Kępa Bazarowa

Kępa Bazarowa (dawniej również Małpi gaj) – wyspa w Toruniu, położona między Wisłą a jej odnogą Polską Wisłą (nazywaną również Małą Wisłą). Jej powierzchnia wynosi 71 ha, długość 2,65 km, maksymalna szerokość 438 m^[1]. 32,4 ha powierzchni wyspy stanowi rezerwat przyrody, będący lasem łęgowym^[2].

Kępa Bazarowa

Widok na Kępę Bazarową
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Położenie	Toruń
Powierzchnia	71 ha
Położenie na mapie Torunia Kępa Bazarowa
Położenie na mapie Polski Kępa Bazarowa
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Kępa Bazarowa
53°00′18″N 18°36′59″E

Nazwa wyspy pochodzi z XIII wieku. Prawdopodobnie wywodzi się od zatrzymujących się na niej kupców^[1]. W średniowieczu wyspa stanowiła miejsce spotkań i rozrywki. Na wyspie mieszkali przede wszystkim partacze, nielegalni rzemieślnicy konkurujący z rzemieślnikami należącymi do cechów^[3][4] oraz prostytutki przepędzane na wyspę przez radę Torunia^[5]. Partacze osiedlający się w XVII i XVIII wieku pochodzili ze Świecia, Brodnicy i Bydgoszczy^[6]. Ze względu na pobyt prostytutek, nazywanych małpami, wyspa była nazywana Małpim gajem^[7]. Proceder przepędzania kobiet zajmujących się nierządem trwał do XVII wieku^[8].

1 lutego 1411 roku na wyspie zawarto I pokój toruński^[9]. W 1497 roku rozpoczęła się budowa mostu, który miał połączyć wyspę z Toruniem^[3]. Most oddano do użytku w 1500 roku^[10].

W XV wieku rozpoczęto budowę szańca^[11], do połowy XVI wieku była niezamieszkana, ale przypuszczalnie mogła stanowić schronienie dla zbiegów z Torunia^[12]. Kolejne umocnienia zbudowały wojska szwedzkie w XVII wieku^[13]. Działalność partaczy spotykała się z niechęcią ze strony kupców toruńskich. W 1671 roku doszło do incydentu, podczas którego podburzony tłum zniszczyły magazyny solne na wyspie, a sól wrzucili do rzeki^[14]. 6 października 1707 roku wyspę zajęły wojska szwedzkie. Kilka dni później Rosjanie wyparli Szwedów. Podczas walk został podpalony most łączący wyspę z Toruniem^[15]. Na mocy sejmu z 1767/1768 roku wyspa przeszła pod władzę miejską^[16]. Na podstawie wykazów pogłównych wiadomo, że w 1771 roku wyspę zamieszkiwały 63 osoby^[12]. W 1812 roku wyspę wzmocniono szańcem półkolistym^[17]. W 1848 roku ukończono budowę okrężnego szańca okrągłego, zwanego Szańcem Wiślanym. Został on połączony ze starym szańcem^[18]. W późniejszych latach powstała strzelnica piechoty^[19]. Szaniec naprawiano w latach 1871–1872^[20].

Na wyspie znajduje się platforma widokowa, z której można oglądać panoramę Starego Miasta^[2].

Fragment Kępy Bazarowej o powierzchni 32,4 ha od 1987 roku jest rezerwatem przyrody^[21].