Kijany (województwo lubelskie)

Kijany – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie łęczyńskim, w gminie Spiczyn^[4][6].

Integralne części wsi Kijany^[4][6]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0391288	Kijany Kościelne	część wsi

Kijany

wieś
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	łęczyński
Gmina	Spiczyn
Liczba ludności (2021)	654[1][2]
Strefa numeracyjna	81
Kod pocztowy	21-077[3]
Tablice rejestracyjne	LLE
SIMC	0391271[4]
Położenie na mapie gminy Spiczyn Kijany
Położenie na mapie Polski Kijany
Położenie na mapie województwa lubelskiego Kijany
Położenie na mapie powiatu łęczyńskiego Kijany
51°20′10″N 22°46′13″E[5]

Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego^[7]. W 1739 roku należała wraz z 2 folwarkami do klucza Kijany Lubomirskich^[8]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Kijany znajdują się na terenie Nadwieprzańskiego Parku Krajobrazowego.

Wieś stanowi sołectwo gminy Spiczyn^[9]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 732 mieszkańców^[10].

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Anny^[11].

Historia

Wieś notowana w XIV wieku stanowiła własność szlachecką w roku 1383 dziedzicem był Jakusz (Bończa), w latach zaś 1390-1401 Piotr z Kijan. Od Kijan biorą nazwisko Kijańscy z okresu 1477-1488 znany był Jan Kijański pisarz ziemski lubelski, pleban w Bystrzycy. W 1488 w Zbiorze dokumentów Małopolskich występuje Mikołaj Kijański łożny królewski^[12].

Powinności dziesięcinne płaci wieś w połowie XV wieku plebanowi w Syrokomli (w powiecie radomskim) w roku 1529 dziesięcina z folwarku w wymiarze 1 grzywny, 1 fertona plebanowi w Łęcznej, z ról kmiecych dziesięcina w wymiarze 8 grzywien przysługuje plebanowi w Syrokomli (Liber Retaxationum 428, 436)^[12].

Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego z roku 1883, Kijany stanowiły wieś w powiecie lubartowskim, gminie Spiczyn, parafii Kijany. Według noty wieś posiada kościół parafialny i cukrownię (Ludwików), obecnie przerobioną i rozszerzoną. Verdum^[a] zastał tu w swej podróży w końcu XVII w. zamek ciężko zbudowany (sfer. 88 wyd. Liskego). Kościół parafialny erygował w roku 1599 Piotr Czerny dziedzic, a istniejący w XIX wieku – murowany wystawił w roku 1723 Atanazy Miączyński. Filię w Łaszczowie oddalonym o 3 i pół wiorsty erygował w roku 1742 Seweryn Rzewuski.

Kijany to w XIX wieku także dobra. Dobra Kijany składały się z folwarków Kijany, Stoczek i gruntami przy cegielni, wsi Kijany Bliższe, Kijany Dalsze, Januszówka, Wólka Kijańska Stara, Wólka Kijańska Nowa i Stoczek. Rozległość dominalna wynosiła 1279 mórg^[13].

Kościół i parafia

W kościele św. Anny w Kijanach znajduje się obraz Matki Boskiej Kijańskiej pochodzący z końca XVII wieku. Jedna z historii dotyczących kościoła jest związana z postacią Atanazego Miączyńskiego (podskarbi nadworny koronny, wojewoda wołyński, „hrabia Świętego Cesarstwa Rzymskiego”, wielokrotny poseł na sejm, wielki posiadacz ziemski – jego majątek liczył 426 wiosek i 22 miasta), który w 1683 r. – udając się, pod wodza króla Jana III Sobieskiego, z odsieczą Wiedniowi przeciw Turkom – złożył śluby przed cudownym obrazem M. B. Kijańskiej, że gdy szczęśliwie powróci, postawi w Kijanach murowany kościół i obraz Matki Bożej umieści w wielkim ołtarzu.

Kijany, kościół św. Anny, tablica pamięci AK

Zabytki

Wpisane do rejestru zabytków nieruchomych:

• kościół parafialny św. Anny, XVIII, 191 1, nr rej.: A/581 z 23.03.1972 w skład którego wchodzą:
  • dzwonnica
  • cmentarz kościelny
  • ogrodzenie

• cmentarz rzymskokatolicki, nr rejestrowy: A/979 z 10.07.1989

• zespół pałacowy nr rej.: A/759 z 17.06.1978 i z 24.05.1979
  • pałac z połowy XIX wieku, 1923
  • park z XIX wieku^[14]

Neorenesansowy pałac z XIX wieku, wybudowany został około 1850 roku i przebudowany około 1880 roku przez Stanisława Sonnenberga. W arkadowo-filarowym portyku ustawiono posągi bogini Ateny i Demeter. Pałac o powierzchni 1,6 tys. m kw. otacza park dworski (na działce o pow. 6,34 ha) oraz aleja składająca się z 27 lip prowadząca do pałacu. W 2018 roku pałac kupiła od powiatu łęczyńskiego za 3,33 mln zł Fundacja Think Tank z Zawieprzyc. Z powodu długów w 2023 obiekt przejął ponownie powiat za kwotę 2,405 mln zł^[15].

Ponadto we wsi istnieje Zespół Szkół Rolniczych, którego historia sięga 1913 roku – wtedy to ziemianin lubelski, Erazm Plewiński zapisał Lubelskiemu Towarzystwu Rolniczemu 10 tys. rubli oraz 328 morgów 240 prętów gruntu w majątku Felin, z przeznaczeniem na zorganizowanie szkoły i kursów rolniczych dla miejscowej ludności.

Urodzeni w Kijanach

• Kazimierz Dudek (1923-1945) – chorąży, kawaler orderu Virtuti Militari.
• Władysław Król (1907–1991) – polski piłkarz i hokeista, związany od 1928 r. z Łódzkim Klubem Sportowym.

Uwagi

1. Ulryk von Verdun, który w roku 1672 będąc wysłannikiem króla francuskiego do Moskwy opisywał podróż w swoim dzienniku.