Kryminalni

Kryminalni – polski serial kryminalny w reżyserii Ryszarda Zatorskiego i Piotra Wereśniaka, wyprodukowany przez MTL Maxfilm i emitowany na antenie TVN od 18 września 2004 do 24 maja 2008 w soboty o godzinie 20:35^[1].

Kryminalni

Gatunek	kryminalny
Kraj produkcji	Polska
Oryginalny język	polski
Główne role	Zobacz sekcję Obsada
Liczba odcinków	101
Liczba serii	8
Nagrody	Telekamery 2006: (serial kryminalno-fabularny) Telekamery 2007: (serial kryminalny) Telekamery 2008: (serial kryminalno-sensacyjny) Telekamery 2009: Złota Telekamera
Lista odcinków
Produkcja
Produkcja	TVN – Dariusz Gąsiorowski MTL Maxfilm – Tadeusz Lampka
Reżyseria	Piotr Wereśniak Patryk Vega Maciej Pieprzyca Ryszard Zatorski Ireneusz Engler Grzegorz Lewandowski Grzegorz Pacek Marek Traskowski
Scenariusz	Piotr Wereśniak Jacek Wereśniak Andrzej Gołda Karolina Frankowska Julia Kubica Wojciech Lepianka Ryszard Wagner Krzysztof Żmudzin Marek Traskowski
Muzyka	Maciej Zieliński
Zdjęcia	Marek Traskowski Piotr Wojtowicz Tomasz Wert Piotr Lenar
Scenografia	Katarzyna Boczek
Czas trwania odcinka	ok. 45 min
Pierwsza emisja
Data premiery	18 września 2004
Stacja telewizyjna	TVN
Lata emisji	2004–2008
Status	zakończony
Format obrazu	16:9
Format dźwięku	stereo
Chronologia
Powiązane	Kryminalni: Misja śląska

Magdalena Schejbal na planie serialu, 14 lipca 2007

Serial opowiada o pracy policjantów z Wydziału Kryminalnego Komendy Stołecznej Policji. Głównym bohaterem jest komisarz (w późniejszych odcinkach podinspektor) Adam Zawada (Marek Włodarczyk), któremu w rozwiązaniu zagadek pomaga dwoje młodych podkomisarzy: Marek Brodecki (Maciej Zakościelny) i Barbara Storosz (Magdalena Schejbal)^[1].

Serial zdobył nagrodę Telekamery w latach 2006–2008 w kategorii „serial kryminalny”^[1], a w 2009 zdobył Złotą Telekamerę^[2].

Fabuła

Akcja serialu rozgrywa się w Warszawie i okolicach. Większość odcinków stanowi zamkniętą całość, w których bohaterowie pracują nad rozwiązaniem nowej kryminalnej zagadki.

Zakończenie emisji i próby reaktywacji

Po ósmym sezonie produkcja serialu została zakończona, mimo że scenariusze kolejnych odcinków były już napisane^[3]. Powodem był brak porozumienia pomiędzy stacją TVN a producentami. W późniejszym terminie wielokrotnie próbowano reaktywować serial (chciano między innymi, by kolejne sezony pokazywała telewizja Polsat), jednak wszystkie próby zakończyły się niepowodzeniem.

Obsada

Główna

• Marek Włodarczyk – nadkomisarz, później podinspektor Adam Zawada, naczelnik wydziału po odejściu na emeryturę inspektora Grodzkiego
• Maciej Zakościelny – podkomisarz Marek Brodecki
• Magdalena Schejbal – podkomisarz, później komisarz Barbara Storosz
• Ryszard Filipski – inspektor Ryszard Grodzki, Emerytowany Naczelnik Wydziału
• Dorota Landowska – prokurator Dorota Wiśniewska
• Tomasz Karolak – posterunkowy, później aspirant Szczepan Żałoda
• Kamil Maćkowiak – prokurator okręgowy Jacek Dumicz
• Ewa Kutynia – starszy aspirant Zuzanna Ostrowska

Drugoplanowa

Aktor	Rola	Okres występowania
Adam Ferency	patolog Maksymilian Opaliński	2004–2008 (serie 1–8)
Lech Łotocki	lekarz policyjny	2004–2008 (serie 1–8)
Krzysztof Kiersznowski	Krzysztof Raszyński, policjant z wydziału ds. narkotyków	2004–2005 (serie 1–2)
Mirosław Zbrojewicz	Rafał Nowicki, dowódca antyterrorystów	2004–2005 (serie 1–2)
Maciej Marczewski	Rafał „Roki”, policjant wydziału ds. narkotyków	2004–2005, 2007 (serie 1–2, 7)
Iwona Wszołkówna	Lucynka, kelnerka w barze	2004 (seria 1)
Ewa Kania	Maria Brodecka, matka Marka Brodeckiego	2004, 2006 (serie 1, 5)
Ireneusz Dydliński	lekarz	2004–2007 (serie 1, 4–5, 7)
Staś Chocianowski Tomasz Gregorczyk	Krzyś Brodecki, syn Patrycji i Marka	2004–2006 (serie 1–5)
Małgorzata Lewińska	Tereska, kelnerka w barze	2005 (serie 2–3)
Tomasz Kot	nadkomisarz Andrzej Grudziński	2005 (serie 2–3)
Violetta Kołakowska	nadkomisarz Olga Rojewska	2005 (seria 3)
Stanisław Mikulski	Jan Zawada, ojciec Adama Zawady	2005–2008 (serie 2–8)
Magdalena Górska	Patrycja, była partnerka Marka, matka jego syna	2005–2006 (serie 2–5)
Joanna Liszowska	Iza, dziennikarka i była partnerka komisarza Adama Zawady	2005–2006 (serie 2–4)
Katarzyna Herman	Marta Lipska-Zawada, zastrzelona żona Adama Zawady	2005–2006 (serie 2, 5)
Bartłomiej Świniarski	Paweł Lipski, syn zastrzelonej Marty Lipskiej-Zawady i Roberta Laszuka	2005–2008 (serie 2, 5–8)
Dominika Kluźniak	podinspektor Agnieszka Kamińska, policjantka z wydziału ds. walki z terrorem kryminalnym i zabójstw	2006 (seria 4)
Krzysztof Respondek	komisarz Łukasz Strzelecki, policjant ze Śląska	2006 (seria 4)
Łukasz Konopka	gen.inspektor Jerzy Nowak, policjant z Centralnego Biura Śledczego	2006 (seria 4)
Daniel Olbrychski	Krzysztof Brodecki, ojciec Marka Brodeckiego	2006 (seria 5)
Dominik Łoś	komisarz Miłosz „Kozak” Kozakiewicz, policjant z Gdańska	2006, 2008 (serie 5, 8)
Piotr Siwkiewicz	Robert Laszuk, ojciec Pawła Lipskiego	2007 (serie 6–7)
Małgorzata Kożuchowska	scenarzystka Natalia Orłowska	2007–2008 (serie 6–8)
Katarzyna Żak	komisarz Aldona Sulik	2007 (seria 7)
Alżbeta Lenska	komisarz Julia Wierzbicka, agentka Centralnego Biura Śledczego	2008 (seria 8)
Lesław Żurek	komisarz Rafał Król, agent Centralnego Biura Śledczego	2008 (seria 8)
Artur Dziurman	Paweł Nowacki „Pawełek” Jarosław Nowacki „Hiszpan” lub „Jareczek”	2004-2005 (serie 1-2) 2006-2007 (serie 5-6)

Spis serii

Pałac Mostowskich, główna siedziba bohaterów serialu

Zobacz też: Lista odcinków serialu Kryminalni.

Seria		Sezon	Odcinki	Premiera serii	Finał serii	Pora emisji	Średnia oglądalność[4]
	1	jesień 2004	1–13 (13)	18 września 2004	11 grudnia 2004	sobota, 20.35	2 425 846
	2	wiosna 2005	14–26 (13)	12 marca 2005	18 czerwca 2005		2 844 351
	3	jesień 2005	27–39 (13)	10 września 2005	10 grudnia 2005		3 237 019
	4	wiosna 2006	40–52 (13)	4 marca 2006	3 czerwca 2006		3 711 959
	5	jesień 2006	53–65 (13)	16 września 2006	9 grudnia 2006		3 365 526
	6	wiosna 2007	66–75 (10)	10 marca 2007	12 maja 2007		3 064 102
	7	jesień 2007	76–88 (13)	8 września 2007	1 grudnia 2007		2 715 912
	8	wiosna 2008	89–101 (13)	1 marca 2008	24 maja 2008		2 571 436

Główna obsada serialu

Marek Włodarczyk jako nadkomisarz, później podinspektor Adam Zawada

Maciej Zakościelny jako podkomisarz Marek Brodecki

Magdalena Schejbal jako podkomisarz, później komisarz Barbara Storosz

Ryszard Filipski jako młodszy inspektor Ryszard Grodzki

Dorota Landowska jako prokurator Dorota Wiśniewska

Tomasz Karolak jako posterunkowy, później młodszy aspirant Szczepan Żałoda

Oficjalne wydawnictwa

• Kryminalni – sezon 1 (pakiet 4 płyt DVD) (premiera: 13 kwietnia 2006) (sprzedawane także z Gazetą Wyborczą na 6 płytach DVD^[5])
• Kryminalni – sezon 2 (pakiet 4 płyt DVD) (premiera: 28 czerwca 2007)
• Kryminalni – sezon 3 (pakiet 4 płyt DVD) (premiera: 19 lipca 2007)
• Kryminalni – sezon 4 (pakiet 4 płyt DVD) (premiera: 4 października 2007)
• Kryminalni – sezon 5 (pakiet 4 płyt DVD) (premiera: 16 listopada 2007)
• Kryminalni – sezon 6 (pakiet 3 płyt DVD)
• Kryminalni – sezon 7 (pakiet 4 płyt DVD)
• Kryminalni – sezon 8 (pakiet 4 płyt DVD) (premiera: 19 czerwca 2008)
• Kryminalni – muzyka z serialu (muzyka Macieja Zielińskiego) (premiera: 23 maja 2007)^[6]
• Świat Kryminalnych (książka autorstwa Marzeny Czuby)^[7]

Kryminalni: Misja śląska

Osobny artykuł: Kryminalni: Misja śląska.

16 grudnia 2006 premierę miał film fabularny Kryminalni: Misja śląska w reżyserii Macieja Pieprzycy. Produkcja była próbą połączenia trzech odcinków serialu Kryminalni (odc. 41, 42 i 43), znanych jako Tryptyk śląski, opowiadających o Grabarzu, który porywa kobiety będące fizycznie podobnymi do swojej matki, po czym zakopuje je żywcem w zrobionych własnoręcznie trumnach. Jedną z jego ofiar staje się podkomisarz Barbara Storosz^[8].

W filmie główne role zagrali: Marek Włodarczyk jako komisarz Adam Zawada i Magdalena Schejbal jako podkomisarz Barbara Storosz, a także: Krzysztof Respondek (podkomisarz Łukasz Strzelecki;w napisach końcowych błędnie widnieje Maciej Strzelecki), Robert Talarczyk (Joachim Budny ps. Grabarz) i Stanisław Mikulski (Jan Zawada, ojciec Adama)^[8].

Zloty fanów

Ławka przy Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach poświęcona serialowi

• I Ogólnopolski Zlot Fanów serialu Kryminalni odbył się 6 stycznia 2008. Spotkanie miało miejsce w warszawskiej Kinotece (Pałac Kultury i Nauki). Uczestniczyli w nim serialowi bohaterowie oraz realizatorzy. Na zlocie miała miejsce prapremiera 89 odcinka serialu. Imprezę prowadził Marcin Prokop^[9].
• II Ogólnopolski Zlot Fanów serialu Kryminalni odbył się 22 sierpnia 2008. Podobnie jak w styczniu, obecni byli aktorzy oraz ekipa filmowa. Imprezie towarzyszyły konkursy oraz pokaz nigdzie niedostępnych materiałów filmowych ukazujących realizację serialu „od kuchni”. Następnego dnia fani wzięli udział w wycieczce po Warszawie śladami bohaterów serialu^[10].
• III Ogólnopolski Zlot Fanów serialu Kryminalni podzielony był na dwie imprezy. Spotkanie z aktorami i ekipą organizowane przez fanów odbyło się 1 lutego 2009 w herbaciarni „Same Fusy” w Warszawie. Dzień później fani spotkali się z bohaterami pod Teatrem Polskim. Tego dnia serial zdobył Złotą Telekamerę^[2].
• IV Ogólnopolski Zlot Fanów serialu Kryminalni zorganizowany przez fanów, odbył się 4 lipca 2009 w udostępnionym kinie Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie. Zlot był imprezą zamkniętą i przybrał formę maratonu z ośmiu odcinków (jednego z każdej serii), które wybrali fani w poprzednio przeprowadzonej ankiecie. Gościem specjalnym był Zygmunt Drużbicki – fotosista Kryminalnych.
• V Zlot Fanów serialu Kryminalni z okazji 10-lecia emisji pierwszego odcinka serialu odbył się 27 września 2014 w kawiarni „Kalinowe serce” w Warszawie. Na spotkaniu byli obecni odtwórcy głównych ról – Marek Włodarczyk, Maciej Zakościelny i Magdalena Schejbal, dwoje scenarzystów – Karolina Frankowska i Jacek Wereśniak, drugi reżyser i jednocześnie jeden z aktorów Marek Nowakowski, a także fotosista Zygmunt Drużbicki i Katarzyna Boczek zajmująca się scenografią. Aktorzy i twórcy serialu opowiadali i wspominali pracę na planie serialu. Odpowiadali na pytania fanów, a także rozdawali autografy i pozowali z nimi do zdjęć.

Nagrody

• Telekamery 2006: Telekamera w kategorii „serial kryminalno-fabularny”
• Telekamery 2007: Telekamera w kategorii „serial kryminalny”
• Telekamery 2008: Telekamera w kategorii „serial kryminalno-sensacyjny”
• Telekamery 2009: nagroda specjalna – Złota Telekamera^[2]

Emisja za granicą

W 2011 Endemol Shine Polska nabył na rzecz swojej rosyjskiej spółki zależnej Weit Media prawa do produkcji serialu. Na mocy zawartego porozumienia, umowa pozwala spółce Endemol Shine Polska na wyprodukowanie rosyjskiej adaptacji serialu^[11].