Ciemnobiałka brodawkowanotrzonowa

Ciemnobiałka brodawkowanotrzonowa (Melanoleuca verrucipes (Fr.) Singer) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)^[1].

Ciemnobiałka brodawkowanotrzonowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	Incertae sedis
Rodzaj	ciemnobiałka
Gatunek	ciemnobiałka brodawkowanotrzonowa
Nazwa systematyczna
Melanoleuca verrucipes (Fr.) Singer Revue Mycol., Paris 4(1): 68 (1939)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Melanoleuca, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1872 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Armillaria verrucipes. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1939 r. Rolf Singer^[1].

Ma 10 synonimów. Niektóre z nich:

• Melanoleuca verrucipes f. adsentiens (P. Karst.) Fontenla & Para 2013
• Melanoleuca verrucipes var. subverrucipes Raithelh. 2004^[2].

Polską nazwę zarekomendował Władysław Wojewoda w 2003 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnica 3–10 cm, początkowo szeroko wypukły, potem prawie płaski z prostym brzegiem. Powierzchnia naga, biała^[4].

Blaszki

Wyraźnie zbiegające na trzon, gęste z licznymi międzyblaszkami, początkowo białe, z wiekiem brązowawe^[4].

Trzon

Wysokość do 6 cm, grubość do 2 cm, cylindryczny z lekko rozszerzoną podstawą. Powierzchnia biała, pokryta brodawkami o barwie od ciemnobrązowej do prawie czarnej^[4].

Miąższ

Biały, nie zmieniający barwy po przekrojeniu, bez wyraźnego zapachu i smaku^[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 7–10 × 3–4,5 µm, długie elipsoidalne, drobno brodawkowate z brodawkami amyloidalnymi o wysokości poniżej 0,5 µm. Podstawki 4-sterygmowe. Cheilocystyd brak. Pleurocystydy 50–65 × 5–7,5 µm, wrzecionowate z wąskim, ostrym wierzchołkiem i jedną przegrodą, na której są brzuchate, cienkościenne, w KOH szkliste, o wierzchołkach czasami inkrustowanych kryształami. Trama blaszek niemal równoległa. Skórka kapelusza zbudowana z elementów o szerokości 2,5–7,5 µm, septowanych, w KOH szklistych, gładkich; komórki końcowe często pionowe, cylindryczne, z zaokrąglonymi wierzchołkami. Sprzążek brak^[4].

Gatunki podobne

Gatunki ciemnobiałek są trudne do odróżnienia, nie dotyczy to jednak ciemnobiałki brodawkowanotrzonowej; jej brodawkowaty trzon różni ją od innych gatunków^[4].

Występowanie i siedlisko

Najwięcej stanowisk ciemnobiałki brodawkowatotrzonowej podano w Europie, ale występuje także w Ameryce Północnej i Południowej, Azji i na Nowej Zelandii^[5]. W. Wojewoda w wykazie grzybów wielkoowocnikowych Polski w 2003 r. przytoczył 6 stanowisk^[3], w późniejszych latach podano następne^[6]. Najbardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną^[7].

Grzyb naziemny, saprotrof. Występuje wśród traw w lasach, zwłaszcza jodłowych, wzdłuż dróg leśnych, na polanach, na kompoście. Owocniki tworzy najczęściej od czerwca do września^[3].

Znaczenie

Jest grzybem jadalnym, jednakże ze względu na możliwość pomylenia jej z grzybami trującymi odradza się zbierania jej w celach spożywczych^[8].