Komenda Rejonu Uzupełnień Ciechanów

Komenda Rejonu Uzupełnień Ciechanów (KRU Ciechanów) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie^[2].

Komenda Rejonu Uzupełnień Ciechanów

Powiatowa Komenda Uzupełnień
Ciechanów

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1918
Rozformowanie	1939
Tradycje
Rodowód	PKU Ciechanów XII PKU 32 pp PKU Ciechanów[1]
Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja	Ciechanów
Podległość	DOGen. „Warszawa” DOK I

Komendy rejonów uzupełnień OK I

Historia komendy

Rozkazem kierownika MSWojsk. nr 144 z 27 listopada 1918 w sprawie organizacji władz zaciągowych powołano do życia między innymi XII Powiatową Komendę Uzupełnień w Ciechanowie dla Okręgu Wojskowego XII obejmującego powiaty: ciechanowski, płocki, sierpecki, płoński, lipnowski, mławski, makowski, przasnyski, pułtuski i rypiński^[3]. Bezpośrednią kontrolę nad PKU sprawowała Okręgowa Komenda Uzupełnień w Warszawie^[4].

12 lutego 1919 roku „z powodu zbyt wielkiej ilości powiatów wchodzących w skład PKU Ciechanów XII oraz trudności komunikacyjnych” minister spraw wojskowych wyłączył z niej powiaty lipnowski, płocki, rypiński i sierpecki. Powiat lipnowski został włączony do PKU Włocławek XI, natomiast dla powiatów płockiego, rypińskiego i sierpeckiego została utworzona PKU Płock XXV^[5].

31 lipca 1919 roku OKU w Warszawie została zlikwidowana jako odrębny urząd i włączona wraz z całym personelem w skład Dowództwa Okręgu Generalnego „Warszawa”, jako Wydział V Sztabu^[6]. W tym samym roku, w związku z wprowadzeniem „terytorialnego kompletowania pułków”, PKU w Ciechanowie została przemianowana na PKU 32 pp, natomiast powiaty makowski i pułtuski zostały włączone w skład nowo powstałej PKU 13 pp w Pułtusku^[7].

W czerwcu 1921 roku PKU 32 pp nadal podlegała DOGen. „Warszawa” i obejmowała swoją właściwością powiaty: ciechanowski, mławski, płoński i przasnyski^[7].

Z dniem 1 czerwca 1922 roku została zlikwidowana gospoda inwalidzka przy PKU Ciechanów^[8].

18 listopada 1924 roku weszła w życie ustawa z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej^[9], a 15 kwietnia 1925 roku rozporządzenie wykonawcze ministra spraw wojskowych do tejże ustawy, wydane 21 marca tego roku wspólnie z ministrami: spraw wewnętrznych, zagranicznych, sprawiedliwości, skarbu, kolei, wyznań religijnych i oświecenia publicznego, rolnictwa i dóbr państwowych oraz przemysłu i handlu^[10]. Wydanie obu aktów prawnych wiązało się z przejęciem przez władze cywilne (administracji I instancji) większości zadań związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem poboru^[11][12]. Przekazanie większości zadań władzom cywilnym umożliwiło organom służby poborowej zajęcie się wyłącznie racjonalnym rozdziałem rekruta oraz ewidencją i administracją rezerw. Do tych zadań dostosowana została organizacja wewnętrzna powiatowych komend uzupełnień i ich składy osobowe. Poszczególne komendy różniły się między sobą składem osobowym w zależności od wielkości administrowanego terenu^[13].

Zadania i nowa organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej^[11]. W skład PKU Ciechanów wchodziły dwa referaty: I) referat administracji rezerw i II) referat poborowy^[11]. Nowa organizacja i obsada służby poborowej na stopie pokojowej według stanów osobowych L. O. I. Szt. Gen. 3477/Org. 25 została ogłoszona 4 lutego 1926 roku. Z tą chwilą zniesione zostały stanowiska oficerów ewidencyjnych^[14][15][16].

12 marca 1926 roku została ogłoszona obsada personalna Przysposobienia Wojskowego, zatwierdzona rozkazem Dep. I L. 6000/26 przez pełniącego obowiązki szefa Sztabu Generalnego gen. dyw. Edmunda Kesslera, w imieniu ministra spraw wojskowych. Zgodnie z nową organizacją pokojową Przysposobienia Wojskowego zostały zlikwidowane stanowiska oficerów instrukcyjnych przy PKU, a w ich miejsce utworzone rozkazem Oddz. I Szt. Gen. L. 7600/Org. 25 stanowiska oficerów przysposobienia wojskowego w pułkach piechoty^[17].

Od 1926 roku, obok ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność PKU Ciechanów normowała „Tymczasowa instrukcja służbowa dla PKU”, wprowadzona do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.^[18]

31 lipca 1931 roku gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu składu osobowego PKU typ I–IV o jednego oficera i zwiększeniu o jednego urzędnika II kategorii. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian^[19].

1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa Powiatowa Komenda Uzupełnień Ciechanów została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Ciechanów przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku^[20], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym^[21]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Ciechanów normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień^[22] .

Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr I, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień obejmował powiaty: ciechanowski, działdowski, mławski i przasnyski^[23].

Obsada personalna

Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU i KRU Ciechanów, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w latach 1926 i 1938.

Komendanci
Stopień, imię i nazwisko	Okres pełnienia obowiązków	Kolejne stanowisko służbowe (dalsze losy)
płk Władysław Miszałowski	do XI 1921[24]	szef Poborów DOK IX
mjr piech. Jan Gustaw Sojko	XI 1921[24] – †1922
mjr kanc. Antoni Andrzej Kołodyński	1923[25][26] – II 1927[27]	komendant PKU Kielce
mjr kanc. Jan Froehlich	II 1927[27] – 30 IX 1928[28]	stan spoczynku
mjr adm. san. / kanc. Michał Morawski	III 1930[29] – 30 IX 1931[30]	stan spoczynku
mjr piech. Franciszek Żukowski	IX 1930[31][32][33] – 1938	stan spoczynku
ppłk piech. Władysław Michał Dec	do 1939[34]	w X 1939 dowódca 178 pp

Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1921–1925[35][26]
I referent	mjr piech. Bolesław Paukszt	do IV 1923[36]	komendant PKU Kołomyja
	mjr piech. Zygmunt Jan Kubicki	od IV 1923[36]
	kpt. piech. Tadeusz Kantor	1 XII 1923[37] – II 1924	50 pp[38]
	kpt. piech. Jan Kaczorowski	II 1924[38] – II 1926	kierownik I referatu
II referent	urzędnik wojsk. XI rangi / por. kanc. Władysław Kierzkowski	do II 1926	referent
oficer instrukcyjny	por. piech. Walerian Wojtulewicz	do 24 X 1923	PKU Modlin[39]
	por. piech. Wacław Wyziński	24 X 1923[39] – III 1925[40]
oficer ewidencyjny na powiat ciechanowski	por. kanc. Władysław Rzymski	od IV 1924
oficer ewidencyjny na powiat działdowski	urzędnik wojsk. XI rangi / por. kanc. Jan Semik	do XII 1924[41]
oficer ewidencyjny na powiat mławski	por. kanc. Jan Semik	XII 1924[42] – II 1926	kierownik II referatu
oficer ewidencyjny na powiat przasnyski	urzędnik wojsk. XI rangi Stanisław Socha	do 1 IX 1923[43]	PKU Białystok
	urzędnik wojsk. XI rangi Józef Duda	od IX 1923[44]
	por. piech. Paweł Najnis	od XII 1923[45]
	por. piech. Mikołaj Bagiński	od II 1924[38]
	chor. Brunon Kochański	od I 1925[46]
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1938[47][48][49]
kierownik I referatu administracji rezerw i zastępca komendanta	kpt. piech. Jan Kaczorowski[a]	II 1926 – VII 1929[55]	kierownik referatu w Biurze Uzup. MSWojsk.
	kpt. kanc. Józef Szaflarski[b]	VII 1929 – 30 IX 1932[63]	praktyka u płatnika 11 puł.
	kpt. piech. Kazimierz Józef Winnicki	5 VIII 1932[64] – VI 1938	kierownik I referatu RKU
kierownik II referatu poborowego	por. kanc. Jan Semik[c]	II 1926 – 1 IX 1932[63]	praktyka u płatnika 11 puł.
	kpt. piech. Aleksander Panaś	1932[64] – VI 1938	kierownik II referatu RKU
referent	por. kanc. Władysław I Kierzkowski	od II 1926
	por. kanc. Alojzy Kucharski	od XI 1926[66]
	rtm. Piotr Pilichowski	od VII 1927[67]
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939[34][d]
kierownik I referatu ewidencji	kpt. adm. (piech.) Kazimierz Józef Winnicki[e]	1938 – 1939
kierownik II referatu uzupełnień	kpt. adm. (piech.) Aleksander Panaś[f]	1938 – 1939	w niemieckiej niewoli

Uwagi

1. Mgr Jan Kaczorowski (ur. 20 kwietnia 1889 roku). W 1921 roku pełnił służbę w 3 baonie celnym. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 1474. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W latach 1922–1923 pełnił służbę w 82 pp w Brześciu. W lutym 1924 roku został przydzielony z 83 pp w Kobryniu do PKU Ciechanów na stanowisko I referenta^[38]. W lutym 1926 roku został zatwierdzony w PKU Ciechanów na stanowisku kierownika I referatu administracji rezerw i zastępcy komendanta. W czerwcu 1930 roku został przydzielony do WSO nr 1 w Warszawie, w celu odbycia dziewięciomiesięcznej praktyki sądowej^[50]. W następnym roku, po zakończeniu praktyki, został przeniesiony z korpusu oficerów piechoty do korpusu oficerów sądowych w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 27,06 lokatą z równoczesnym przeniesieniem do WSO nr 1 na stanowisko asystenta^[51]. W marcu 1932 roku został przeniesiony do NSW na stanowisko asystenta^[52][53]. W czerwcu 1934 roku został mianowany sędzią rejonowym z równoczesnym przeniesiem do Wojskowego Sądu Rejonowego Siedlce na stanowisko kierownika sądu^[54]. Na stanowisku kierownika sądu pozostał do 1938 roku.
2. Józef Szaflarski (ur. 22 lutego 1893 roku) w latach 1926-1928 był komendantem Kadry 2 baonu sanitarnego. W listopadzie 1928 roku został przydzielony do PKU Lublin celem odbycia sześciomiesięcznej praktyki w służbie poborowej^[56]. W lipcu 1929 roku został przydzielony do PKU Ciechanów na stanowisko pełniącego obowiązki kierownika I referatu^[57]. Po zakończeniu czetromiesięcznej praktyki został przeniesiony do Kierownictwa Marynarki Wojennej^[58]. Z dniem 15 sierpnia 1933 roku został przeniesiony do korpusu oficerów intendentów^[59]. W marcu 1939 roku nadal pełnił służbę w Szefostwie Intendentury KMW w Warszawie na stanowisku kierownika referatu mundurowego^[60]. 16 września 1931 roku został odznaczony Krzyżem Niepodległości^[61], a w 1938 roku – Srebrnym Krzyżem Zasługi^[62].
3. Jan Semik (ur. 24 lipca 1892 roku) po zakończeniu czteromiesięcznej praktyki został przeniesiony do 11 puł. na stanowisko płatnika^[65].
4. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[68].
5. Kazimierz Józef Winnicki ur. 20 lutego 1892 roku, kapitan ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów piechoty, pełnił służbę w 70 pp, odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi^[69][70].
6. Aleksander Panaś ur. 20 stycznia 1893 roku, kapitan ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów piechoty, pełnił służbę w 40 pp, odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi^[71][70]. W 1939 roku dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagach II A Prenzlau i II E Neubrandenburg^[72] .