Leo Hochberg

Leo Hochberg (ur. 26 stycznia 1899 w Łodzi^[1], zm. 25 stycznia 1978 w Warszawie^[1][2]) – polski prawnik, sędzia Najwyższego Sądu Wojskowego (1947–1955) i Sądu Najwyższego (1955–1957).

Leo Hochberg

podpułkownik
Data i miejsce urodzenia	26 stycznia 1899 Łódź
Data i miejsce śmierci	25 stycznia 1978 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1944–1957
Siły zbrojne	Ludowe Wojsko Polskie
Jednostki	Najwyższy Sąd Wojskowy
Późniejsza praca	sędzia

Grób Leo Hochberga na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Życiorys

Urodził się w rodzinie żydowskiej, był synem Saula (Szoela)^[3] i Rejzli, z d. Krymkier^[1]. W latach 1917–1920 studiował prawo na Uniwersytecie w Odessie, ostatecznie studia prawnicze ukończył w 1926 na Uniwersytecie Warszawskim. W okresie międzywojennym pracował jako radca prawny w Banku Dyskontowym w Warszawie^[1].

W latach 1939–1944 przebywał na terenie ZSRR, pracował jako radca prawny i urzędnik, m.in. we Lwowie, Ufie oraz w Wydziale Dostaw Ludowego Komisariatu Łączności^[1].

W grudniu 1944 wstąpił jako ochotnik do Ludowego Wojska Polskiego, został sędzią w sądownictwie wojskowym, kolejno w Wojskowym Sądzie Garnizonowym w Łodzi (25.01.1945 – 21.02.1945), Wojskowym Sądzie Okręgowym nr VI w Łodzi (22.05.1945 – 18.02.1946), jako zastępca szefa Wojskowego Sądu Rejonowego w Łodzi (19.02.1946 – 19.06.1947)^[1]. W okresie łódzkim uczestniczył w wydaniu co najmniej sześciu wyroków śmierci z przyczyn politycznych^[4]. Prowadził m.in. sprawy 18 kobiet oskarżonych o współpracę z Konspiracyjnym Wojskiem Polskim^[5].

Od 20 czerwca 1947 był sędzią Najwyższego Sądu Wojskowego, do 31 października 1950 w Wydziale III, od 1 listopada 1950 do 1 kwietnia 1952 w Wydziale II, następnie w biurze Prezesa NSW^[1]. Był pomysłodawcą uznania czynów polegających na tzw. szeptanej propagandzie, czyli krytyce ustroju i władzy komunistycznej jako zbrodni z art. 87 Kodeksu Karnego Wojska Polskiego zagrożonego karą od 6 miesięcy do 15 lat pozbawienia wolności^[6][7]. Zasiadał w składzie NSW, który zatwierdził wyrok śmierci na rotmistrzu Witoldzie Pileckim^[3], łącznie uczestniczył w wydaniu co najmniej 25 wyroków śmierci z przyczyn politycznych^[8]. W 1950 awansowany do stopnia podpułkownika, 5 sierpnia 1955 został przeniesiony do rezerwy, w latach 1955–1957 był sędzią Sądu Najwyższego^[1].

Powstały w 1957 raport tzw. Komisji Mazura zawierał propozycję, by obniżyć Hochbergowi stopień z podpułkownika do kapitana oraz zakazać wyjazdów za granicę na 5 lat. Nie miał też piastować żadnych stanowisk publicznych^[9]. W związku z tym odszedł z sądownictwa i do 1968 pracował w Ministerstwie Sprawiedliwości, m.in. jako starszy radca w Departamencie Ustawodawczym i naczelnik Wydziału Karnego w Departamencie Prawno-Organizacyjnym^[1][10].

Tłumaczył radzieckie akty prawne z zakresu prawa karnego na język polski^[11]. Był również autorem prac dotyczących polskiego prawa karnego^[12].

Na przełomie lat 60. i 70. został zatrudniony w Żydowskim Instytucie Historycznym^[13].

Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera C11-3-2)^[14].

Wybrane publikacje

• 48 rocznica rewolucji październikowej, Warszawa: Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, 1965.
• Arbitraż gospodarczy. Uwagi na tle praktyki arbitrażu gospodarczego w ZSSR, Warszawa: Wydawnictwo „Prasa Wojskowa”, 1950.
• Co ławnik sądu pracy wiedzieć powinien?, Warszawa: Zrzeszenie Przyjaciół Sądów Pracy, 1936.
• Kodeks karny RSFRR. Kodeks karnoprocesowy RSFRR. Ustawa o ustroju sądów RSFRR, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1961.
• Komentarz do kodeksu postępowania karnego, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1959.
• Odpowiedzialność karna za zagarnienie mienia społecznego, Katowice: Zrzeszenie Prawników Polskich, 1963.
• Opłaty stemplowe, sądowe, notarjalne, hipoteczne i komorników obowiązujące we wszystkich trzech b. zaborach, Warszawa: Księgarnia Prawnicza, 1932.
• Osobowość sprawcy przestępstwa, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1978.
• Problemy radzieckiego prawa karnego. Wybór z literatury radzieckiej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962.
• Przemiany w dziedzinie prawa w Związku Radzieckim, Warszawa: Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, 1958.
• Przestępstwa gospodarcze. Komentarz (współautor: Jerzy Bafia), Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1960 (198 s.).
• Przestępstwa przeciwko życiu, wolności, obyczajności i czci według nowego kodeksu karnego, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1969.
• W 46 rocznicę rewolucji październikowej, Warszawa: Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, 1963.
• Wyjaśnienia oskarżonego w procesie karnym i ich wartość dowodowa, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1962.
• Zbiór orzeczeń Najwyższego Sądu Wojskowego, red., Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1954