M36 Jackson

M36 Jackson (90mm Gun Motor Carriage M36) – amerykański niszczyciel czołgów z okresu II wojny światowej, produkowany w latach 1944–1945^[2]. Wyposażony w armatę kalibru 90 mm, konstrukcyjnie bazował na wcześniejszym M10^[1].

M36 Jackson

M36 podczas bitwy w Ardenach, styczeń 1945
Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	General Motors, American Locomotive Co., Massey-Harris, Montreal Locomotive Works(inne języki)
Typ pojazdu	niszczyciel czołgów
Trakcja	gąsienicowa
Załoga	5 osób (dowódca, kierowca, celowniczy, dwóch ładowniczych)
Historia
Produkcja	1944–1945
Egzemplarze	1772[1]–2324[2]
Dane techniczne
Silnik	dwa silniki wysokoprężne General Motors GM 6-71 lub dwa silniki gaźnikowe Ford GAA V8 o mocy 420 KM
Transmisja	mechaniczna
Pancerz	spawany z płyt walcowanych i elementów odlewanych o grubości 10-108 mm
Długość	6,14 m
Szerokość	3,04 m
Wysokość	2,71 m
Masa	28 t
Osiągi
Prędkość	na drodze 48 km/h, w terenie 28 km/h
Zasięg pojazdu	240 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 armata M3(inne języki) kal. 90 mm (47 pocisków) i wielkokalibrowy karabin maszynowy Browning HB M2 kal. 12,7 mm (1000 naboi)
Użytkownicy
Stany Zjednoczone, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Francja, Irak, Iran, Jugosławia, Korea Południowa, Pakistan, Serbia, Słowenia, Tajwan, Turcja, Włochy

Według różnych źródeł liczba wyprodukowanych egzemplarzy waha się od 1772^[1] do 2324^[2]; część powstała w wyniku przebudowy istniejących pojazdów^[1].

Nazwa pojazdu upamiętnia generała Thomasa „Stonewalla” Jacksona, uczestnika wojny secesyjnej. Pojazd często określany był również przydomkiem Slugger (z ang. „pięściarz”)^[1].

Historia

Kiedy po napotkaniu na polu boju niemieckich czołgów Pantera i Tygrys okazało się, że standardowy amerykański niszczyciel czołgów M10 Wolverine ma niewystarczające uzbrojenie do pokonania tych pojazdów, rozpoczęto pracę nad nową generacją niszczycieli czołgów. W nowym pojeździe zdecydowano się użyć nowej armaty kalibru 90 mm M3(inne języki).

M36 bazowany był na podwoziu M10A1 i oprócz lepszego działa, miał on w porównaniu z Wolverine lepszy silnik i grubszy pancerz z przodu pojazdu.

Prototyp opracowany został przez dział Chevroleta koncernu General Motors. Produkcja odbywała się w zakładzie General Motors (Fisher Tank Arsenal) w Grand Blanc, a także w zakładach American Locomotive Company, Massey-Harris oraz Montreal Locomotive Works(inne języki)^[2].

Służba

Pierwsze pojazdy M36 Jackson pojawiły się na froncie dopiero w połowie 1944. Była to konstrukcja udana i lubiana przez załogi. Jako jeden z niewielu amerykańskich pojazdów pancernych mógł on zniszczyć niemieckie czołgi ciężkie nawet z dużych odległości – jak udowodniono to wielokrotnie w czasie działań w Ardenach.

Tak jak w przypadku innych amerykańskich niszczycieli czołgów, wieża Jacksona była tylko bardzo lekko opancerzona i otwarta od góry w celu maksymalnego zmniejszenia wagi. Już po wprowadzeniu M36 do służby wyprodukowano do niego lekki, składany dach nad wieżę mający osłaniać załogę przed odłamkami.

Warianty

• M36 – podstawowa wersja produkcyjna na kadłubie pojazdu M10A1, silniki gaźnikowe, 1298^[1]–1413^[2] egzemplarzy
• M36B1 – wersja na kadłubie czołgu M4A3 Sherman, silniki gaźnikowe, 187 egzemplarzy^[1][2]
• M36B2 – wersja na kadłubie pojazdu M10, silniki wysokoprężne, 287^[1]–724^[2] egzemplarzy

• 
  Prototyp (T71 GMC)
• 
  M36
• 
  M36B1 przed siedzibą 11 Dywizji Kawalerii Pancernej w Żaganiu
• 
  M36B2