Województwo lubelskie
województwo w Polsce Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
województwo w Polsce Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Województwo lubelskie – jednostka samorządu terytorialnego i podziału administracyjnego we wschodniej Polsce, o powierzchni 25 122,46 km². Obejmuje głównie południową połowę Niziny Południowopodlaskiej, Polesie Zachodnie i Wołyńskie (po Bug) oraz Wyżynę Lubelską, mały obszar Wyżyny Wołyńskiej, większość polskiego Roztocza i skraj Kotliny Sandomierskiej. Według danych GUS 30 czerwca 2020 roku zamieszkiwało je około 2,1 mln osób[3]. Siedzibą władz wojewódzkich jest Lublin. Jest najdalej wysuniętym na wschód województwem w Polsce.
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Państwo | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Kod ISO 3166-2 |
PL-LU | ||||||||||||
TERYT |
06 | ||||||||||||
Siedziba wojewody i sejmiku | |||||||||||||
Wojewoda | |||||||||||||
Marszałek | |||||||||||||
Powierzchnia (2015) |
25 122,46 km² | ||||||||||||
Populacja (30.06.2024) • liczba ludności |
| ||||||||||||
• gęstość |
79,7 os./km² | ||||||||||||
Urbanizacja |
46,3[2] | ||||||||||||
Tablice rejestracyjne |
L | ||||||||||||
Adres Urzędu Wojewódzkiego: ul. Spokojna 420-914 Lublin | |||||||||||||
Adres Urzędu Marszałkowskiego: ul. Artura Grottgera 420-029 Lublin | |||||||||||||
Podział administracyjny | |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||||
Strona Urzędu Wojewódzkiego | |||||||||||||
Strona Urzędu Marszałkowskiego |
Współczesne województwo lubelskie obejmuje kilka głównych krain historycznych. Z regionu Małopolski należą do niego prawie w całości ziemia lubelska[4] i większa część ziemi łukowskiej[5], a ponadto część ziemi stężyckiej i fragment ziemi sandomierskiej[6]. Obejmuje również części Rusi Czerwonej i Polesia leżące przy lewym brzegu Bugu. Od 1809 r. północna część obszaru między Wisłą a Bugiem znajdowała się w siedleckim regionie administracyjnym, nazywanym Podlasiem, obecnie Podlasiem Południowym. Marszałkiem Województwa Lubelskiego od 2018 roku jest Jarosław Stawiarski.
Obecne ziemie woj. lubelskiego należały w I Rzeczypospolitej do województw: lubelskiego, ruskiego (ziemia chełmska) i bełskiego. Część powiatu radzyńskiego, powiat bialski oraz powiat włodawski należał do województwa brzeskiego Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Województwo lubelskie I Rzeczypospolitej istniało w latach 1474–1795 jako część prowincji małopolskiej. Obejmowało 10 230 km² i składało się z trzech powiatów: lubelskiego, łukowskiego oraz urzędowskiego, a jego stolicą był Lublin.
Województwo lubelskie Królestwa Polskiego utworzono w 1816 w miejsce departamentu lubelskiego Księstwa Warszawskiego; dzieliło się na 4 obwody i 10 powiatów; w 1837 województwo lubelskie zostało przekształcone w gubernię lubelską.
Województwo lubelskie II Rzeczypospolitej istniało w latach 1919–1939 ze stolicą w Lublinie i miało centralne położenie, nie granicząc z żadnym państwem. Obejmowało obszar zbliżony do współczesnego województwa lubelskiego oraz części dzisiejszych województw mazowieckiego i podkarpackiego. Po wojnie niemal cały jego teren pozostał w granicach Polski, z wyjątkiem Piaseczna i Pawłowic, które włączono do ZSRR w 1951 roku.
Województwo lubelskie istniało w latach 1975–1998, położone we wschodniej Polsce, z siedzibą w Lublinie. Sąsiadowało z województwami bialskopodlaskim, siedleckim, radomskim, tarnobrzeskim, zamojskim i chełmskim, a na koniec istnienia liczyło 1 027 500 mieszkańców.
W 1999 r. w wyniku reformy administracyjnej powstało nowe województwo rządowo-samorządowe z województw poprzedniego podziału administracyjnego:
W 2006 r. Eurostat posługując się tzw. standardem siły nabywczej, który pozwala porównywać dane ekonomiczne z różnych krajów, uwzględniając różnice cen podał dane za 2003 r., gdzie województwo lubelskie zostało uznane za najbiedniejszy region Unii Europejskiej. Dokładnie w 2003 r. PKB na mieszkańca woj. lubelskiego wyniósł 3538 euro (najmniej w całej UE), co stanowiło 33,2% średniej unijnej[7].
Według danych z 1 stycznia 2014 r. powierzchnia województwa wynosiła 25 122,49 km², co stanowi 8% powierzchni Polski (3. miejsce w kraju pod względem powierzchni)[8].
Województwo jest położone we wschodniej części Polski, między Wisłą a Bugiem (jedynie część powiatu puławskiego leży po zachodniej stronie Wisły). Graniczy z[9]:
oraz z województwami:
Łączna długość granic województwa wynosi 1144,7 km.
Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:
W wymiarze północ–południe województwo rozciąga się na długości 226 km, to jest 2°02′10″ rozciągłości południkowej.
W wymiarze wschód–zachód rozpiętość województwa wynosi 177 km, co w mierze kątowej daje 2°31′48″ rozciągłości równoleżnikowej.
Terytorium województwa lubelskiego zajmuje części czterech jednostek najwyższego rzędu regionalizacji fizycznogeograficznej Europy. Większa jego część należy do megaregionu Pozaalpejskiej Europy Środkowej. Są to: makroregion Nizina Południowopodlaska (318.9), znajdujący się w granicach prowincji Niż Środkowoeuropejski oraz Wyżyna Lubelska (343.1) i Roztocze (343.2) – makroregiony prowincji Wyżyny Polskie. Polesie Zachodnie (845.1) i Polesie Wołyńskie (845.3) są makroregionami prowincji Polesie należącej do megaregionu Niżu Wschodnioeuropejskiego. Kotlina Sandomierska (512.4-5) jest częścią megaregionu karpackiego.
Spośród wymienionych makroregionów największą powierzchnię województwa zajmują: Wyżyna Lubelska, Nizina Południowopodlaska i Polesie Zachodnie.
Krainy geograficzne województwa lubelskiego należą do trzech pasów rzeźby powierzchni Polski:
Najwyżej położony punkt znajduje się na Roztoczu Wschodnim – jest nim wierzchołek Krągłego Goraju – 388,7 m n.p.m. (okolice wsi Huta Lubycka, pow. tomaszowski), natomiast najniższe miejsce, 106,7 m n.p.m., leży w Dolinie Środkowej Wisły koło wsi Piotrowice w powiecie ryckim[10].
Wody powierzchniowe. Całe województwo znajduje się w dorzeczu Wisły. Rzeka główna i jej małe bezpośrednie dopływy odprowadzają wody z zachodniej części terytorium. Środkowa część województwa znajduje się w dorzeczu (drugiego stopnia) Wieprza, wschodnia – Bugu (Narwi), na południu usytuowana jest zlewnia Sanu a najmniejszy teren należy do bezpośredniej zlewni Wisły. Największą rzeką w lubelskiej części dorzecza Bugu jest Krzna, której zlewnia zajmuje północno-wschodnią część województwa. Na Lubelszczyźnie po południowej stronie Roztocza największą rzeką jest Tanew. W południowej części Polesia Zachodniego znajduje się zespół jezior krasowych.
Na terenie województwa znajdują się 4 miasta na prawach powiatu, 20 powiatów, 213 gmin.
Dane z 30 czerwca 2020 r.[3]
Herb | Nazwa | Siedziba | Powierzchnia (km²) |
Ludność | Gęstość zaludnienia (osób/km²) |
---|---|---|---|---|---|
Biała Podlaska | - | 49,40 | 57194 | 1157,77 | |
Chełm | - | 35,28 | 61588 | 1745,69 | |
Lublin | - | 147,47 | 339457 | 2301,87 | |
Zamość | - | 30,34 | 63223 | 2083,82 | |
bialski | Biała Podlaska | 2754,26 | 110454 | 40,1 | |
biłgorajski | Biłgoraj | 1681,10 | 100617 | 59,85 | |
chełmski | Chełm | 1885,60 | 77752 | 41,23 | |
hrubieszowski | Hrubieszów | 1268,02 | 62473 | 49,27 | |
janowski | Janów Lubelski | 875,28 | 45503 | 51,99 | |
krasnostawski | Krasnystaw | 1031,44 | 62940 | 61,02 | |
kraśnicki | Kraśnik | 1005,30 | 95064 | 94,56 | |
lubartowski | Lubartów | 1288,74 | 88152 | 68,4 | |
lubelski | Lublin | 1679,53 | 156002 | 92,88 | |
łęczyński | Łęczna | 636,64 | 57298 | 90 | |
łukowski | Łuków | 1394,21 | 106591 | 76,45 | |
opolski | Opole Lubelskie | 810,02 | 58952 | 72,78 | |
parczewski | Parczew | 952,20 | 34590 | 36,33 | |
puławski | Puławy | 934,09 | 112835 | 120,8 | |
radzyński | Radzyń Podlaski | 965,06 | 58604 | 60,73 | |
rycki | Ryki | 614,53 | 55841 | 90,87 | |
świdnicki | Świdnik | 468,35 | 71739 | 153,17 | |
tomaszowski | Tomaszów Lubelski | 1488,89 | 82337 | 55,3 | |
włodawski | Włodawa | 1256,42 | 38207 | 30,41 | |
zamojski | Zamość | 1870,29 | 105839 | 56,59 |
Województwo lubelskie składa się z 4 podregionów statystycznych (GUS)[11] – zgodnych ze standardem NUTS Unii Europejskiej:
W województwie lubelskim są 54 miasta, w tym 4 miasta na prawach powiatu. Podkreślone to siedziby powiatów ziemskich, a pogrubione miasta na prawach powiatu. Liczba ludności z 30 czerwca 2020 r.[3]
Lp. | Herb | Miasto | Ludność (30 czerwca 2020) | Powierzchnia [km²] | Gęstość zaludnienia [os./km²] |
---|---|---|---|---|---|
1 | Lublin | 331 991 | 147,47 | 2251 | |
2 | Zamość | 59 274 | 30,34 | 1954 | |
3 | Chełm | 58 357 | 35,28 | 1654 | |
4 | Biała Podlaska | 54 926 | 49,40 | 1112 | |
5 | Puławy | 44 504 | 50,61 | 879 | |
6 | Świdnik | 37 129 | 20,35 | 1825 | |
7 | Kraśnik | 31 950 | 25,52 | 1252 | |
8 | Łuków | 27 569 | 35,75 | 771 | |
9 | Biłgoraj | 25 173 | 21,10 | 1193 | |
10 | Lubartów | 20 168 | 13,92 | 1449 | |
11 | Tomaszów Lubelski | 18 165 | 13,29 | 1367 | |
12 | Łęczna | 17 889 | 19,00 | 942 | |
13 | Krasnystaw | 17 573 | 42,13 | 417 | |
14 | Hrubieszów | 16 390 | 33,03 | 496 | |
15 | Międzyrzec Podlaski | 15 611 | 20,03 | 779 | |
16 | Dęblin | 14 385 | 38,33 | 375 | |
17 | Radzyń Podlaski | 14 571 | 19,31 | 755 | |
18 | Włodawa | 12 323 | 17,97 | 686 | |
19 | Janów Lubelski | 11 111 | 14,84 | 749 | |
20 | Parczew | 10 331 | 8,05 | 1283 | |
21 | Ryki | 9149 | 27,22 | 336 | |
22 | Poniatowa | 8386 | 15,26 | 550 | |
23 | Opole Lubelskie | 8041 | 15,12 | 532 | |
24 | Bełżyce | 6030 | 23,46 | 257 | |
25 | Terespol | 5197 | 10,11 | 514 | |
26 | Szczebrzeszyn | 4810 | 29,12 | 165 | |
27 | Bychawa | 4581 | 6,69 | 685 | |
28 | Rejowiec Fabryczny | 4038 | 14,28 | 283 | |
29 | Nałęczów | 3643 | 13,82 | 234 | |
30 | Tarnogród | 3172 | 10,69 | 297 | |
31 | Kock | 2907 | 16,78 | 173 | |
32 | Zwierzyniec | 2837 | 6,19 | 458 | |
33 | Krasnobród | 2998 | 6,99 | 429 | |
34 | Piaski | 2450 | 8,44 | 290 | |
35 | Kazimierz Dolny | 3232 | 30,44 | 106 | |
36 | Piszczac | 2825 | 3,30 | 855 | |
37 | Stoczek Łukowski | 2391 | 9,15 | 264 | |
38 | Annopol | 2335 | 7,73 | 302 | |
39 | Józefów | 2351 | 5,00 | 470 | |
40 | Lubycza Królewska | 2174 | 3,92 | 555 | |
41 | Łaszczów | 1981 | 5,01 | 395 | |
42 | Ostrów Lubelski | 1987 | 29,77 | 67 | |
43 | Tyszowce | 1850 | 18,52 | 100 | |
44 | Rejowiec | 1987 | 6,50 | 306 | |
45 | Izbica | 1731 | 9,47 | 183 | |
46 | Kamionka | 1692 | 5,27 | 321 | |
47 | Urzędów | 1696 | 12,91 | 131 | |
48 | Modliborzyce | 1416 | 7,90 | 179 | |
49 | Frampol | 1341 | 4,67 | 287 | |
50 | Siedliszcze | 1339 | 13,16 | 102 | |
51 | Czemierniki | 1307 | 4,65 | 281 | |
52 | Goraj | 881 | 7,62 | 116 | |
53 | Turobin | 873 | 1,60 | 545 | |
54 | Józefów nad Wisłą | 820 | 3,65 | 225 |
Dane o ludności z dnia 31 grudnia 2017:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
Populacja | 2 126 317 | 100 | 1 095 864 | 51,54 | 1 030 453 | 48,46 |
Wiek przedprodukcyjny (0–17 lat) | 376 198 | 17,69 | 183 835 | 8,65 | 192 363 | 9,05 |
Wiek produkcyjny (18–65 lat) | 1 299 079 | 61,1 | 603 457 | 28,38 | 695 622 | 32,71 |
Wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) | 451 040 | 21,21 | 308 572 | 14,51 | 142 468 | 6,7 |
Według danych z 30 czerwca 2020 r. województwo miało 2 103 342 mieszkańców, co stanowiło 5,5% ludności Polski[3].
Województwo lubelskie należy do najbardziej zróżnicowanych pod względem religijnym regionów Polski. Jest miejscem, gdzie spotyka się kultura wschodniego i zachodniego chrześcijaństwa. Ta wielowiekowa koegzystencja sprawia, że w Lublinie i okolicy odbywa się wiele wydarzeń o charakterze ekumenicznym i międzyreligijnym.
Zdecydowaną większość mieszkańców województwa stanowią wyznawcy Kościoła rzymskokatolickiego, którzy przynależą do czterech metropolii (białostockiej, częstochowskiej, lubelskiej i przemyskiej). Na terenie województwa swoje siedziby mają archidiecezja lubelska i diecezja zamojsko-lubaczowska. Parafie greckokatolickie obrządku bizantyjsko-ukraińskiego należą do archieparchii przemysko-warszawskiej. W województwie lubelskim znajduje się także jedyna w Polsce parafia obrządku bizantyjsko-słowiańskiego w Kostomłotach.
W województwie lubelskim znajduje się jedno z największych w Polsce skupisk wiernych Kościoła polskokatolickiego, którzy przynależą do diecezji warszawskiej. Na terenie województwa siedziby mają trzy dekanaty: lubelsko-chełmski, zamojski i żółkiewski. Niegdyś w regionie, zwłaszcza w zachodniej Lubelszczyźnie, mieszkało wielu mariawitów. Obecnie znajdują się trzy niewielkie parafie Kościoła Starokatolickiego Mariawitów, które należą do diecezji lubelsko-podlaskiej, oraz jedna parafia Kościoła Katolickiego Mariawitów należąca do kustodii warszawskiej.
Na terenie całego województwa, a zwłaszcza na wschodzie, mieszkają wyznawcy prawosławia. Wierni Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego należą do diecezji lubelsko-chełmskiej, diecezji warszawsko-bielskiej (jedna parafia stauropigialna) oraz Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego. Na terenie województwa swoją siedzibę mają dekanaty: Biała Podlaska, Chełm, Lublin, Terespol i Zamość.
Wielu jest również protestantów należących do różnych Kościołów i związków wyznaniowych. Wierni Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego posiadają na terenie województwa jedną parafię i filiał należące do diecezji warszawskiej. Najwięcej zborów mają społeczności Kościoła Chrześcijan Baptystów, Kościoła Zielonoświątkowego, Kościoła Chrześcijan Wiary Ewangelicznej, Kościoła Chrystusowego, Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan i Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego. Ponadto znajdują się również zbory innych wspólnot z kręgów ewangelicznego chrześcijaństwa.
W województwie lubelskim aktywne są wspólnoty reprezentujące restoracjonizm, zwłaszcza ruchy badackie: Świadkowie Jehowy, Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, Świecki Ruch Misyjny „Epifania” oraz Zrzeszenie Wolnych Badaczy Pisma Świętego.
Na terenie województwa mieszkają także wyznawcy judaizmu ze Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP, islamu z Ligi Muzułmańskiej, buddyzmu i hinduizmu.
W 2018 r. produkt krajowy brutto woj. lubelskiego wynosił 78,7 mld zł, co stanowiło 3,7% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 37,1 tys. zł (67,4% średniej krajowej), co plasowało lubelskie na 16. miejscu względem innych województw[17].
W 2010 r. produkcja sprzedana przemysłu w woj. lubelskim wynosiła 24,5 mld zł, co stanowiło 2,5% produkcji przemysłu Polski. Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w lubelskim wynosiła 5,2 mld zł, co stanowiło 3,2% tej sprzedaży Polski[18].
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. lubelskiego w 2018 roku brutto wynosiło 4061,28 zł, co lokowało je na 11. miejscu względem wszystkich województw[19].
We wrześniu 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 66,0 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 7,1% do aktywnych zawodowo[20].
Według danych z 2016 r. 7,8% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. lubelskiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji)[21].
Do największych zakładów przemysłowych woj. lubelskiego należą: Zakłady Azotowe „Puławy” S.A., Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A., Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego PZL – Świdnik S.A., Fabryka Kabli „Elpar” sp.z.o.o. w Parczewie, Fabryka Łożysk Tocznych „Kraśnik” S.A., „Perła” Browary Lubelskie S.A. w Lublinie, Spółdzielnia Mleczarska „Spomlek” w Radzyniu Podlaskim, Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska „Ryki”, OSM „Krasnystaw”, Emperia Holding S.A. (sieć Stokrotka), Zakład Mięsny „Wierzejki” sp.j. w Płudach, Pol-Skone sp.z.o.o. w Lublinie, Roto sp.z.o.o. w Lubartowie, Remzap sp.z.o.o. w Puławach, Solbet Lubartów S.A.[22][23]
Do kluczowych przedsiębiorstw działających na terenie województwa lubelskiego można zaliczyć również: Black Red White S.A. w Biłgoraju, Nałęczów Zdrój sp.z.o.o. w Drzewcach k. Nałęczowa (producent wody Cisowianka), Nestlé Polska S.A. w Bochotnicy (producent wody Nałęczowianka), Mostostal Puławy S.A., Cemex Polska w Chełmie, Zakłady Mięsne „Łuków” S.A., Reypol Sp.j. w Janowcu, Stella Pack S.A. w Lubartowie, Drukarnia DAKO Sp. j. w Lubartowie, ZPH Stanisław Krzaczek w Klikawie.
Część województwa obejmuje Lubelskie Zagłębie Węglowe.
Zasoby surowców mineralnych:
Port lotniczy Lublin zlokalizowany jest w Świdniku, około 10 km od centrum Lublina. Lotnisko zajmuje 250 ha, a pas startowy ma 2,5 km długości i jest ono skomunikowane szynobusem z Dworcem PKP Lublin Główny. Około 12 km na południowy zachód od miasta leży lotnisko Lublin-Radawiec w Radawcu Dużym.
W 2019 gęstość linii kolejowych w przeliczeniu na 100 km kw. w województwie wynosiła 3,6 km. Był to drugi najniższy wynik w skali kraju. Dla ostatniego na liście województwa (podlaskiego) wynosił on 3,54, a dla trzeciego od końca (warmińsko-mazurskiego) – 4,58. W 2021 marszałek województwa lubelskiego poinformował, że do 2030 zostanie wybudowanych lub zmodernizowanych ok. 140 km linii kolejowych. Chodzi o odcinki: między kopalnią Bogdanka, przez Łęczną do Lublina, między Rejowcem a Zamościem oraz między Włodawą a Chełmem. W 2021 trwały już prace nad połączeniami Biłgoraj – Janów Lubelski – Kraśnik oraz Lublin – Łuków[27].
W 2014 województwo lubelskie było właścicielem 13 autobusów szynowych, kupionych przez Urząd Marszałkowski oraz leasingowało 5 jednostek elektrycznych.
Seria | Typ | Numery | Liczba | Producent | |
---|---|---|---|---|---|
SA103 | 214Ma | 005, 007, 012 | 3 | Pesa | [28] |
SA107 | 211M | 001, 002 | 2 | Kolzam | [28] |
SA134 | 218Md | 015–019, 026–028 | 8 | ZNTK „Mińsk Mazowiecki” | [28] |
EN57AL | 5B/6B | 3006–3010 | 5[a] | Pafawag/ZNTK „Mińsk Mazowiecki” | [29][30] |
EN98A | 37WEa | 001–009 | 9 | Newag | [31] |
Duże kompleksy leśne: Lasy Janowskie i Puszcza Solska tworzące zwarty ciąg w południowej części regionu, Lasy Sobiborskie, Włodawskie i Parczewskie na wschodzie oraz Lasy Kozłowieckie i Łukowskie na północ od Lublina. Mają tu granice zasięgów takie gatunki drzew jak np.: buk pospolity, jodła pospolita, dąb bezszypułkowy.
Według danych z 31 grudnia 2012 r. w woj. lubelskim lasy obejmowały powierzchnię 580,1 tys. ha, co stanowiło 23,1% jego powierzchni. 12,0 tys. ha lasów znajdowało się w obrębie parków narodowych[32].
Obok Roztoczańskiego Parku Narodowego jest obszar Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego – jedynego pojezierza w Polsce znajdującego się poza zasięgiem ostatniego zlodowacenia. W 2002 r. obszarowi temu UNESCO nadało status Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery „Polesie Zachodnie”. W centralnej części tego rezerwatu znajduje się Poleski Park Narodowy. Docelowo będzie to jeden z nielicznych na świecie trójpaństwowych rezerwatów biosfery: polsko-ukraińsko-białoruski.
Na terenie województwa lubelskiego znajdują się dwa parki narodowe:
Według stanu na 2019 w województwie było 87 rezerwatów przyrody[33]. W 2019 r. na obszarze województwa znajdowało się 1437 pomników przyrody. Wśród nich najliczniejszą grupę stanowiły pojedyncze drzewa (1103), grupy drzew (179), głazy narzutowe (40), aleje przydrożne (41), jaskinie (7) i 67 innych obiektów[34]. W 2019 r. na obszarze województwa znajdowały się 4 stanowiska dokumentacyjne, 276 użytków ekologicznych oraz 7 zespołów przyrodniczo-krajobrazowych[35].
Centrum naukowym województwa lubelskiego jest Lublin, w którym siedziby mają cztery uniwersytety oraz kilka innych uczelni wyższych. W pozostałych największych miastach województwa znajdują się ośrodki zamiejscowe oraz uczelnie niepubliczne.
W województwie lubelskim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Lublinie i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999[36].
Organem uchwałodawczym jest Sejmik Województwa Lubelskiego, składający się z 33 radnych[37]. Sejmik wybiera organ wykonawczy województwa, którym jest Zarząd Województwa Lubelskiego, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem. Siedzibą sejmiku województwa jest Lublin[38]. Obecnie Marszałkiem Województwa Lubelskiego jest Jarosław Stawiarski[39].
Organem administracji rządowej jest wojewoda lubelski, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Lublin[38].
Nr | Wojewoda | Okres urzędowania | Premier | |
---|---|---|---|---|
od | do | |||
1 | Krzysztof Michalski | 1 stycznia 1999 | 18 lutego 2000 | Jerzy Buzek |
2 | Waldemar Dudziak | 28 lutego 2000 | 22 października 2001 | |
3 | Andrzej Kurowski | 22 października 2001 | 7 grudnia 2005 | Leszek Miller i Marek Belka |
4 | Wojciech Żukowski | 7 grudnia 2005 | 29 listopada 2007 | Kazimierz Marcinkiewicz |
Jarosław Kaczyński | ||||
5 | Genowefa Tokarska | 29 listopada 2007 | 26 października 2011 | Donald Tusk |
6 | Jolanta Szołno-Koguc | 12 grudnia 2011 | 11 marca 2014 | |
7 | Wojciech Wilk | 12 marca 2014 | 11 listopada 2015 | |
Ewa Kopacz | ||||
8 | Przemysław Czarnek | 8 grudnia 2015 | 11 listopada 2019 | Beata Szydło i Mateusz Morawiecki |
9 | Lech Sprawka | 25 listopada 2019 | 20 grudnia 2023[40] | Mateusz Morawiecki |
10 | Krzysztof Komorski[41] | 20 grudnia 2023 | urzędujący wojewoda | Donald Tusk |
Najwięcej obiektów o charakterze sakralnym znajduje się w Lublinie.
Protestancką architekturę sakralną reprezentuje luterański kościół św. Trójcy w Lublinie, a także ruiny zboru kalwińskiego w Piaskach oraz Wieża Ariańska w Wojciechowie. Prawosławie jest reprezentowane przez cerkiew Przemienienia Pańskiego w Lublinie, zaś grekokatolicyzm – przez drewnianą cerkiew Narodzenia NMP na terenie Muzeum Wsi Lubelskiej. Mariawityzm reprezentuje drewniany kościół Przenajświętszego Sakramentu w Łanach koło Markuszowa, a polskokatolicyzm kościół Serca Jezusowego w Zamościu.
Żydowską architekturę reprezentuje w Lublinie talmudyczna uczelnia Jeszywas Chachmej Lublin, natomiast poza Lublinem synagogi, m.in. w Łęcznej, Kraśniku, Kazimierzu Dolnym i Zamościu.
W Lublinie mieści się Zamek przy Starym Mieście, z romańskim donżonem. W obrębie Lublina znajdują się również ruiny zamku w Jakubowicach Murowanych. W Kazimierzu Dolnym mieszczą się ruiny zamku z XVI w. oraz baszta obronna z XIV w. W pobliskiej Bochotnicy znajdują się pozostałości niewielkiego zamku Firlejów, zwanego potocznie „zamkiem Esterki”. Ruiny zamku mieszczą się również w Zawieprzycach. Także Wieża Ariańska w Wojciechowie i zespół zamkowo-pałacowy w Czemiernikach miały charakter obronny.
W lubelskim znajdują się dwie trasy podziemne. W Lublinie funkcjonuje ok. 300-metrowa Lubelska Trasa Podziemna, wiodąca przez piwnice kamienic Starego Miasta. Druga trasa to unikatowe w skali Europy Podziemia Kredowe w Chełmie.
Regiony turystyczne: Roztocza, Puszczy Solskiej i Lasów Janowskich oraz Polesia Lubelskiego.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.