Korona Europy

Korona Europy – spis najwyższych szczytów poszczególnych państw w granicach Europy wraz z ideą zdobycia wszystkich tych wzniesień. Powstała przez analogię do Korony Ziemi czy Korony Himalajów^[1][2][3].

Definicja

Obecnie funkcjonuje równolegle kilka Koron Europy (w języku angielskim najczęściej funkcjonują jako Europe’s Highpoints lub Europe Highest Peaks), różniących się między sobą w niewielkim stopniu – przede wszystkim z uwagi na rozbieżne definiowanie przez autorów południowo-wschodnich granic Europy^[4][5].

Dany spis uwzględnia tylko te szczyty, które zdaniem jego autorów leżą w obrębie Europy, nawet jeśli nie są najwyższym punktem danego kraju. Przykładowo, najwyższy szczyt Hiszpanii – Teide (3718 m n.p.m.) leży na Teneryfie w archipelagu Wysp Kanaryjskich, na Oceanie Atlantyckim, zaś w kontynentalnej części Hiszpanii najwyższym szczytem jest Mulhacén. Inny przykład: najwyższy szczyt Kazachstanu – Chan Tengri (7010 m n.p.m.) leży w Azji w górach Tienszan, zaś najwyższe wzniesienie w europejskiej części tego kraju to w zależności od przyjętego wariantu granicy Europy – Iczka (259 m) lub bezimienny^[2] szczyt o współrzędnych geograficznych 50°44′09,35″N 58°11′27,31″E.

Kwestią sporną pozostaje przebieg granicy francusko-włoskiej w rejonie szczytu Mont Blanc. Francuzi twierdzą, iż główny wierzchołek leży w całości po stronie francuskiej, Włosi natomiast, iż granica przebiega granią przez wierzchołek główny.

Wątpliwości budzi także kwestia Kosowa, które nie zostało uznane przez wszystkie państwa członkowskie ONZ, a więc może być traktowane jako autonomiczny okręg Serbii. Dodatkowo według niektórych źródeł najwyższa w Kosowie jest Wielka Rudoka, której wysokość określana jest na 2658 m n.p.m. W przypadku potwierdzenia wysokości oraz dokładnego wyznaczenia granicy Kosowa z Macedonią Północną Wielka Rudoka może być najwyższym szczytem Kosowa. Należy jednak pamiętać iż przed ogłoszeniem niepodległości przez Kosowo, granica Serbii z Macedonią biegła stokiem poniżej wierzchołka Wielkiej Rudoki.

Czym innym jest Korona Gór Europy, która nie bierze pod uwagę granic państwowych, lecz granice łańcuchów górskich lub pasm górskich. W pierwszym przypadku zawierałaby kilkanaście szczytów, a w drugim kilkaset. W Europie nie istnieje jednak jeden uniwersalny podział łańcuchów górskich na pasma, co powoduje znaczny problem z określeniem konkretnych szczytów.

Lista szczytów

Wśród polskich zdobywców Korony Europy najczęściej uznaje się, że lista jej szczytów obejmuje następujące pozycje^[6][7]:

Lp.	Państwo	Wysokość	Szczyt
1	Francja	4806	Mont Blanc
2	Włochy	4806 lub 4748	Mont Blanc lub Mont Blanc de Courmayeur
3	Szwajcaria	4634	Dufourspitze
4	Austria	3798	Großglockner
5	Hiszpania	3479	Mulhacén
6	Niemcy	2962	Zugspitze
7	Andora	2942	Pic de Coma Pedrosa
8	Bułgaria	2925	Musała
9	Grecja	2918	Mitikas
10	Słowenia	2864	Triglav
11	Albania Macedonia Północna	2764	Korab
12	Kosowo	2656	Djeravica[8]
13	Słowacja	2655	Gerlach
14	Liechtenstein	2599	Vorder Grauspitz
15	Rumunia	2544	Moldoveanu
16	Czarnogóra	2534	Zla Kolata
17	Polska	2499	Rysy (wierzchołek NW)
18	Norwegia	2469	Galdhøpiggen
19	Bośnia i Hercegowina	2386	Maglić
20	Portugalia	2351 lub 1993	Pico lub Torre
21	Serbia	2169	Midžor
22	Islandia	2110	Öræfajökull (wierzchołek Hvannadalshnúkur)
23	Szwecja	2097	Kebnekaise
24	Ukraina	2061	Howerla
25	Rosja	1895	Narodnaja
26	Chorwacja	1831	Vrh Dinare
27	Czechy	1603	Śnieżka
28	Wielka Brytania	1345	Ben Nevis
29	Finlandia	1324	Halti
30	Irlandia	1038	Carrantuohill
31	Turcja	1031	Mahya Dağı
32	Węgry	1014	Kékes
33	Dania	880	Slættaratindur
34	San Marino	739	Monte Titano
35	Belgia	694	Signal de Botrange
36	Luksemburg	560	Kneiff
37	Kazachstan	509 lub 259	bezimienny lub Iczka
38	Mołdawia	428	Dealul Bălăneşti
39	Białoruś	345	Góra Dzierżyńska
40	Holandia	322	Vaalserberg
41	Estonia	317	Suur Munamägi
42	Łotwa	312	Gaiziņkalns
43	Litwa	294	Wysoka Góra
44	Malta	253	Ta’ Dmejrek
45	Monako[9]	161
46	Watykan	75	Wzgórze Watykańskie

Zdobywcy

Przyjmując za najwyższy szczyt Rosji Elbrusa pierwszą osobą, która zdobyła wszystkie szczyty był Brytyjczyk Ginge Fullen. Zrobił to w roku 1999 (zajęło mu to 7 lat)^{[10][11][12][13]}. Pierwszą kobietą, która skompletowała szczyty z takiej listy, była Brytyjka, Rachel Crolla – osiągnęła to w 2007 roku^[14]. W 2000 roku podobnie, szeroko zdefiniowaną listę (obejmującą m.in. Szcharę i Ararat), skompletował w rekordowo szybkim czasie Rod Baber – zajęło mu to 835 dni^[15][16]. Szwedce Emmie Svensson zajęło to pomiędzy 2017 i 2018 mniej niż rok, przy czym lista ta obejmowała nieco inne szczyty^[17][18].

Rachel Crolla wraz z Carlem McKeatingiem napisali przewodnik po najwyższych szczytach Europy Europe’s High Points. Reaching the summit of every country in Europe^[5].

Polscy zdobywcy

Pierwszym Polakiem, który skompletował wszystkie szczyty, jest Krzysztof Kapes-Kowalski, zajęło mu to 14 lat i 7 dni. Ostatnią górę zdobył 16 sierpnia 2016^[19]. Pierwszą Polką, która zdobyła Koronę Europy, jest Paulina Klonowska-Woźniak – trwało to od 1 marca 2003 do 26 czerwca 2019 roku. Za najwyższy szczyt europejskiej Rosji uznała ona jednak nie Narodną, lecz Elbrus^[20].

W sierpniu 2019 roku Koronę Europy zdobyła Anita Polakowska. Skompletowanie pełnej listy zajęło jej zaledwie 30 miesięcy^[21].

3 stycznia 2020 roku swój ostatni, 46 szczyt do korony zdobył Paweł Kośmiński, zostając tym samym czwartym Polakiem który stanął na najwyższych szczytach każdego z Europejskich Krajów^[22]. Osiągnięcie tego celu wymagało nieco ponad 33 miesięcy.

Zobacz też

• lista państw świata według najwyższego szczytu

Linki zewnętrzne

• Korona Europy - ciekawostki i kontrowersje youtube.com.
• przewodnik praktyczny (ang.) Europe’s High Points
• przewodnik praktyczny Korona Europy