Kazimierz Wiktor

Kazimierz Tomasz Wiktor herbu Brochwicz (ur. 1844 lub 1845 w Niebocku, zm. 20 października 1903 w Krakowie) – polski właściciel ziemski.

Nagrobek Kazimierza i Lucyny Wiktorów w Zarszynie

Epitafium Kazimierza Wiktora w kościele Franciszkanów w Sanoku

Kazimierz Wiktor

Data i miejsce urodzenia	1844 lub 1845 Niebocko
Data i miejsce śmierci	20 października 1903 Kraków
Narodowość	polska
Rodzice	Jan, Adela
Małżeństwo	Lucyna z d. Górska
Dzieci	Jan, Stanisław
Krewni i powinowaci	Jakub Wiktor (wuj)

Życiorys

Kazimierz Tomasz Wiktor^[1] urodził się w 1844 lub 1845^[2][a] jako syn Jana Wiktora herbu Brochwicz (1812–1877) i Adeli z domu Czermińskiej herbu Cholewa (1822-1904)^[3]. Był bratankiem Jakuba Wiktora i bratem Heleny (1850-1873, po mężu Fihauser)^[4].

Uzyskał wykształcenie w zakładzie rolniczym w Dublanach^[5]. Od czasu ukończenia tej uczelni do końca życia był członkiem i działaczem Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego, stowarzyszeniem kierującym jego macierzystą uczelnią^[5]. W 1893 zastępcą przewodniczącego oddziału sanocko-lisko-brzozowskiego GTG^[6], pełnił funkcję wiceprezesa przez 20 lat, od 1897 był prezesem oddziału sanockiego^[5], członkiem komitetu (od 27 czerwca 1894 do końca życia)^[7][5], zaś merytorycznie udzielał się w sekcji hodowlanej^[5]. Był prezesem oddziału Towarzystwa Gospodarskiego Ziemi Sanockiej^[8][9].

Na swojej ziemi oddawał się uprawie roli^[3]. Zgłoszony do udziału w Wystawie Powszechnej 1873 w Wiedniu przedstawiał w grupie II (rolnictwo, leśnictwo itp.) zboże, chmiel, konopie, w grupie IV (artykuły żywności) likwory i rozolisy, w grupie V (przemysł tkanin i odzieży) wyroby powroźnicze^[10]. Na tej wystawie za chmiel otrzymał medal zasługi^[11]. 17 grudnia 1873 otrzymał pierwszy w Galicji złoty medal i srebrną zastawę stołową za wzorowe gospodarstwo^[5]. W 1890 uzyskał złoty medal na wystawie wiedeńskiej za wzorowe gospodarstwo^[5]. Posiadał prawo propinacji, które pod koniec 1894 wydzierżawił na obszar Posady Sanockiej spółce Schiffer & Türk (propinatorom miejskim)^[12]. Dzierżawcą propinacji w Posadzie Sanockiej pozostawał do końca życia^[13]. Udzielał się w życiu gospodarczym. Od około 1887 do około 1896 był szacownikiem dóbr dla okręgu C. K. Sądu Obwodowego w Sanoku^[14]. Był działaczem Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego z siedzibą we Lwowie: około 1878 był członkiem wydziału okręgowego w Sanoku^[15], od około 1881 do około 1889 był zastępcą prezesa^[16], później zastępcą członka wydziału (około 1889/1890)^[17], zastępcą prezesa (około 1890 do około 1899)^[18] i prezesem (od około 1899 do końca życia)^[19]. Był prezesem rady nadzorczej Powiatowego Towarzystwa Zaliczkowego w Sanoku^[20]. W 1902 był w powiecie sanockim jednym z czterech ocenicieli przy tłumieniu zarazy płucnej u bydła rogatego^[21]. Był wiceprezesem zarządu powiatowego w Sanoku Towarzystwa „Kółek Rolniczych” z siedzibą we Lwowie (1894, 1895)^[22]. Był członkiem zwyczajnym Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego^[23].

Był członkiem Rady c. k. powiatu sanockiego, pierwotnie wybrany w 1874 z grupy większych posiadłości, pełnił funkcje zastępcy członka wydziału (od 1874), członka wydziału (od około 1875)^[24], następnie około 1890 wybrany z grupy gmin wiejskich i był członkiem wydziału powiatowego^[25], po czym w grudniu 1896 ponownie wybrany z grupy większych posiadłości^[26] i pełnił mandat w kolejnych latach^[27], po raz ostatni wybrany z grupy większych posiadłości w 1903 tj. w ostatnim roku swojego życia^[28] (w tym samym roku zmarł^[29] (po śmierci jego miejsce zajął Tadeusz Poźniak^[30]). Był członkiem deputacji miasta Sanoka, która w 1880 spotkała się z podróżującym po Galicji cesarzem Austrii Franciszkiem Józefem I w Krakowie i we Lwowie^[31].

Po rodzicach Janie i Adeli Wiktorach odziedziczył wsie Długie^[32], Posada Zarszyńska^[33], Wróblik Szlachecki^[34], Zarszyn^[35][2], Niebieszczany. Na początku XX wieku posiadał w Długiem obszar 144,8 ha, a w Zarszynie 847,3 ha^[36]. W Zarszynie był właścicielem browaru, który dzierżawili od niego Rosenblatt i Zuker^[37]. Posiadał też Wróblik Królewski^[3]. Władał majątkiem ziemskim tzw. „klucza zarszyńskiego”^[3].

Jego żoną od 1876 była Lucyna z domu Górska herbu Szeliga (1858-1898)^[2][3]. Ich synami byli Jan Duklan^[38] (1878–1944, który odziedziczył rodzinne majątki), Stanisław Tomasz (ur. 1880)^[1], Władysław (ur. 1882)^[39][2][3].

Zmarł nagle 20 października 1903 w Krakowie^[3][40][41]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu w Zarszynie 24 października 1903^[3]. Nad grobem przemawiał Włodzimierz Kozłowski^[42]. We wspomnieniu pośmiertnym na łamach „Gazety Lwowskiej” Kazimierz Wiktor został określony jako „najwybitniejszy obywatel ziemi sanockiej”^[3].

W 1908 ziemianie sanoccy ustanowili epitafium Kazimierza Wiktora, które zostało umieszczone w północnej, lewej nawie bocznej w kościele Franciszkanów w Sanoku. Inskrypcja brzmi: „Kazimierzowi Wiktorowi właścicielowi Zarszyna ur. 1845 r. w Niebocku zm. 1903 w Krakowie. Wiernemu synowi ojczyzny ukochanemu bratu ziemianie sanoccy 1908”^[43].

Uwagi

1. Rok urodzenia 1844 został podany na nagrobku Kazimierza Wiktora. Rok urodzenia 1845 podał Jerzy Sewer Dunin-Borkowski, został wskazany na tablicy pamiątkowej w kościele franciszkanów w Sanoku oraz na stronie internetowej Sejm Wielki.