Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa

Junikowo

część miasta oraz osiedle administracyjne Poznania Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Junikowomap
Remove ads

Junikowo[2] (niem. Lenzingen[3]) – część miasta Poznania, a zarazem jednostka obszarowa Systemu Informacji Miejskiej (SIM) oraz osiedle administracyjne w zachodnim obszarze miasta.

Ten artykuł dotyczy części miasta Poznania. Zobacz też: inne znaczenia.
Szybkie fakty Państwo, Województwo ...
Thumb
Teren historycznej wsi (ul. Junikowska)
Thumb
Kościół św. Andrzeja Boboli
Thumb
Pozostałości tzw. Kolonii (ul. Krośnieńska)
Thumb
Typowa jednorodzinna zabudowa Junikowa (ul. Ścinawska)
Remove ads

Położenie i obiekty

Dominuje tu zabudowa jednorodzinna.

Ważniejsze obiekty:

Na Junikowie od 2001 roku istnieje drużyna piłkarska Szturm Junikowo Poznań (A-klasa).

Remove ads

Historia

Podsumowanie
Perspektywa

Według legendy pierwsza lokalizacja wsi miała miejsce bliżej centrum Poznania, ale zamieszkiwali ją ludzie bezbożni, większość czasu spędzający w karczmie, za co spotkała ich kara. Zatrzęsła się ziemia, a wieś wpadła w rozpadlinę, która potem stała się stawem[4].

Najstarszy prawdopodobny zapis dotyczący Junikowa pochodzi z 1287 r. W roku tym książę Przemysł II, późniejszy król, nadał kapitule kościoła katedralnego w Poznaniu swoją wieś, zwaną pospolicie Janicovo – („hereditatem seu villam Capituli nostri, lanicovo vulgariter nominatum”). Kolejny zapis („Vnykowo”[4]) pochodzi z 1408 r. i dotyczy sprzedaży sołectwa w Junikowie kmieciowi Wawrzyniakowi s. Marcina sołtysowi z Krzyżownik (w parafii Tulce) przez kapitułę poznańską.

Wieś duchowna Janikowo, własność kapituły poznańskiej, położona była w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego[5].

Aż do roku 1796 Junikowo stanowiło uposażenie kapituły. W wyniku drugiego rozbioru Polski majątek kapituły uległ konfiskacie i przeszedł na własność państwa pruskiego. Na przełomie 1831/1832 nastąpiło uwłaszczenie chłopów. Około 1880 Junikowo składało się ze wsi właściwej (okolice obecnej ulicy Junikowskiej) oraz kolonii Rudnicze (liczyło wtedy 37 domów i 328 mieszkańców: 297 katolików i 31 protestantów[6]). Z tego okresu pochodzi wzmianka, że na terenie folwarku Junikowo (obecnie w tym miejscu znajduje się kościół) znajdowała się gorzelnia oraz młyn wodny. W 1906 r. folwark (58 ha) został sprzedany komisji kolonizacyjnej za 360 000 marek. Komisja kolonizacyjna podzieliła majątek na jednohektarowe działki. Na działkach wybudowano (z pieniędzy komisji kolonizacyjnej) 3-4 izbowe prymitywne domy oraz zabudownia gospodarcze. Większą część działek przydzielono niemieckim urzędnikom pracującym w Poznaniu. W tym też czasie wybudowano jednoizbową ewangelicką szkołę oraz niewielki cmentarz (obecna ul. Jawornicka). Aby umożliwić urzędnikom niemieckim dojazd do pracy, uruchomiono przystanek kolejowy Junikowo[7]. W tym czasie dał się zaznaczyć wyraźny podział osady na trzy części:

  • Starą Wieś – wzdłuż obecnej ul. Junikowskiej,
  • Kolonię – wzdłuż obecnej ul. Krośnieńskiej,
  • tzw. Osiedle – przy ul. Grunwaldzkiej.

Ponadto przy obecnej ul. Cmentarnej do dziś istnieje niewielkie skupisko domów dawniej nazywane Bożą Wolą[8].

W okresie międzywojennym większość Niemców sprzedała swoje majątki. Od tego czasu datuje się przyspieszony rozwój Junikowa. II wojna światowa zakończyła się w tym rejonie 27 stycznia 1945 wyparciem Niemców[9]. W szybkim tempie przywrócono tu polskie nazwy ulic, ze szczególnym uwzględnieniem imion wywodzących się od nazw miejscowości łużyckich (np. Budziszyńska lub Miśnieńska)[10].

W 1948 r. na terenie byłego placu ćwiczeń wojskowych utworzono cmentarz oraz wybudowano linię tramwajową łączącą Junikowo z centrum miasta. 28 czerwca 1956 o godz. 16.00, podczas Powstania Poznańskiego, zaatakowano miejscowy VIII Komisariat MO. 60 osób zdobyło wtedy 19 sztuk broni i amunicję[11].

Obszar Junikowa do 1990 r. należał do dzielnicy Grunwald.

W 1992 r. utworzono jednostkę pomocniczą miasta Osiedle Poznań-Junikowo[12]. W 2010 r. w Poznaniu przeprowadzono reformę funkcjonalną jednostek pomocniczych i 1 stycznia 2011 r. przyłączono do obszaru Junikowa cmentarz miejski Junikowo, las na północ od ulicy Chryzantemowej, tereny na północ od ul. Smoluchowskiego[13]. Rada Osiedla Junikowo wydaje czasopismo lokalne „Gazeta Junikowska”.

Remove ads

Kapliczki i krzyże

Podsumowanie
Perspektywa

Przed II wojną światową na terenach Junikowa i Rudniczego istniało dziewięć kapliczek i krzyży przydrożnych. Obecnie pozostały dwa krzyże i jedna figura – pozostałe zostały zniszczone podczas metodycznej akcji przeprowadzonej przez Niemców:

  • ul. Junikowska, przed domem piekarza Edwarda Styzy – prosty krzyż kamienny, zniszczony,
  • ul. Junikowska/Grunwaldzka – ceglana, otynkowana kapliczka maryjna z parkanem i figurką z 1910, fundator – sołtys Ludwik Nowak, z tyłu mogiła powstańców 1846, zniszczona przez policjanta Giesego,
  • przy gospodarstwie Egona Kremera – figura św. Józefa z maja 1914, fundacja hrabiny Potockiej z Będlewa, zniszczona, przechowana i przywrócona w 1945, potem przeniesiona na ul. Junikowską,
  • ul. Sieradzka/Grunwaldzka – drewniany krzyż, upadł podczas wichury w 1904, naprawiony i ponownie zniszczony przez Niemców,
  • w rejonie Fortu VIII – murowana kapliczka św. Marii Magdaleny, zniszczona w nocy z 7 na 8 grudnia 1939 (legenda głosiła, że w tym miejscu straszy),
  • ul. Paczkowska/Świdnicka – betonowy pomnik Najświętszego Serca Jezusowego ze składek społecznych, wykonawcą był Wojciech Tritt, poświęcenie 15 sierpnia 1935, zniszczony,
  • ul. Wołowska/Fabianowska – krzyż drewniany z 1869 upamiętniający mord rabunkowy na księdzu Ignacym Cwojdzińskim, ścięty siekierami w 1940 lub 1941, po wojnie zrekonstruowany,
  • nad Skórzynką w Rudniczem – krzyż drewniany z XIX wieku, w 1933 przeniesiony, ocalał w czasie wojny,
  • ul. Bełchatowska/Sieradzka/Krośnieńska – betonowy Pomnik Wdzięczności w kształcie Miecza Chrobrego z fundacji lokalnego koła Stronnictwa Narodowego, rozebrany w 1940 przy odmowie wykonania tego zadania przez jeńców angielskich z pobliskiej budowy,
  • ul. Grunwaldzka/Wołczyńska – figura Serca Jezusowego ufundowana przez Cecylię Witkowską w 1947 w podziękowaniu za uratowanie syna podczas wojny[14].

Cmentarze

Oprócz jednego z dwóch największych cmentarzy w mieście – cmentarza junikowskiego – na terenie Junikowa funkcjonował też nieistniejący cmentarz ewangelicki. W 1938, przy ul. Junikowskiej, pomiędzy kościołem a torowiskami kolejowymi, odkryto szczątki kosynierów z 1846, pochowanych we wcześniejszym grobie ofiar epidemii cholery z I połowy XIX wieku. Kości zmarłych na tę chorobę, wraz ze szczątkami kosynierów, pochowano przy kapliczce na ul. Grunwaldzkiej (obecnie poszerzona ul. Grunwaldzka). 25 listopada 2011, podczas przebudowy torowiska tramwajowego, skrzynię z kośćmi spod dawnej kapliczki odnaleziono i zabezpieczono[15].

Podczas walk o Poznań w 1945 żołnierzy radzieckich chowano na przyfrontowym cmentarzu na narożniku ulic Grunwaldzkiej i Grotkowskiej (potem powstał tam sam spożywczy). Już w 1945 ciała przeniesiono na Cytadelę. Od ul. Krośnieńskiej do Lasku Marcelińskiego ciągnął się w latach 1944–1945 niemiecki rów przeciwczołgowy, nazywany Panzergrab, do którego wrzucano żołnierzy niemieckich. Wielu z nich spoczywa tam do dziś, np. w 2011 wykopano szczątki 40 żołnierzy podczas budowy biurowca Pixel[16].

Remove ads

Sołtysi

Junikowscy sołtysi po 1832 (uwłaszczenie rolników, sołtys wybieralny):

  • Jan Szymczak,
  • Szymon Andrzejak vel Andrzejewski (do 19 października 1860),
  • Ludwik Nowak (19 października 1860 – 1 kwietnia 1913),
  • Andrzej Czyż (1918 – 1923),
  • Antoni Banach (1923 – 1935),
  • Walenty Gałęski (1935 – 1936),
  • Jan Kujawiak (1936 – 1939),
  • Karl Holz (narzucony Bürgermeister, 1939 – 1940, do przyłączenia Junikowa do Poznania)[17].
Remove ads

Adres rady osiedla

Adres rady osiedla
Szkoła Podstawowa nr 54, ul. Małoszyńska 38, 60-176 Poznań[1]

Komunikacja

Na Junikowie znajdują się dwie pętle tramwajowe oraz jedna autobusowa: Budziszyńska, Junikowo, Junikowo PKM. Swoje trasy kończą tu tramwaje linii 1, 6, 13 i 15, a także autobusy linii 122, 177, 715, 716, 727 i 803 oraz nocne 214, 224, 257[18]. Na granicy Junikowo/Plewiska znajduje się przystanek kolejowy Poznań Junikowo.

Zobacz też

Przypisy

Linki zewnętrzne

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads