Julia Zabłocka

Julia Zabłocka, właściwie Rosalia Julianna Zabłocka, (ur. 14 lutego 1931 w Zabrzu^[1], zm. 26 marca 1993 w Poznaniu) – polska historyk starożytności, specjalizująca się w historii Starożytnego Bliskiego Wschodu, związana z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Uczennica Tadeusza Zawadzkiego. Inicjatorka badań nad dziejami bliskowschodnimi na poznańskim uniwersytecie.

Julia Zabłocka

Julia Zabłocka (1971)
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	14 lutego 1931 Zabrze
Data i miejsce śmierci	26 marca 1993 Poznań
Profesor nauk humanistycznych
Alma Mater	Kazański Uniwersytet Państwowy
Doktorat	1962 Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
Habilitacja	1970 Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
Profesura	1983
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Okres zatrudn.	1955-1991

Życiorys

Młodość

Wychowywała się w niezamożnej rodzinie robotniczej. W 1938 rozpoczęła naukę w szkole podstawowej, a po II wojnie światowej w szkole średniej. Edukację szkolną zakończyła w 1950.

Działalność naukowa

W 1950]została skierowana na studia do Kazańskiego Uniwersytetu Państwowego. Studia w ZSRR ukończyła w 1955, po czym powróciła do Polski. Otrzymała wówczas zatrudnienie w Zakładzie Historii Starożytnej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza na etacie pracownika naukowo-dydaktycznego (od 1956 w Instytucie Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). W 1962 uzyskała doktorat na podstawie rozprawy o arystokracji Anatolii we wczesnym okresie rzymskim, a jej promotorem był profesor Tadeusz Zawadzki. Po uzyskaniu doktoratu skierowała swoje zainteresowania naukowe wyraźnie w stronę Starożytnego Bliskiego Wschodu. Zainicjowane wówczas badania nad tym okresem dziejów kontynuowała do końca kariery naukowej, co zaowocowało z czasem stworzeniem na UAM-ie samodzielnego, jednego z najprężniejszych w Polsce ośrodka badawczego w tym zakresie. W latach 1963–1965 odbyła stypendium w Instytucie Orientalistycznym w ówczesnym Leningradzie pod opieką naukową profesora Igora Diakonowa. Rozpoczęła wówczas studia nad dziejami społeczno gospodarczymi, która zaowocowały później kilkoma publikacjami z pracą Stosunki agrarne w państwie Sargonidów na czele. Na podstawie tej rozprawy w 1970 uzyskała habilitację.

W tym samym roku brała udział w światowym kongresie asyriologicznym (Rencontre Assyriologique) w Monachium. Od tego czasu zaczęła też wygłaszać gościnne wykłady za granicą - słuchano jej w ośrodkach naukowych w Tybindze, Hanowerze, Zurychu, Moskwie i Leningradzie. Uzyskała też stanowisko docenta. Podjęła także pracę nad pierwszej w polskiej historiografii syntezie dziejów Starożytnego Bliskiego Wschodu, co zaowocowało publikacją w wydawnictwie Ossolineum pt. Historia Bliskiego Wschodu w starożytności (1982, wydanie uzupełnione w 1987). Uczestniczyła we wszystkich konferencjach z serii „Šulmu” (historyków starożytnego Bliskiego Wschodu z krajów socjalistycznych), kolejno w Budapeszcie, Lipsku oraz Pradze (1986) i była główną organizatorką jej ostatniej, czwartej edycji w Poznaniu (1989). W 1982 uzyskała tytuł profesorski z nominacji Rady Państwa, a od 1983 była profesorem nadzwyczajnym na UAM. W 1984 została kierownikiem Zakładu Historii Starożytnej UAM, które pełniła aż do zakończenia pracy zawodowej, finalizując dzieło budowy poznańskiego ośrodka badań nad starożytnym Wschodem, z nauką języka akadyjskiego i pisma klinowego. Ukoronowaniem tego procesu było jego usamodzielnienie się w odrębny zakład kilka lat po jej śmierci. W 1991 przeszła na emeryturę. Jej ostatnią publikacją była redakcja materiałów z konferencji Šulmu IV. Pracę musiał ukończyć jej uczeń i następca Stefan Zawadzki, gdyż Zabłocka zmarła nagle 26 marca 1993 w Poznaniu.

Jej uczniami byli m.in.: prof. dr hab. Stefan Zawadzki, prof. UAM dr hab. Maria Musielak, prof. dr hab. Michał Musielak.

Działalność organizacyjna

W latach 1973–1974 pełniła funkcję dyrektora szkoły letniej dla Polonii. Przez wiele lat zasiadała w komitecie badań historii starożytnej Polskiej Akademii Nauk. W okresie od 1984 do 1991 piastowała godność kierownika Zakładu Historii Starożytnej UAM. W latach 1986–1987 zasiadała w Senacie UAM z wyboru samodzielnych pracowników nauki, a w latach 1987–1990 była wicedyrektorem Instytutu Historii UAM.

Działalność społeczno-polityczna

W latach 1955–1990 należała do PZPR (okresowo sekretarz POP na Wydziale Historycznym UAM), była także działaczką Zjednoczenia Patriotycznego „Grunwald”^[2].

Ciekawostki

W 1974 Ministerstwo Nauki wprowadziło nowy program studiów historycznych, którego osobliwością było wykładanie historii starożytnej dopiero na drugim roku (równolegle z nowożytną) i rozpoczęcie kursu historii od chronologicznie późniejszego okresu średniowiecza. Propozycję taką złożyła na naradzie resortowej Julia Zabłocka, jednak - jak stwierdziła później - w formie żartu. Pomysł jednak zdobył poparcie (zmianę argumentowano zbyt trudnym poziomem historii starożytnej dla nowych studentów) i był realizowany przez kilka następnych lat^[3].

Publikacje

• Podstawy gospodarcze anatolijskiej arystokracji w świetle inskrypcji fundacyjnych okresu wczesnego cesarstwa; Wydawnictwo Uniwersytetu im Adama Mickiewicza, Poznań 1968;
• Stosunki agrarne w państwie Sargonidów; Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1971;
• Historia starożytna: przewodnik metodyczny; UAM, Poznań 1975;
• Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu. T. 2; pod red. Ewy Wipszyckiej; oprac. Jerzy Kolendo, E. Wipszycka, Julia Zabłocka, PWN, Warszawa 1986, ISBN 83-01-05439-5 (t. 2);
• Historia Bliskiego Wschodu w starożytności : (od początków osadnictwa do podboju perskiego); Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1982, ISBN 83-04-00710-X; wyd. II, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1987, ISBN 83-04-02183-8; wyd. rosyjskie: Moskwa 1989;
• Šulmu IV: everyday life in ancient Near East: papers presented at the International Conference, Poznań, 19-22 September, 1989; pod red. Julii Zabłockiej i Stefana Zawadzkiego, UAM, Poznań 1993, ISBN 8323205214.