Krowianka

Krowianka (łac. variola vaccinia) – wirusowa choroba zakaźna występująca u bydła domowego i świń wywoływana przez wirusa krowianki (VACV, poxvirus officinale, występuje endemicznie w Eurazji^[1]), wirusa ospy krów (CPXV^[2], poxvirus bovis)^[3] lub wirusa ospy kotów (u ludzi), należące do rodziny Orthopoxvirus^[4][5]. Wirus krowianki o niewyjaśnionym pochodzeniu używany był do szczepień przeciwko ospie prawdziwej. Pierwszego szczepienia dokonał angielski lekarz – Edward Jenner, który użył wirusa ospy krów.

Karykatura Jamesa Gillraya dotycząca szczepienia wirusem krowianki. U osób przyjmujących szczepionkę powstają „krowie przydatki” na ciele.

Objawy

Okres inkubacji u krów wynosi od 4 do 8 dni, natomiast u świń 2 dni^[3].

• Bydło domowe – objawy są podobne do objawów ospy krów. Dotyczą one głównie wymienia i mają postać zmian skórnych. Choroba trwa od 4 do 6 tygodni. Kończy się wyzdrowieniem.
• Świnie – u świń, zwłaszcza zaś u prosiąt występują zmiany na skórze.

Zachorowania u ludzi (zoonoza)

Inne zakażenia wywołane przez wirus z rodzaju Orthopoxvirus

Variola vaccinia
Klasyfikacje
ICD-10	B08.0

Człowiek choruje rzadko, dotychczas opisano około 150 zachorowań^[4]. Z opisanej serii przypadków zarażeń ludzi od szczurów i choroby u dziewczynki z Finlandii wysuwają się następujące objawy infekcji^[5][6]:

• wysypka pęcherzykowo-grudkowa (tylko u ośmiu pacjentów opisano zmiany uogólnione, z czego czterech chorowało na atopowe zapalenie skóry, jeden na chorobę Dariera i jeden na alergiczny nieżyt nosa^[4])
• złe samopoczucie
• gorączka
• zapalenie migdałków
• powiększenie węzłów chłonnych.

Powyższe objawy mogą być nieobecne lub nieznacznie wyrażone u osób szczepionych uprzednio wirusem krowianki^[5]. Rokowanie jest bardzo dobre, dotychczas opisano jedynie dwa przypadki śmierci u osób z upośledzonym układem odpornościowym^[4][7].

Rozpoznawanie

Charakterystyczny przebieg choroby jest wystarczający do rozpoznania. Dodatkową informacją pomagającą zdiagnozować chorobę jest wystąpienie zachorowań w gospodarstwach, w których obsługa była szczepiona na ospę.

Leczenie

Leczenie objawowe.