Lorica hamata

Lorica hamata – zbroja kolcza (kolczuga) pochodzenia celtyckiego wprowadzona do wyposażenia żołnierza rzymskiego najprawdopodobniej w IV w. p.n.e.^[1] lub III w. p.n.e.^[2] Lorica hamata wykonywana była zwykle z kółek żelaznych nitowanych i sklepywanych, o wiele rzadziej z kółek sztancowanych^[1]. Lorica hamata posiadała różne długości. Kolczuga mogła sięgać do torsu lub aż do ud. Głównymi zaletami zbroi były: prosta naprawa oraz dopasowanie do ciała gwarantujące swobodę ruchu. Wady tego typu pancerza to wysoka waga (ok. 10-15 kg) oraz długi i kosztowny proces produkcji^[2].

Rekonstrukcja uzbrojenia rzymskiego triarii z II w. p.n.e. (na wyposażeniu m.in. lorica hamata)

Typy kolczugi

Rozróżniamy 3 typy zbroi^[1]:

• Typ celtycki – z peleryną na ramionach
• Typ grecki – złożona z napierśnika i naplecznika oraz klap naramiennych podbitych skórą
• Typ tuniki – będący charakterystyczną odmianą rzymską

Użycie

Według Polibiusza (piszącego w II w. p.n.e.) kolczug używali legioniści rzymscy należący do klas posiadających majątek o wartości 10000 drachm^[3]. Mimo tego zbroja cieszyła się dużą popularnością wśród żołnierzy. Po tzw. "reformach Mariusza" lorica hamata stała się jednym z głównych typów zbroi. Jednym z typów pancerzy stosowanych obok kolczug w tamtym okresie były także charakterystyczne zbroje wykonane ze skóry bądź utwardzonego płótna (lnu) tzw. "linothorax". Zbroja ta została najprawdopodobniej zapożyczona od Etrusków bądź Greków^[2]. Od czasów panowania Cesarza Augusta zbroja kolcza powoli ustępowała miejsca nowemu typowi zbroi, który aż do dziś przez wielu jest postrzegany jako podstawowy pancerzem rzymskich legionistów - lorice segmentata. Mimo to Lorica hamata była używana, aż do upadku cesarstwa, ciesząc się popularnością m.in. w oddziałach pomocniczych^[4].