Max von dem Borne

Max Paul Gustav Kreuzwendedich von dem Borne (ur. 20 grudnia 1826 w Barnówku, ówczesnym Berneuchen, zm. 14 czerwca 1894 tamże) – pruski szambelan, pionier w hodowli ryb i autor podręczników z tej dziedziny.

Max von dem Borne

Data i miejsce urodzenia	20 grudnia 1826 Barnówko
Data i miejsce śmierci	14 czerwca 1894 Barnówko
Zawód, zajęcie	inspektor górniczy, właściciel ziemski

Sztuczna mucha na Micropterusa autorstwa Maxa von dem Borne, nazwana przez Mary Orvis Mabury w dziele „Favorite Flies and Their Histories” (1892) mianem „Count Max von dem Borne of Germany”

Życiorys

Ojcem Maxa von dem Borne był Gustav von dem Borne (1798–1888), inspektor górniczy (niem. Bergassessor) i właściciel ziemski, matką Pauline von der Osten-Warnitz. 9 maja 1859 Max von dem Borne zawarł w Bonn związek małżeński z Elisabeth von Dechen, córką nadstarosty górniczego i rzeczywistego tajnego radcy Heinricha von Dechen (1800–1889). Miał z nią dwóch synów i trzy córki^[1]:

• Louise Pauline Berta (ur. 14.03.1860 - ?), w 1884 wyszła za mąż za Rudolfa von Viebahn
• Henriette Maxa (ur. 6.06.1861 - ?)
• Johanna Helena (ur. 21.06.1863 - zm. 26.08.1863)
• Elisabeth Sibylla Eva (ur. 29.04.1865 - zm. 28.04.1866)
• Gustav Hans Georg Kreuzwendedich (ur. 28.05.1867 w Barnówku - zm. 7.11.1918 we Wrocławiu)
• Dorotea Christiane von dem Borne (ur. 23.12.1868 -?)

Od 1837 uczęszczał do Friedrich-Wilhelm-Gymnasium w Berlinie; studiował górnictwo w Berlinie i Bonn. Pracował następnie w kopalniach węgla na Śląsku i w Zagłębiu Ruhry oraz w ministerstwie w Berlinie. W 1859 roku zdał egzamin państwowy na inspektora górniczego (niem. Bergassessor). W 1863 roku powrócił do majątku w Barnówku. W 1870 założył tam pierwsze stawy rybne i zajął się hodowlą ryb, co przyniosło mu później międzynarodową sławę. W roku 1878 założył związek wędkarski Marchii Brandenburskiej. Był też przewodniczącym klubu wędkarskiego we Frankfurcie nad Odrą. Jako działacz Ogólnoniemieckiego Związku Rybackiego organizował zarybienia rzek łososiowych. W 1888 za swoje zasługi został mianowany królewskim szambelanem^[2].

W latach 1880–1894 jako pierwszy w Niemczech sprowadził wiele gatunków ryb z Ameryki Północnej, m.in. bassa słonecznego, bassa małogębowego, bassa wielkogębowego, pstrąga tęczowego, pstrąga źródlanego, sumika karłowatego.

W 1890 sprowadził z rzeki Delaware w stanie Pensylwania (Stany Zjednoczone) do swojego majątku w Barnówku około 100 osobników raka pręgowatego, rzekomo odpornego na dżumę raczą. Miejscem tej pierwszej introdukcji w Europie był staw o powierzchni około 1000 m² położony nad rzeką Myślą^[3].

Ważniejsze prace

• 1875: Illustrirtes Handbuch der Angelfischerei: auf Grund der neusten Erfahrungen in Deutschland, England und Amerika ..., wydawca Wiegandt, Hempel & Parey
• 1880–1882: Die Fischerei-Verhältnisse des Deutschen Reiches, Oesterreich-Ungarns, der Schweiz und Luxemburgs, bearbeitet im Auftrage des Deutschen Fischerei-Vereins. Berlin o.J., W. Moeser Hofbuchdruckerei
• 1886: Handbuch der Fischzucht und Fischerei (wspólnie z Bertholdem Benecke i C. Dallmerem), wydawca Paul Parey
• 1894: Teichwirtschaft, wydawca Paul Parey,

Podręczniki rybołówstwa jego autorstwa doczekały się wielu wydań również poza granicami Niemiec i są używane do dziś.