Kamienica Ignacego Partowicza w Warszawie

Kamienica Ignacego Partowicza^[4] – kamienica znajdująca się przy ul. Żelaznej 75a róg ul. Chłodnej w Warszawie.

Kamienica Ignacego Partowicza w Warszawie

nr rej. A-1016 z 24 lutego 2011[1]
Kamienica od strony ul. Chłodnej (2023)
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Adres	ul. Żelazna 75a
Styl architektoniczny	modernizm
Architekt	Edward Herstein
Kondygnacje	6
Rozpoczęcie budowy	1937[2]
Ukończenie budowy	1938[3]
Zniszczono	II wojna światowa
Odbudowano	1958–1959
Położenie na mapie Warszawy Kamienica Ignacego Partowicza w Warszawie
Położenie na mapie Polski Kamienica Ignacego Partowicza w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Kamienica Ignacego Partowicza w Warszawie
52°14′13,16″N 20°59′20,26″E

Opis

Nowoczesny, 5-piętrowy budynek z półkolistym narożnikiem i podcieniami z kolumnami od strony ul. Chłodnej, został wzniesiony w latach 1937–1938 według projektu Edwarda Hersteina. W konstrukcji zastosowano m.in. strop Kleina, co zwiększyło wytrzymałość na obciążenia i pozwoliło na zaprojektowanie w budynku większych pomieszczeń^[5].

W czasie II wojny światowej w kamienicy mieścił się posterunek żandarmerii niemieckiej tzw. Nordwache, z którego m.in. w latach 1940–1942 Niemcy nadzorowali skrzyżowanie ulic Chłodnej i Żelaznej, stanowiące do stycznia 1942 (otwarcie kładki nad ul. Chłodną) jedyne oficjalne połączenie między małym a dużym gettem.

W czasie powstania warszawskiego, 3 sierpnia 1944, Nordwache została zdobyta przez żołnierzy z batalionu „Chrobry I”^[6]. Wzięto do niewoli ok. 40 jeńców oraz wiele broni (m.in. kilkadziesiąt karabinów, kilka karabinów maszynowych, granaty i amunicję)^[7]. Z piwnic, zamienionych przez Niemców na więzienie, uwolniono kilkadziesiąt osób^[7].

W lutym 2011 kamienica została wpisana do rejestru zabytków^[1].

Upamiętnienia

• Na budynku (od strony ul. Chłodnej) znajduje się tablica upamiętniająca zdobycie 3 sierpnia 1944 siedziby żandarmerii niemieckiej Nordwache^[8].
• Na chodniku ul. Żelaznej, przy dawnym wejściu do Nordwache, umieszczono obrys znajdującego się w tym miejscu niemieckiego bunkra.
• Naprzeciwko kamienicy (na ul. Chłodnej) znajdował się mural Tam była kładka odsłonięty 21 kwietnia 2007 przez Marka Edelmana^[9].

Galeria

• 
  Drewniana kładka nad Chłodną łącząca małe i duże getto (1942). W głębi widoczna kamienica Partowicza
• 
  Wejście do Nordwache (od strony ul. Żelaznej), po lewej widoczny niemiecki bunkier
• 
  Upamiętnienie bunkra na chodniku ul. Żelaznej
• 
  Tablica pamiątkowa na budynku