Kajmak

Kajmak – w kuchni polskiej, bardzo słodka, gęsta, ciągliwa, twardniejąca z czasem masa powstała podczas gotowania mleka lub śmietanki z cukrem. Innym sposobem wytworzenia kajmaku jest gotowanie przez 3–4 godziny puszki ze słodzonym mlekiem skondensowanym^[1].

Zobacz też: kajmak – turecki wyrób z bawolego mleka i słodkiej śmietany.

Kajmak

W obydwu metodach przyrządzania kajmaku duże znaczenie ma odpowiedni czas gotowania. Kajmak gotowany zbyt długo, staje się kruchy i zyskuje posmak spalonego karmelu. W przypadku drugiego sposobu, zbyt długie podgrzewanie sprawia, że masa ma galaretowatą konsystencję, co utrudnia jej wykorzystanie np. do pokrycia ciasta. Podgrzewając puszkę w piekarniku, należy ją zanurzyć w naczyniu z wodą, aby przegrzanie nie doprowadziło do jej eksplozji.

Z kajmaku przygotowuje się tzw. masę kajmakową^[2][3] stosowaną m.in. do przekładania mazurków, ciastek i wafli. Wystudzony kajmak uciera się z masłem^[2], a czasami również ze śmietanką i żółtkiem^[3]. W domowych warunkach zamiast kajmaku używa się czasem krówek rozpuszczonych w mleku i śmietance^[3]. Krówki są wytwarzane ze specjalnych mas kajmakowych^[4].

Smak kajmaku lub masy kajmakowej można wzbogacić dodatkiem wanilii^[2][5], kawy, czekolady, ciemnego kakao itp.^[4][5]

Historia

Kajmak, rozumiany jako specjał wytwarzany z cukru i słodkiej śmietanki na wzór kajmaku tureckiego, pojawił się na polskich stołach szlacheckich w XVIII wieku, za panowania Stanisława Augusta^[5]. Cukier był wtedy towarem luksusowym, upodobanie polskiej szlachty do słodyczy rozwinęło się pod wpływem kontaktów z kuchniami Wschodu^[5].

W późniejszym okresie kajmak ewoluował do postaci brązowozłotej, gęstej, twardniejącej masy, w której we wczesnym etapie jego wytwarzania następuje karmelizacja cukru^[5]. W takiej formie znalazł zastosowanie jako masa do wielkanocnych mazurków oraz (w XIX i XX wieku) jako nadzienie do drobnych kruchych babeczek^[5]. W drugiej połowie XIX wieku, gdy ceny cukru znacznie spadły, do słodkiej śmietanki i cukru zaczęto dodawać tłuszcz^[a], wanilię i czekoladę^[5].

Po II wojnie światowej, prawdopodobnie dzięki spadkowi cen cukru, kajmak rozpowszechnił się w Polsce pośród innych grup zawodowych i społecznych^[5].

Kajmak znalazł szczególne miejsce w polskiej kuchni kresowej^[5]. 1 października 2007 produkt o nazwie „kajmak” został wpisany na listę produktów tradycyjnych województwa kujawsko-pomorskiego^[5]. Według oficjalnej specyfikacji, wyrób ten charakteryzuje się w temperaturze pokojowej gęstą, ciągliwą, plastyczną, kleistą, przywierającą do łyżki konsystencją oraz połyskliwym, brązowym kolorem^[5].

Inne kuchnie

Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Kajmak popularny jest również w kuchni latynoamerykańskiej, gdzie znany jest pod nazwą dulce de leche.

Kajmak jest jednym z głównych składników angielskiego banoffee pie.

Zobacz też

Zobacz multimedia związane z tematem: Dulce de leche

• karmel
• krówki

Uwagi

1. zob. wyżej masa kajmakowa