Klemens IX

Klemens IX (łac. Clemens IX, właśc. Giulio Rospigliosi; ur. 27^[1] lub 28 stycznia^[2] 1600 w Pistoia, zm. 9 grudnia 1669 w Rzymie) – włoski duchowny katolicki, 238. papież w okresie od 20 czerwca 1667 do 9 grudnia 1669^[3].

Klemens IX

Clemens Nonus

Giulio Rospigliosi
Papież Biskup Rzymu
Portret Klemensa IX, Carlo Maratta (1669)
Kraj działania	Państwo Kościelne
Data i miejsce urodzenia	27 lub 28 stycznia 1600 Pistoia
Data i miejsce śmierci	9 grudnia 1669 Rzym
Miejsce pochówku	?↗
Papież
Okres sprawowania	1667–1669
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Sakra biskupia	29 marca 1644
Kreacja kardynalska	9 kwietnia 1657 Aleksander VII
Kościół tytularny	San Sisto (23 kwietnia 1657)
Pontyfikat	20 czerwca 1667

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	29 marca 1644
Konsekrator	Antonio Marcello Barberini
Współkonsekratorzy	Celso Zani Giovanni Battista Scanaroli
Konsekrowani biskupi Juan del Pozo Horta 14 października 1646 Carlo Roberti 8 grudnia 1658 Odoardo Vecchiarelli 6 czerwca 1660 Giovanni Antonio Melzi 20 marca 1661 Federico Martinotti 20 marca 1661 Vitaliano Marescano 20 marca 1661 Ferdinand von Fürstenberg 6 czerwca 1661 Stefano Ugolini 11 kwietnia 1666 Serafino Corio 19 lipca 1669
Współkonsekrowani biskupi Marzio Ginetti 6 lipca 1653 Lorenzo Pollicini 16 listopada 1653 Camillo Massimi 4 stycznia 1654 Luis Alfonso de Los Cameros 25 stycznia 1654 Marcello Anania 7 czerwca 1654 Marco Antonio Pisanelli 24 czerwca 1654 Aleksander VIII 27 grudnia 1654

Życiorys

Wczesne życie

Pochodził ze starego rodu lombardzkiego; jego rodzicami byli Giacomo i Caterina Rospigliosi^[2]. Studiował nauki wyzwolone w seminarium rzymskim oraz prawo, teologię i filozofię na Uniwersytecie Pizańskim (gdzie obronił w 1623 doktorat utroque iure)^[2]. Po studiach wykładał filozofię w Pizie, następnie (1625) udał się do Rzymu. W Kurii Rzymskiej zajmował m.in. stanowiska referendarza Trybunału Sygnatury Apostolskiej, sekretarza Kongregacji Rytów, członka personelu legacji w Awinionie^[2]. Był także kanonikiem i wikariuszem bazyliki liberiańskiej^[2]. W latach 1634–1644 pełnił funkcję sekretarza pism dyplomatycznych (Listów do Książąt), w 1643 został radcą Trybunału Świętej Penitencjarii. Otrzymał honorowe obywatelstwo Rzymu^[2]. Publikował wysoko oceniane w Rzymie sztuki teatralne i poezje.

14 marca 1644 został mianowany arcybiskupem tytularnym Tarsu (przyjął sakrę biskupią 29 marca 1644 w Rzymie z rąk kardynała Antonio Barberiniego) i w lipcu t.r. udał się z misją nuncjusza do Hiszpanii^[2]. Pozostawał na tej placówce do stycznia 1653, po odwołaniu ostatnie lata pontyfikatu Innocentego X spędził na uboczu. W okresie sediswakancji po śmierci Innocentego Kolegium Kardynalskie powierzyło Rospigliosiemu w styczniu 1655 funkcję gubernatora Rzymu^[2].

Papież Aleksander VII powierzył mu funkcję sekretarza stanu (kwiecień 1655), a 9 kwietnia 1657 wyniósł do godności kardynalskiej (Rospigliosi został prezbiterem San Sisto)^[2]. Jako szef dyplomacji papieskiej kardynał Rospigliosi dbał o dobre stosunki z dworem francuskim, mimo negatywnego stosunku Francuzów do papieża Aleksandra^[1]. Był członkiem następujących kongregacji kurialnych^[4]:

• Kongregacji Indeksu,
• Kongregacji Rzymskiej i Powszechnej Inkwizycji,
• Kongregacji Rozkrzewiania Wiary,
• Kongregacji ds. Rezydencji Biskupów,
• Kongregacji ds. Wizytacji Apostolskich,
• Kongregacji ds. Wód i Doliny Chiana,
• Kongregacji ds. Legacji Awiniońskiej,
• Kongregacji ds. Obrzędów,
• Kongregacji Konsystorialnej,
• Kongregacji ds. Stanu Zakonnego,
• Kongregacji ds. Reformy Statutów Kleru Rzymskiego.

Wybór na papieża

Wieloletnia praca na stanowisku nuncjusza w Hiszpanii oraz udane współdziałanie z Francją zapewniły Rospigliosiemu pozycję neutralnego kandydata na konklawe 1667 po śmierci Aleksandra VII. 20 czerwca 1667 został on wybrany na papieża i przyjął imię Klemensa IX. 26 czerwca 1667 papież Klemens został koronowany, a 3 lipca odbył uroczysty ingres do bazyliki laterańskiej.

Pontyfikat

Miał opinię człowieka skromnego, o nieskazitelnym charakterze^[3]. Wyróżniało go to na tle skorumpowanej Kurii Rzymskiej, co znalazło realizację w ograniczeniu powszechnej w pierwszej połowie XVII wieku praktyki nepotyzmu^[1]. W polityce zagranicznej papież stanął przed problemem konfliktu francusko-hiszpańskiego, który daremnie próbował załagodzić. W większości spraw papież ulegał wpływom francuskim, m.in. zostawił królowi Francji wolną rękę w nominacjach na urzędy kościelne^[1]. Wskutek działań ministra francuskiego de Lionne’a Klemens IX zaakceptował pokój akwizgrański, a potem pokój klementyński, który zezwalał czterem biskupom francuskim, znanym z poglądów jansenistycznych, podpisać kościelny akt potępienia tez jansenizmu; nie odstąpili oni jednocześnie od swoich poglądów, które mogli zatrzymać jako "prywatne"^[1]. W wyniku uznania Portugalii przez Hiszpanię w 1668, papież mógł dzięki temu obsadzić wakujące stolice biskupie^[1].

Grób Klemensa IX w Santa Maria Maggiore

Zamierzeniem militarnym papieża było wyzwolenie Krety spod panowania tureckiego^[1]. 6 września 1669 flota papieska, dowodzona przez krewnego Klemensa, Vincenzo Rospigliosiego, poniosła klęskę, a Wenecja została zmuszona do poddania Turkom ostatniego chrześcijańskiego punktu Krety, Kandii (Iraklionu)^[1]. Podobno ta klęska, która przyniosła Państwu Kościelnemu także straty finansowe, przyspieszyła śmierć papieża. Zmarł on po ataku apoplektycznym 9 grudnia 1669^[1]. Został pochowany początkowo w bazylice watykańskiej; później zwłoki przeniesiono do bazyliki S. Maria Maggiore.

Kreował 12 kardynałów na trzech konsystorzach.