Lipno (Prudnik)

Lipno (Lipy^[1], niem. Linden) – część miasta Prudnik^[2], leżąca na prawym brzegu rzeki Prudnik, na południe od centrum miasta.

Ten artykuł dotyczy części Prudnika. Zobacz też: inne obiekty o tej nazwie.

Lipno

Lipy

część Prudnika
Lipno (2019)
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	prudnicki
Miasto	Prudnik
Data założenia	XVIII wiek
SIMC	0965890
Powierzchnia	1,62 km²
Wysokość	260 m n.p.m.
Położenie na mapie Prudnika Lipno
Położenie na mapie Polski Lipno
Położenie na mapie województwa opolskiego Lipno
Położenie na mapie powiatu prudnickiego Lipno
Położenie na mapie gminy Prudnik Lipno
50°18′15″N 17°34′01″E

Geografia

Widok na Lipno z podnóża Kaplicznej Góry

Lipno znajduje się około 1,8 km na południe od centrum Prudnika i około 3,2 km od granicy z Czechami, wzdłuż ulicy Józefa Poniatowskiego, w dolinie rzeki Prudnik, w północno-wschodniej części Gór Opawskich. Zajmuje Kozią Górę^[3] i Kapliczną Górę. Na wschód od Lipna znajduje się Młyn Czyżyka.

Historia

Lindenvorwerk w granicach administracyjnych Prudnika na mapie z 1880

Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej (1910)

Czasy niemieckie

W XVIII wieku na południe od centrum Prudnika wybudowany został folwark. Liczył on 1,62 km²^[4]. W najstarszych przekazach kartograficznych występuje pod nazwą Piltz Vorwerk lub Buchen Vorwerk. Później nazywany był Lindenvorwerk, czyli Lipowy Folwark. Około 1780 roku w jego okolicy wybudowano kapliczkę poświęconą św. Antoniemu^[5].

W 1751 na szczycie Kaplicznej Góry Paweł Weidinger, wybudował murowaną kaplicę pw. św. Onufrego. W 1753 postawiono murowaną pustelnię, stanowiąca zalążek klasztoru Kapucynów. Wzgórze zyskiwało religijną popularność wśród wiernych z okolicznych miejscowości. Sława pustelni rosła, jeszcze w XVIII wieku powstało tu sanktuarium Matki Bożej Bolesnej, odwiedzanej licznie przez okoliczną ludność z Prus i Austrii był tu m.in. biskup wrocławski Filip Schaffgotsch. Po sekularyzacji zakonów w państwie pruskim w 1819 roku władze kościelne urządziły w byłym klasztorze zakład karno-poprawczy dla księży. Inspektorem w nim był Bonawentura Menzel^[6].

W maju 1847 w folwarku Lipno wybuchł pożar, w którym zginęło 100 owiec^[7].

Z czasem właścicielami folwarku została mieszczańska rodzina Fipperów, która wybudowała cegielnię w jego okolicy^[8]. W 1899 wybudowali okazały pałac^[5]. W 1896 na terenie Lipna oddano do użytku oczyszczalnię ścieków^[9].

W 1927 Lipno zamieszkiwały 64 osoby^[10]. W latach 30. XX wieku między Lipnem i klasztorem franciszkanów urządzono poligon wojskowy^[11].

Czasy polskie

Po zakończeniu II wojny światowej w okolicy Lipna doszło do strzelanin między Armią Czerwoną i niemieckimi partyzantami. Między 15 i 18 maja 1945 w Lipnie wybuchł szereg pożarów^[12]. Do Lipna przyjechała komisja rewindykacyjna Ministerstwa Kultury i Sztuki w poszukiwaniu dóbr kultury ukrytych przez Günthera Grundmanna^[13]. Zabudowania sanktuarium Matki Bożej Bolesnej doprowadzono do całkowitej ruiny. Zabudowania zostały uszkodzone wskutek ostrzału artyleryjskiego w 1945 roku, a następnie dewastowane przez wojsko z pobliskiego poligonu i okolicznych mieszkańców. W obecnym czasie na obszarze wzniesienia można znaleźć resztki murów budynków i dawnych kapliczek.

W 1946 do gospodarstwa w Lipnie została wywieziona na żniwa młodzież z Kórnicy, Komornik i Łowkowic^[14].

W czasach PRL-u na Lipnie wybudowane zostały bloki mieszkalne^[5]. 1 października 1948 r. nadano miejscowości, wówczas administracyjnie związanej z Prudnikiem, polską nazwę Lipno^[15]. W spisie gromad i miejscowości w powiecie prudnickim na dzień 1 stycznia 1953 wymieniono łącznie Lipno i Górkę jako przedmieście Prudnika pod nazwą Lipy-Górka^[16]. Nazwa Lipno ma charakter martwy. Mieszkańcy Prudnika używają wyłącznie nazwy Lipy. Taka też nazwa dominuje w literaturze krajoznawczej i turystycznej^[17].

Zabytki

Pałac Fipperów

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[18]:

• ruina klasztoru, z XVIII w.
• kapliczka przydrożna pod wezwaniem św. Antoniego, ul. Poniatowskiego 17 (d. Wiejska), z XVIII w.

inne zabytki:

• pałac
• klasztor franciszkanów

Gospodarka

Siedziba ZWiK

Miejska Oczyszczalnia Ścieków na Lipnie

Na Lipnie działało państwowe gospodarstwo rolne – Stadnina Koni Prudnik^[19]. Od 1994 działa jako Stadnina Koni Prudnik Sp. z o.o.^[20]

Przy ul. Poniatowskiego 1 swoją siedzibę ma Zakład Wodociągów i Kanalizacji Jednoosobowa Spółka Gminy Prudnik z o.o.^[21]

Kultura

Na Lipnie organizowane są imprezy o charakterze regionalnym i krajowym, między innymi:

• Zlot Motocyklowy^[22]
• Mistrzostwa Ziemi Opolskiej Nordic Walking^[23]
• Maraton MTB^[24]
• Międzynarodowe Mistrzostwa Polski w Półmaratonie Górskim Nordic Walking^[25]

Religia

W południowej części Lipna znajduje się zespół klasztorny franciszkanów wraz z kościołem pod wezwaniem św. Józefa.

Przy ul. Poniatowskiego znajduje się zabytkowa kapliczka przydrożna św. Antoniego z ok. 1780. Posługę duszpasterską nad nią pełnią zakonnicy z Klasztoru Zakonu Braci Mniejszych^[26].

W latach 1743–1945 na Kaplicznej Górze znajdowało się sanktuarium Matki Bożej Bolesnej.

• 
  Kościół św. Józefa (2018)
• 
  Kapliczka przydrożna pod wezwaniem św. Antoniego (2018)
• 
  Sanktuarium Matki Boskiej Bolesnej (1904)

Turystyka

Szlaki turystyczne

Przez Lipno prowadzą szlaki turystyczne^[27][28]:

• Główny Szlak Sudecki im. Mieczysława Orłowicza (440 km): Prudnik – Świeradów-Zdrój
• „Szlak Historyczny Lasów Królewskiego Miasta Prudnik” (17,5 km): Park Miejski w Prudniku – stare dęby w Prudniku – Kapliczna Góra – Kobylica – Dębowiec – rozdroże pod Trzebiną – Sanktuarium św. Józefa w Prudniku–Lesie – Lipno – Park Miejski w Prudniku

Szlaki rowerowe

Przez Lipno prowadzi szlak rowerowy^[29]:

• Trasa rowerowa PTTK nr 60-c: Prudnik – Prudnik, Osiedle Tysiąclecia – Lipno – Prudnik-Las – Dębowiec – Pokrzywna – Jarnołtówek – Konradów – Głuchołazy – Kolonia Jagiellońska – Gierałcice – Biskupów – Burgrabice – Kijów – Gościce

Ludzie związani z Lipnem

• Anna Myszyńska (1931–2019), pisarka i poetka tworząca w śląskiej gwarze
• Stanisław Szozda (1950–2013), kolarz szosowy, dwukrotny wicemistrz olimpijski