Kodeks 087

Kodeks 087 (Gregory-Aland no. 087), ε 27 (von Soden)^[1] – grecki kodeks uncjalny Nowego Testamentu na pergaminie, paleograficznie datowany na VI wiek. Dwie karty kodeksu przechowywane są w Rosyjskiej Bibliotece Narodowej w Petersburgu, pozostałe w Klasztorze Świętej Katarzyny na Synaju^[2]. Rękopis zachował się we fragmentarycznej kondycji, poszczególne jego partie odkrywane były kilkakrotnie na Synaju.

Kodeks 087

Strona kodeksu z tekstem Mt 21,19-24
Data powstania	VI wiek
Rodzaj	Kodeks majuskułowy
Numer	087
Zawartość	Mateusz 1-2; 19; 21; Jan 18
Język	grecki
Rozmiary	34 × 26 cm
Typ tekstu	tekst aleksandryjski
Kategoria	II
Miejsce przechowywania	RBN, Klasztor św. Katarzyny

Rękopis cytowany jest w krytycznych wydaniach greckiego Nowego Testamentu, a jego tekst zaliczany jest do II kategorii Alanda.

Opis

Do dziś zachowały się jedynie 3 karty kodeksu (34 na 26 cm), klasyfikowanych jako 087, z tekstem Ewangelii Mateusza (1,23-2,2; 19,3-8; 21,19-24) Ewangelii Jana (18,29-35). Tekst pisany jest jedną kolumną na stronę, 18 linijek w kolumnie^[2]. Litery są wielkie i grube^[3], kształty liter są podobne do Codex Petropolitanus Purpureus^[4]. Według J. Rendel Harrisa oryginalny kodeks musiał być pięknym rękopisem^[3].

Tekst dzielony jest według Sekcji Ammoniusza, których numery umieszczono na marginesie tekstu, wraz z odniesieniami do Kanonów Euzebiusza, w czerwonym kolorze^[5].

Stosuje inicjały, punktację, dierezę, stosuje skróty. Zawiera błędy itacyzmu (np. εχεται zamiast εχετε)^[3]. Akcenty zostały dodane przez późniejszą rękę^[5].

Tekst

Gregory uznał, że kodeks przekazuje „dobry tekst”^[5] (tzn. wartościowy z punktu widzenia historii tekstu Nowego Testamentu), według Scrivenera jest bliski dla kodeksu N^[6]. Kurt Aland grecki tekst kodeksu zaklasyfikował do kategorii II, a to oznacza, że reprezentuje on aleksandryjską tradycją tekstualną, z pewnymi naleciałościami obcych tradycji tekstualnych^[2]. Jednak w wydaniu Nestle-Alanda, w którym kodeks cytowany jest 11-krotnie, warianty kodeksu są zawsze zgodne z tradycją bizantyjską. Zaliczenie kodeksu do II kategorii Alanda jest więc niejasne^[6].

W Mt 1,24 przekazuje wariant διεγερθεις zamiast εγερθεις; wariant jest wspierany przez C D L W f¹³ 33^[7].

Mt 1,25 υιον ] τον υιον αυτης τον πρωτοτοκον (syna jej pierworodnego) – wariant wspierany przez 04, 05, 019, 032, f^13[7].

W Mk 12,33 zawiera dodatek και εξ ολης της ψυχης (z całej duszy) obcy dla aleksandryjskiej tradycji tekstualnej. Dodatek ten zawiera też Kodeks Aleksandryjski, rękopisy rodziny Ferrara oraz rękopisy tradycji bizantyńskiej^[8].

Historia

Tischendorf datował kodeks na VI wiek^[4], Harris na VI wiek. Obecnie INTF datuje rękopis na VI wiek^[9].

Kodeks został odkryty przez arcybiskupa Porfiriusza (Uspienskiego), podczas jego wizyty na Synaju. Przywiózł on jedną kartę kodeksu do Petersburga w 1858 roku (zawiera tekst J 18,29-35). Inną kartę kodeksu przywiózł Tischendorf w 1859 roku (zawiera tekst Mt 21,19-24)^[5]. Tischendorf zbadał przywiezioną przez siebie kartę i sporządził krótki jej opis^[10]. Tischendorf cytuje kodeks w VII wydaniu swego Nowego Testamentu (oznacza przy pomocy siglum N)^[4]. Kartę tę badał następnie Eduard de Muralt, który zacytował dwa jej warianty tekstowe (ΧΧΙ,19 – ΧΡΗΜΑΗΣΥ ΚΕΚΑΙ; 23 – ΥΜΙΝΕΡΩ ΕΝ ΠΟΙΑ)^[11].

F. H. A. Scrivener oznaczał fragment petersburski przy pomocy siglum Θ^c[12]. Gregory w 1908 roku dał mu siglum 087^[1]. Partię petersburską ponownie zbadał Kurt Treu w 1966 roku^[13]. Po dziś dzień przechowywana jest w Rosyjskiej Bibliotece Narodowej, a jej poszczególne karty, noszą numery katalogowe „Gr. 12" oraz „Gr. 278”^[9].

W grudniu 2000 i styczniu 2001 David C. Parker dokonał transkrypcji fragmentu petersburskiej partii, zawierającego tekst Ewangelii Jana (18,29-35) w oparciu o fotografie przechowywane przez INTF. W czerwcu 2001 Parker porównał transkrypcję z rękopisem^[14]. Partię petersburską ponownie badał Pasquale Orsini (wyłącznie z paleograficznego punktu widzenia)^[15].

J. Rendel Harris w 1899 roku odkrył na Synaju inny fragment tego rękopisu^[16]. Karta została później skatalogowana jako 092b, zawiera tekst Ewangelii Marka (12,32-37). J. Rendel Harris opublikował jego tekst w 1890 roku^[17]. Początkowo oznaczany był przy pomocy siglum ${\displaystyle \daleth }$^11[18]. W 1908 Gregory dał mu siglum 092^[1]. Później okazało się, że Harris błędnie uznał dwie różne karty za ten sam rękopis. 092 oznakowano nowymi siglami – 092a i 092b. 092b należał do 087, natomiast 092a należał do 089^[6].

Kolejny fragment rękopisu odkryty został przez Irving Alan Sparks, który badał lekcjonarz ℓ 852 (Gregory-Aland). Fragment zawiera tekst Ewangelii Mateusza (1,23-2,2), włączony został później do lekcjonarza i był traktowany jako jego część^[19]. Przechowywany jest w Klasztorze Świętej Katarzyny (Gr. 218) na Synaju^[2][9].

Ponownie na Synaju, wśród tekstów syryjskich, odkryto trzy kolejne karty kodeksu z tekstem Ewangelii Jana 19,24-26; 20,17-20; 21,20-23. Partia ta trzymana jest w bibliotece klasztornej pod numerem Syr. 1018^[9].

Rękopis cytowany jest w krytycznych wydaniach greckiego tekstu Nowego Testamentu, zarówno jako 087, jak i 092a (NA26^[20], NA27^[21], UBS3^[22], UBS4^[23]). 27 wydanie Nestle-Alanda (NA27), które wśród greckich rękopisów NT wprowadziło rozróżnienie na świadków I i II rzędu, cytuje go jako świadka I rzędu^[21].

Zobacz też

• Lista kodeksów majuskułowych Nowego Testamentu