Legenda miejska

Legenda miejska (ang. urban legend) – pozornie prawdopodobna informacja o charakterze sensacyjnym, rozpowszechniana w mediach, internecie lub w kręgach towarzyskich, i wzbudzająca silne emocje u odbiorców.

Czarna wołga (GAZ-21 Wołga)

Legenda miejska elektryzuje słuchaczy i pobudza ich do komentowania oraz do dalszego jej rozpowszechniania, dotyczy bowiem albo sytuacji mogących się przytrafić każdemu, albo znanych osób. Era Internetu i szybkiej wymiany informacji znacznie przyspieszyła obieg tego rodzaju plotek, obecnych od dawna w grupach społecznych. Legendy miejskie często są przekształceniem wcześniejszych opowieści ludowych – na przykład opowieść o czarnej wołdze (którą rzekomo porywano ludzi, zwłaszcza dzieci, w epoce PRL), czy o pedofilach (lub narkomanach) zabierających małe dzieci z centrów handlowych, przetwarza wcześniejszą plotkę o Żydach porywających dzieci po to, by wyssać lub utoczyć z nich krew i użyć do rytualnej macy.

Legenda miejska w ujęciu memetyki

Z punktu widzenia memetyki legenda miejska jest przykładem replikującego się memu. Mem lub mempleks legendy miejskiej jest przekazywany kolejnym osobom. Ponieważ tego typu opowieści są niesamowite, ich memy rozchodzą się lawinowo. W czasie rozprzestrzeniania się miejskiej legendy powstaje wiele jej zmutowanych form – historyjka powszednieje i traci wiarygodność, a społeczność uodparnia się na wirusa danej opowieści. Niektóre legendy miejskie w swych zmutowanych formach pojawiają się w danym społeczeństwie cyklicznie, niejednokrotnie wywołując panikę.

Cechy typowej legendy miejskiej

• anonimowy autor lub źródło informacji (czasami jednak miejskie legendy przedostają się do mediów)^[1]
• opisywane wydarzenie wydaje się bardzo prawdopodobne^[1]
• historia jest w jakiś sposób niesamowita i niepokojąca^[1]
• opowieść dotyczy spraw trudnych do zlekceważenia (pożywienia, bezpieczeństwa, znanych osób)^[1]
• niekiedy wskazanie grupy osób, którym zależy na ukryciu „prawdy”^[1]

Przykłady

Osobna strona: Kategoria:Miejskie legendy.

• czarne wołgi porywające dzieci w czasach PRL^[2]
• używanie w wietnamskich barach psiego mięsa do przyrządzania potraw^[2]
• czakram wawelski
• istnienie Chupacabry
• gerbilling^[3]
• seryjny morderca z hakiem
• zabójca na tylnym siedzeniu^[4]
• istnienie superszpiega Kilroya^[5][6]
• lista z Villejuif
• znikający autostopowicz^[7]
• klątwa Tutanchamona
• śmierć Paula McCartneya w wypadku samochodowym
• Lenin stał się grzybem
• stanie Zoi
• przeklęty blok
• aligatory w kanalizacji^[8]

Zobacz też

• faktoid
• creepypasta
• Ulice strachu (1998)