Kościelec (województwo kujawsko-pomorskie)

Kościelec, Kościelec Kujawski – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie inowrocławskim, w gminie Pakość.

Kościelec

wieś
Kościół pw. św. Małgorzaty
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	inowrocławski
Gmina	Pakość
Liczba ludności (VIII 2017)	739
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	88-170[1]
Tablice rejestracyjne	CIN
SIMC	0093734
Położenie na mapie gminy Pakość Kościelec
Położenie na mapie Polski Kościelec
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Kościelec
Położenie na mapie powiatu inowrocławskiego Kościelec
52°47′36″N 18°09′24″E[2]

Podział administracyjny

W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kościelec, po jej zniesieniu w gromadzie Janikowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Demografia

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 706 mieszkańców^[3]. Jest największą miejscowością gminy Pakość.

Historia

Wieś była gniazdem rodowym Kościeleckich herbu Ogończyk. Po raz pierwszy wzmiankowana była w 1311 roku jako Lapida Ecclesia (Kamienny Kościół). W średniowieczu nazwę wsi w dokumentach zapisywano także jako Kościół. Na przykład w 1362 roku zapisano ecclesia in Kosscziol^[4]. Wieś stanowiła część majątku Kościeleckich, którzy posiadali m.in. Dobre. Ród Kościeleckich znany był nie tylko na Kujawach. Obok mężczyzn pełniących funkcje starostów, kasztelanów, wojewodów, znane są wywodzące się z Kościeleckich matki biskupów warmińskich: Pawła Legendorfa i Fabiana Luzjańskiego. Po Kościeleckich wieś była w posiadaniu Działyńskich, Łączyńskich i Ponińskich.

3 listopada 1422 król Władysław Warneńczyk nadał Kościelcowi prawo magdeburskie, potwierdzone 22 lipca 1512, ale nigdy nie doszło do utworzenia miasta. W roku 1488 utworzono tutaj kolegium złożone z 6 misjonarzy^[5].

Oświata

W Kościelcu mieści się szkoła podstawowa założona w 1834 roku, Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Jana Pawła II^[6].

Znane osoby

W miejscowości urodził się podskarbi wielki koronny Andrzej Kościelecki, który w 1500 roku zwerbował pierwsze poczty rackie do królewskiej chorągwi nadwornej co zapoczątkowało w Polsce historię sławnej formacji jazdy polskiej – husarii^[7]. W przylegającym do Kościelca Rycerzewie urodził się prymas Polski Józef Glemp (1929-2013). Grób jego ojca, Kazimierza, znajduje się na kościeleckim cmentarzu.

Parafia katolicka

We wsi znajduje się parafia św. Małgorzaty.

Zabytki

Według rejestru zabytków NID^[8] na listę zabytków wpisany jest kościół parafialny pw. św. Małgorzaty, k. XII w., XIV-XIX w., nr rej.: A/769 z 10.03.1931.

• Romański kościół św. Małgorzaty zbudowano na przełomie XII i XIII wieku. W drugiej połowie XV wieku prezbiterium nakryto sklepieniem gwiaździstym oraz podwyższono nawę oraz wieżę. Około roku 1559 do południowej ściany nawy dobudowano kaplicę grobową Kościeleckich pw. św. Barbary^[9], prawdopodobnie według projektu J.B. Quadro. Kaplica ta, zbudowana na planie kwadratu, posiada nisko rozpięte sklepienie zwierciadlane, a na zewnątrz attykę. Wnętrze kryje nagrobek Jana i Janusza Kościeleckich z 1559 r. – wysokiej klasy dzieło rzeźbiarskie o harmonijnej kompozycji i nieomal pełnoplastycznym przedstawieniu zmarłych, którzy drzemią czekając na zmartwychwstanie ciała. W latach 1861–1862 dokonano kolejnej przebudowy kościoła – podwyższono w cegle mury prezbiterium, w nawie założono sklepienie w miejsce wcześniejszego stropu, a od północy symetrycznie dobudowano kaplicę Serca Jezusowego, wzorowaną na poprzedniej. W 1894 r. ukończono budowę murowanego sklepienia, które zastąpiło drewniany dach^[10]. Więcej pod hasłem: Kościół św. Małgorzaty w Kościelcu Kujawskim
• W Kościelcu znajduje się także zespół pałacowo-parkowy: klasycystyczny pałac z 1849 r. i park pałacowy z połowy XIX w.

Sport

We wsi działa klub piłkarski Ludowy Zespół Sportowy Kościelec Kujawski (założony w 1992). Przez 5 sezonów (w latach 2009-2014) współzawodniczył w rozgrywkach A-klasy, grupa: Bydgoszcz II. Drużyna 2-krotnie (sezony: 2009/2010 i 2010/2011) walczyła w barażach o awans do klasy okręgowej. W drugiej próbie wygrała w dwumeczu z drużyną Zjednoczeni Piotrków Kujawski (2:0 i 2:3), ale zrezygnowała z występów w klasie okręgowej^[11].

Zobacz też

• Kościelec
• Kościeleczki