Masakra w Pińsku

Masakra w Pińsku – rozstrzelanie 35 osób narodowości żydowskiej, dokonane przez żołnierzy 34 pułku piechoty na rozkaz dowódcy, majora Aleksandra Łuczyńskiego. Zdarzenie miało miejsce 5 kwietnia 1919, miesiąc po zajęciu Pińska przez Wojsko Polskie, w pierwszej fazie wojny polsko-bolszewickiej.

Masakra w Pińsku

Państwo	Polska
Miejsce	Pińsk
Data	5 kwietnia 1919
Liczba zabitych	35 osób
Typ ataku	egzekucja przez rozstrzelanie
Sprawca	II Rzeczpospolita
Położenie na mapie Polski w latach 1924–1939 Pińsk

Ofiary masakry w Pińsku^[1]

Przebieg wydarzeń

W trakcie wojny polsko-bolszewickiej, na zajętych przez Polskę terenach, w obawie przed rozruchami, wprowadzono zakaz zgromadzeń. Późnym popołudniem 5 kwietnia 1919 stacjonujący w Pińsku polscy żołnierze zostali wezwani do Domu Ludowego na ul. Kupieckiej 72, gdzie miało miejsce zebranie około 150 osób narodowości żydowskiej, kobiet i mężczyzn^[2]. Według niektórych źródeł zebranie to miało zezwolenie komendanta wojska^[3]. Źródła podają różne informacje co do celu spotkania – miało być to zebranie organizacji syjonistycznej lub spotkanie mające na celu podział amerykańskiej pomocy żywnościowej, natomiast nie potwierdzają tezy o spotkaniu grupy bolszewickiej^[4].

Żołnierze po wejściu do budynku aresztowali około 65 uczestników zebrania i odprowadzili do budynku komendy wojskowej. Tam dowódca liczącego 30 żołnierzy oddziału, major Aleksander Łuczyński, rozkazał rozstrzelać 35 wybranych osób. Rozkaz wykonano pod ścianą pińskiej katedry. Pozostałych aresztowanych osadzono w areszcie, gdzie według niektórych źródeł byli bici przez strażników^[3].

Reakcje

Zdarzenie wywołało oburzenie zagranicznej prasy i opinii publicznej^[2]. Było przyczyną wysłania do Polski amerykańskiej misji rządowej mającej na celu zbadanie traktowania Żydów w Polsce. Wyniki badań misji zostały opublikowane jako tzw. Raport Morgenthaua (Morgenthau Report), w którym wydarzenie oceniono jako przestępstwo, za które nikt nie został ukarany. Dowódca oświadczył, że egzekucji dokonano na podstawie wyroku sądu wojennego, z czym nie zgodził się Morgenthau, argumentując, że przesłuchania przed egzekucją trwały mniej niż godzinę^[3].

Historycy nie oceniają masakry w Pińsku jednoznacznie. Według niektórych autorów egzekucja była usprawiedliwiona działaniami wojennymi, a żołnierze byli przekonani o nielegalnym celu zgromadzenia, toteż ich działania nie nosiły znamion przestępstwa^[5].

Zobacz też

• Gewat
• pogrom w Wilnie