Michał Czacki

Michał Mikołaj Czacki herbu Świnka (ur. 1797 w Złoczowie na Wołyniu, zm. 16 lutego 1860 we Lwowie) – marszałek szlachty wołyńskiej, spiskowiec, oficer powstania listopadowego, kawaler Złotego Krzyża Orderu Virtuti Militari.

Michał Czacki

Michał Mikołaj Czacki

Michał Czacki (1797-1860)
Data i miejsce urodzenia	1797 Złoczów
Data i miejsce śmierci	16 lutego 1860 Lwów
Przyczyna śmierci	udar mózgu[1]
Zawód, zajęcie	żołnierz, właściciel ziemski
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się z ojca Dominika Czackiego i matki Reginy z Gutkowskich Czackiej^[2]. Ukończył Szkołę Podchorążych Jazdy, następnie służył jako podporucznik szwadronu ułanów gwardii. 29 września 1817 wziął dymisję „dla interesów familijnych”^[3] i osiadł w majątku rodzinnym. W 1826 został wybrany marszałkiem szlachty wołyńskiej. Był jednym z najczynniejszych spiskowców na terenie Wołynia w latach poprzedzających wybuch powstania listopadowego^[4].

Po wybuchu powstania Czacki podjął próby zorganizowania oddziałów zbrojnych na Wołyniu, jednak na skutek oporu miejscowej szlachty nie odniosły one większego skutku^[3]. Dopiero po wkroczeniu wojsk gen. Józefa Dwernickiego (IV 1831), Czacki wstąpił wraz z kilkunastoma (lub kilkudziesięcioma^[5]) obywatelami do korpusu generała. W Drużkopolu^[6] Dwernicki mianował Czackiego regimentarzem województwa wołyńskiego^[3].

Michał Czacki brał udział w bitwie pod Boremlem (18-19 IV), za co otrzymał Złoty Krzyż Orderu Virtuti Militari^[3][7]. W obliczu upadku powstania na Wołyniu, 27 kwietnia przekroczył granicę austriacką. W Galicji został internowany, jednak wkrótce zbiegł i przedostał się do Królestwa Polskiego^[3]. Wódz Naczelny, gen. Jan Skrzynecki mianował Czackiego pułkownikiem i przydzielił do sztabu gen. Wojciecha Chrzanowskiego. Następnie został ponownie skierowany do Zamościa^[5] i na granicę wołyńską - odcięty od swojego oddziału został zmuszony do powtórnego przejścia na teren Galicji^[3].

Majątek boremelski Czackiego (wart 4 mln zł^[7]) został skonfiskowany, a pałac Czackich w Boremlu uległ ruinie, co spowodowało, że Michał Czacki pozostał w Galicji (według starszych relacji, emigrował na krótko do Francji^[4][8]). Nabył Świstelniki^[8][9] w obwodzie brzeżańskim. Był trzykrotnie żonaty^[10]: z Teklą Pilichowską (od 21 X 1817), następnie z Franciszką Jałowicką (od ok. 1830) i Konstancją Sułkowską (od 1852). Dochował się sześciu córek.

Na Michale Czackim wygasła boremelska linia rodu Czackich^[4]. Gen. Józef Dwernicki w swoich pamiętnikach opisywał Czackiego, jako "z poświęceniem majątku i życia walczącego za sprawę ojczyzny"^[11]; natomiast w raportach wojskowych przypisywał postawie Czackiego duży wpływ na zwycięski przebieg bitwy boremelskiej^[5].