Luboń Wielki

Luboń Wielki (1022 m n.p.m.)^[1] – najwybitniejszy szczyt górski w Beskidzie Wyspowym^[2]. W państwowym rejestrze nazw geograficznych ma nazwę Luboń^[3], ale w literaturze turystycznej i na mapach nazywany jest Luboniem Wielkim, co pozwala na odróżnienie go od innych szczytów o nazwie Luboń^[4][1][5]. Przez miejscową ludność dawniej nazywany był Biernatką^[2].

Zobacz też: inne znaczenia hasła Luboń.

Luboń Wielki

Luboń Wielki – widok z Mszany Dolnej
Państwo	Polska
Pasmo	Beskid Wyspowy, Karpaty
Wysokość	1022 m n.p.m.
Wybitność	512 m
Położenie na mapie Beskidu Wyspowego Luboń Wielki
Położenie na mapie Karpat Luboń Wielki
49°39′12,8″N 19°59′30,4″E

Topografia

U podnóży Lubonia Wielkiego znajdują się pola i zabudowania miejscowości: Tenczyn, Glisne, Krzeczów, Mszana Dolna, Raba Niżna, Rabka-Zdrój (Zaryte), Skomielna Biała. Od pobliskiego Szczebla oddziela go przełęcz Glisne. W kierunku zachodnim od szczytu odchodzi długi grzbiet dochodzący aż do Naprawy, w którym znajduje się Luboń Mały^[3]. Ze znajdującej się na tym ramieniu polany Surówki, przez którą przebiega niebieski szlak turystyczny, widoczna jest rozległa panorama Tatr, Gorców i Babiej Góry. Wszystkie potoki spływające z masywu Lubonia Wielkiego zasilają Rabę lub jej dopływ – Smugawkę. Masyw Lubonia Wielkiego wznosi się prawie 500 m ponad dolinami tych rzek^[4].

Opis

Na szczycie znajduje się nieduże schronisko PTTK wybudowane w 1931 r., radiowo-telewizyjna stacja nadawcza, punkt meteorologiczny, ławki i stoły dla turystów. Widoczny z daleka maszt przekaźnika pozwala na rozpoznanie góry. Przekaźnik został wybudowany w 1961 r. w celu umożliwienia transmisji mistrzostw świata FIS w Zakopanem. Ze szczytu rozlegają się widoki na północ i zachód. Na południowo-wschodnim stoku utworzono rezerwat przyrody dla ochrony największego w Beskidzie Wyspowym gołoborza oraz skałek, zwanych Dziurawymi Turniami, i jaskini. Ze szczytem Lubonia związanych jest wiele legend i opowieści ludowych^[5].

Góra porośnięta jest w dolnej części lasami świerkowo-jodłowymi, górą buczyną karpacką. Ostały się dwie polany: Polana Surówki i Polana Lugusowa^[3]. Rozległy i silnie zalesiony Luboń Wielki stanowił w czasie II wojny światowej schronienie dla partyzantów. W połowie długości Czarnego Potoku, w tzw. Jamach, posiadali oni zamaskowaną ziemiankę, a obok niej drewniany barak, tymczasowo zajmowali także schronisko na szczycie. Wybudowane w 1931 r. schronisko przetrwało II wojnę światową^[5] i w 2009 r. zostało wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[6].

• 
  Luboń Wielki – widok z polany Cyrla
• 
  Gołoborze w rezerwacie
• 
  Luboń Wielki i Babia Góra, widok z Ćwilina
• 
• 
  Schronisko PTTK na Luboniu Wielkim

Szlaki turystyczne

Szlaki turystyki pieszej^[4]:

Perć Borkowskiego – z Rabki-Zaryte przez rezerwat przyrody. Jest to najtrudniejszy szlak – w obrębie rezerwatu wspinaczka po skałach. Czas przejścia: 2 h (↓ 1:30 h), suma podejść 560 m, odległość 5,1 km.

– z Rabki-Zaryte. Czas przejścia: 1:50 h (↓ 1:05 h), suma podejść 530 m, odległość 4,4 km.

Mały Szlak Beskidzki – z Mszany Dolnej przez przełęcz Glisne. Czas przejścia: 2:15 h (↓ 1:50 h), suma podejść 560 m, odległość 8,3 km. Szlak kończy się na szczycie.

– z Rabki Zaryte wzdłuż Rolskiego Potoku. Czas przejścia: 1:20 h (↓ 0:50 h), suma podejść 550 m, odległość 3,3 km.

– z Naprawy Dolnej przez Luboń Mały i Polanę Surówki. Czas przejścia: 2:15 h (↓ 1:40 h), suma podejść 460 m, odległość 7,6 km.

Panorama spod schroniska na Luboniu Wielkim