Leksykografia

Leksykografia (gr. leksikón „słownik” + gráphõ „piszę”), także słownikarstwo – dział językoznawstwa zajmujący się teorią i praktyką tworzenia różnego rodzaju słowników. Jest ściśle związany z leksykologią^[1]. Zakres badawczy leksykografii obejmuje metodologię gromadzenia i opracowania materiałów słownikowych, typologię słowników oraz teorię słownika jako materiału językoznawczego i wytworu kulturalnego^[2]. Niektórzy badacze uznają leksykografię za odrębną samodzielną dyscyplinę^[3].

Tradycje słownikarskie rozwinęły się u różnych narodów wraz z rozwojem piśmiennictwa, gdy istniała potrzeba definiowania znaczeń obcojęzycznych słów. Najstarszym sposobem wyjaśnienia sensu nieznanych wyrażeń były tzw. glosy w tekście lub pomiędzy segmentami ksiąg rękopiśmiennych. Później zaczęto tworzyć większe lub mniejsze zbiory słów (np. nazwy roślin leczniczych), tzw. glosariusze^[1]. Leksykografia wyodrębniła się jako samodzielna dyscyplina badawcza i teoretyczna w połowie XX wieku^[2].

Tradycje leksykograficzne były obecne już u starożytnych Greków i Rzymian, ale do dzisiejszych czasów przetrwało niewiele ich dorobku. Osiągnięcia w leksykografii miały również orientalne ośrodki naukowe: chińskie, indyjskie i arabskie^[4], dokonania te nie miały jednak wpływu na rozwój słownikarstwa europejskiego^[2]. Nowoczesna leksykografia formująca się w epoce odrodzenia umotywowana była przede wszystkim wynalazkiem druku, koniecznością przekazania elicie europejskiej słownictwa języków klasycznych oraz ambicjami kształtujących się nowożytnych narodów^[2]. Słownikarstwo nowożytne zaczęło się od słowników dwu- i wielojęzycznych: już w 1477 został wydany w Wenecji pierwszy dwujęzyczny słownik języków nowożytnych: Vocabolista italiano-tedesco. W XVII w. pojawiły się słowniki jednojęzyczne definicyjne, pierwsze inicjatywy w tym zakresie należały do Włochów, którzy sporządzili opis normatywny języka włoskiego^[5]. Wielki rozwój leksykografii nastąpił w XIX i XX w., pojawiły się wówczas słowniki etymologiczne, historyczne i frekwencyjne; upowszechniły się również słowniki rzeczowe (tematyczne)^[6].

Termin „leksykografia” jest pochodzenia greckiego. Synonimiczne określenie leksykografii to „słownikarstwo”^[7]; por. słow. slovnikárstvo^[8], cz. slovníkářství^[9]^[10].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Leksykografia

Polscy leksykografowie

Leksykografowie zagraniczni

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Wikiwand - on