na walory naukowe, lecz także na ich walory artystyczne^[2] .

W 1777 roku został kierownikiem uniwersyteckiego Muzeum Historii Naturalnej, którego zbiory wykorzystał podczas przygotowywania opisu ssaków^[2] . Jako zwolennik systemu klasyfikacji Linneusza^[3] , wydawał prace Linneusza na terenie Niemiec i w języku niemieckim i niemieckim^[2] . Z uwagi na coraz poważniejsze problemy zdrowotne oraz wobec francuskiej okupacji Erlangen w latach 1806–1810 nie udało mu się zrealizować wielu projektów, w tym opracowania „Flora Germanica”^[2] .

Był uznawany za jedynego badacza w Erlangen, który zdobył renomę międzynarodową^[2] . Prowadził korespondencję z uczonymi z całych Niemiec, ze Skandynawii, Rosji, Anglii, Francji, Indii i USA – pozostawał w kontakcie m.in. z niemieckim zoologiem i botanikiem Peterem Simonem Pallasem (1741–1811), z brytyjskim botanikiem Josephem Banksem (1743–1820) czy z walijskim przyrodnikiem Thomasem Pennantem (1726–1798)^[2] .

Utrzymywał kontakty ze środowiskiem pietystycznym i braci morawskich^[2] . W latach 90. XVIII w. angażował się na rzecz francuskich uchodźców^[2] . Czterokrotnie był wybierany prerektorem uniwersytetu w Erlangen, a funkcję dziekana medycyny pełnił 21 razy^[3] .

Zmarł 10 grudnia 1810 roku w Erlangen^[2] .

Publikacje

Wybór prac za Neue Deutsche Biographie^[2] :

• Lithographia Halensis, 1759
• Novae species insectorum, 1759
• Icones et descriptiones plantarum minus cognitarum, 1766
• Spicilegium florae Lipsicae, 1771

Członkostwa i odznaczenia

Lista podana za Neue Deutsche Biographie^[2] :

• 1761 – członek korespondencyjny Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk
• 1764 – członek Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina, której był prezydentem w latach 1791–1810^[4] 
• 1769 – członek Instytut Historycznego w Getyndze
• 1771 – członek Towarzystwa Botanicznego we Florencji
• 1775 – członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk Przyrodniczych w Berlinie
• 1777 – członek Królewskiego Towarzystwa Fizjograficznego w Lund
• 1777 – członek Towarzystwa Przyrodniczego w Halle
• 1785 – członek Królewskiego Czeskiego Towarzystwa Naukowego
• 1790 – członek Towarzystwa Botanicznego w Ratyzbonie
• 1790 – członek Helweckiego Towarzystwa Korespondujących Lekarzy i Chirurgów
• 1791 – członek Towarzystwa Fizycznego w Hamburgu
• 1792 – członek Cesarskiej Akademii Nauk
• 1796 – członek Royal Society^[5] 
• 1796 – członek Towarzystwa Przyrodniczego w Brukseli
• 1800 – członek Towarzystwa Linneuszowskiego w Londynie
• 1801 – członek Towarzystwa Medycznego w Paryżu
• 1802 – członek Towarzystwa Mineralogicznego w Jenie
• 1802 – członek Towarzystwa Medycznego w Nancy
• 1802 – członek Towarzystwa Fitograficznego w Getyndze
• 1802 – członek Towarzystwa Przyrodniczego Meklemburgii
• 1809 – członek Bawarskiej Akademii Nauk^[6] 

Upamiętnienie

Epitet gatunkowy naukowej nazwy nietoperza Scotophilus nigrita Schreber jest eponimem mającym na celu upamiętnienie Schrebera^[7].