Kontrafaktura

Kontrafaktura (z łac. contrafactum) – zmiana tekstu w utworze wokalnym bez zmiany lub z niewielką zmianą melodii. Najczęściej dotyczy to zmiany tekstu świeckiego na religijny^[1]. Melodie zapożyczane są z pieśni innych narodów, wyznań lub z utworów muzyki rozrywkowej^[2].

Praktyka kontrafaktury stosowana była już w twórczości trubadurów (Bertran de Born), a także w zakresie takich gatunków jak motet czy konduktus. Szczególnie popularna stała się w czasie reformacji, gdy teksty łacińskie przekładano na języki narodowe.

Przykładami kontrafaktur są utwory:

• Nie rzucim Chryste świątyń Twych z melodią Roty;
• Boże, coś Polskę z melodią prawdopodobnie pochodzenia francuskiego, która zastąpiła melodię wcześniejszą w drugiej połowie XIX wieku. Melodia ta także występuje w innej pieśni religijnej Serdeczna Matko;
• Go West zespołu Pet Shop Boys oparta na melodii Kanonu D-dur Pachelbela^[3];
• Panie proszę przyjdź oparta na melodii utworu The Winner Takes It All śpiewanego przez zespół ABBA^[4].