Lejkówka żółtobrązowa

Lejkówka żółtobrązowa (Infundibulicybe gibba (Pers.) Harmaja) – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales)^[1].

Lejkówka żółtobrązowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	incertae sedis
Rodzaj	Infundibulicybe
Gatunek	lejkówka żółtobrązowa
Nazwa systematyczna
Infundibulicybe gibba (Pers.) Harmaja Ann. bot. fenn. 40(3): 217 (2003)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Infundibulicybe, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1801 r. Persoon nadając mu nazwę Agaricus gibbus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 2003 r. Harri Harmaja, przenosząc go do rodzaju Infundibulicybe^[1].

Synonimów ma ok. 30. Niektóre z nich^[2]:

• Clitocybe gibba (Pers.) P. Kumm. 1871
• Clitocybe gibba var. adstringens Hagara 1990
• Clitocybe gibba var. brevispora Raithelh. 1971
• Clitocybe gibba var. cernua H.E. Bigelow, Beih. 1985
• Clitocybe gibba var. fuliginea (Alb. & Schwein.) P. Kumm. 1871
• Clitocybe gibba var. occidentalis H.E. Bigelow, Beih. 1985
• Clitocybe gibba var. ringens Raithelh. 1981

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 1987 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też inne nazwy: bedłka pępiastokielichowa, bedłka lejkowata, głąbik lejkowaty, lejek, lejkówka lejkowata^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 5–15 cm, u młodych owocników łukowaty z podwiniętym brzegiem i garbem, szybko jednak staje się wklęsły i lejkowaty o wyprostowanym brzegu. Brzeg czasami pofalowany i nakrapiany. Kapelusz cienkomięsisty, o powierzchni gładkiej w kolorze bladoochrowym, ochrowokremowym, czerwonawobrązowym, u starszych owocników kolor blednie^[4].

Blaszki

Dość gęste i daleko zbiegające na trzon, początkowo białe, później żółtawe^[4].

Trzon

Wysokość 4–10 cm, grubość do 1 cm, walcowaty, dołem nieco rozszerzający się, miękki i elastyczny, u młodych owocników w środku watowaty, u starszych pusty. Powierzchnia naga, biaława lub bladożółta, u podstawy obrośnięta białą pilśnią^[4]. Cechą charakterystyczną jest to, ze barwa trzonu jest jaśniejsza od barwy kapelusza^[5].

Miąższ

Kremowobiały, o lekkim migdałowym zapachu, lub bez zapachu^[5].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki szerokoelipsoidalne, nieamyloidalne, o zaostrzonym jednym końcu, gładkie. Rozmiar 5–9 × 3,5–6 μm. Cystyd brak. Strzępki w skórce splątane, o szerokości 2–7 μm, inkrustowane pigmentem. Występują sprzążki^[6]

Występowanie i siedlisko

Lejkówka żółtobrązowa jest szeroko rozprzestrzeniona w Ameryce Północnej, Europie i Azji. Na półkuli południowej znana jest tylko w Australii^[7]. W Polsce jest bardzo pospolita^[3].

Występuje zarówno w lasach liściastych, jak i iglastych na opadłych liściach i na igliwiu, także na butwiejącej korze, unika jednak gleb kwaśnych i ubogich^[5]. Rośnie pod różnymi gatunkami drzew, w szczególności pod jodłą, olszą szarą, grabem, bukiem, świerkiem, sosną, robinią. Owocniki pojawiają się od czerwca do listopada^[3].

Znaczenie

Saprotrof^[3]. Grzyb jadalny, ale średniej wartości^[8].

Gatunki podobne

• lejkówka karbowana (Clitocybe costata)^[5],
• gąsówka rudawa (Paralepista flaccida), która zwykle na kapeluszu ma brązowawe plamki i nie posiada garbu^[4].