Mleczaj śluzowaty

Mleczaj śluzowaty (Lactarius blennius (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów z rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)^[1].

Mleczaj śluzowaty

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	gołąbkowate
Rodzaj	mleczaj
Gatunek	mleczaj śluzowaty
Nazwa systematyczna
Lactarius blennius (Fr.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 337 (1838)
Zasięg
Zasięg występowania w Europie i Azji

Charakterystyczna powierzchnia kapelusza

Starszy okaz z zaschłymi kropelkami mleczka na blaszkach

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1815 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus biennius. Obecną nazwę nadał mu ten sam autor w 1838 r. przenosząc go do rodzaju Lactarius^[1]. Niektóre synonimy naukowe^[2]:

• Agaricus blennius Fr. 1815
• Agaricus viridis Schrad. 1794
• Galorrheus blennius (Fr.) P. Kumm. 1871
• Lactarius albidopallens (J.E. Lange) J. Blum 1976
• Lactarius blennius (Fr.) Fr. 1838 var. blennius
• Lactarius blennius var. viridis A. Marchand 1980
• Lactarius viridis Quél. 1888
• Lactifluus blennius (Fr.) Kuntze 1891

Polską nazwę podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r., wcześniej w polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako mleczaj lepki^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 5–20 cm, wcześnie lejkowaty, o brzegu podwiniętym i na ogół powyginanym, starszy również płatowaty lub grubo karbowany. Brzeg długo podwinięty i zazwyczaj nie rozprostowujący się do końca. Jest jednolicie oliwkowoszary do szarozielonego i tylko niekiedy wyraźnie, koliście pręgowany; młody – silnie oślizgły – starszy zwykle suchy i błyszczący^[4].

Blaszki

Dosyć gęste, czasami rozwidlone, wąskie i zwężone zarówno na brzegu, jak i przy trzonie. Występują międzyblaszki. Początkowo blaszki są białe, później stają się słomkowe, w końcu jasnoochrowe. Podczas wilgotnej pogody łzawią. Po uciśnięciu zmieniają barwę na oliwkowobrązową. U starszych okazów ostrze blaszek staje się oliwkoworudo cętkowane^[4].

Trzon

Wysokość 3–8 cm, grubość 1–2,5 cm, cylindryczny lub zwężający się ku podstawie, początkowo pełny, później watowaty lub pusty. Podczas suchej pogody powierzchnia błyszcząca, podczas mokrej lepka. Jest jaśniejszy od kapelusza. U starszych okazów trzon pokryty jest na całej długości płytkimi jamkami^[4].

Miąższ

Gruby i twardy. Jest biały, tylko pod skórką kapelusza ma słaby oliwkowy odcień. U starszych okazów brązowieje. Smak ostry, brak wyraźnego zapachu^[4].

Mleczko

Wydziela się obficie, jest białe lub wodnistobiałe. Nie zmienia barwy. W smaku bardzo piekące^[4].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników jasnokremowy ze słabym cielistoróżowym odcieniem. Zarodniki owalne, o rozmiarach 7,5–8,5 × 6–7 μm. Powierzchnia siateczkowata z drobnymi brodawkami. Podstawki o rozmiarach 30–45 × 9–10,5 μm. Licznie występują cheilocystydy i pleurocystydy. Mają rozmiary 50–75 × 5–7 μm^[4].

Gatunki podobne

Mleczaj lśniący (Lactarius glutinopalens) rośnie pod jodłami, przeważnie na glebach wapiennych. Ma jeszcze bardziej oślizgły, równomiernie jasnoszary kapelusz, a także bardziej piekące, białe mleczko. Pod brzozami wyrasta mleczaj szaroplamisty (Lactarius vietus), który ma kapelusz bardziej fioletowoszary, również oślizgły, a mleczko bardziej piekące, białe, w miarę wysychania szarozieleniejące^[4].

Występowanie i siedlisko

Stanowiska tego gatunku podano w Europie, Ameryce Północnej, Azji i na Nowej Zelandii^[5]. W Polsce jest pospolity^[3][6]. Jest jednym z najczęściej występujących mleczajów. Notowany jest na całym obszarze kraju, zarówno na niżu, jak i w górach. W Tatrach znaleziono go na wysokości 1400 m n.p.m.^[4]

Występuje w różnego typu lasach, zarówno liściastych, jak iglastych. Preferuje tereny o dużej wilgotności, porosłe mchami. Związany jest z brzozami^[4], bukami, lipami^[7].

Naziemny grzyb mykoryzowy^[3]. Jest niejadalny^[6].