Martwica

Martwica, nekroza (stgr. νεκρός „martwy”, łac. necrosis) – ciąg zmian morfologicznych zachodzących po śmierci komórki w żywym organizmie.

Ten artykuł dotyczy procesu śmierci komórek. Zobacz też: inne znaczenia słowa martwica.

Rana z martwicą na kończynie dolnej z powodu ukąszenia pustelnika brunatnego

Pooparzeniowa martwica podudzia

Martwica (znacznego stopnia) tkanki spowodowana działaniem jadu Bothrops asper. Ofiarą był 11-letni chłopiec ukąszony 2 tygodnie wcześniej w Ekwadorze. Leczono go tylko antybiotykami^[1].

Charakteryzuje się stopniową degradacją struktur komórkowych (m.in. denaturacją białek), obrzmieniem cytoplazmy, dezintegracją błony komórkowej i chaotyczną dezaktywacją wszystkich szlaków biochemicznych, a także następuje pęcznieniem komórki (na skutek dostawania się wody do komórki) lub przeciwnie jej obkurczenie. W odróżnieniu od apoptozy nekrozie towarzyszy wydostanie się zawartości komórki (następuje rozpad komórki) do otaczającej ją przestrzeni międzykomórkowej, na skutek utraty ciągłości błony komórkowej i uwolnienia enzymów lizosomalnych. Powoduje to zazwyczaj silną reakcję zapalną, która może mieć znaczenie patologiczne (nie występuje to na ogół w przypadku apoptozy). DNA komórek rozpada się na fragmenty o przypadkowej długości^[2].

Do typów martwicy komórek zaliczamy:

• martwicę skrzepową - najczęściej spowodowana zawałem lub zatorem skutkującym niedokrwieniem tkanek
• martwicę serowatą - serowacenie - występuje w gruźlicy, kile, ziarnicy złośliwej, niektórych nowotworach), w przypadku kiły masy te są elastyczne przy uciśnięciu z powodu nagromadzenia niestrawionych włókien kolagenowych
• martwicę rozpływną - najczęściej występuje w mózgu, poza nim może zostać wywołana przez niektóre bakterie i grzyby
• martwicę enzymatyczną tkanki tłuszczowej - w tkance tłuszczowej okołotrzustkowej, może również występować w innych tkankach na skutek dostania się enzymów lipolitycznych do krwiobiegu za pośrednictwem którego trafiają one do innych tkanek
• zgorzel (zachodzi gnicie), w tym:
  • zgorzel wilgotna
  • zgorzel sucha
  • zgorzel gazowa^[2]

Martwicą (łac. necrosis) nazywamy obumarcie tkanek lub narządów. Może być spowodowana niedokrwieniem (np. spowodowanym zawałem), niedotlenieniem, toksynami bakteryjnymi.

Rozróżniamy martwicę aseptyczną, martwicę rozpływną, martwicę suchą.

Przykłady martwicy:

• martwica dystalnych części kończyn w wyniku niedokrwienia (zator, zakrzep tętniczy)
• martwica mięśnia sercowego (na skutek zawału mięśnia sercowego, przykład martwicy skrzepowej)
• stopa cukrzycowa (przykład zgorzeli suchej)

W patomorfologii martwica zaliczana jest do zmian wstecznych^[2].

Zobacz też

Zobacz hasło martwica w Wikisłowniku

• apoptoza
• nekroptoza