Murad III

Murad III (ur. 4 lipca 1546, zm. 15 stycznia 1595) – sułtan z dynastii Osmanów, panujący w latach 1574–1595. Ojciec Mehmeda III.

Murad III

Tugra Murada III
Sułtan Imperium Osmańskiego
Okres	od 1574 do 15 stycznia 1595
Koronacja	1574
Poprzednik	Selim II
Następca	Mehmed III
Dane biograficzne
Dynastia	Osmanowie
Data urodzenia	4 lipca 1546
Data śmierci	15 stycznia 1595
Ojciec	Selim II
Matka	Nurbanu
Rodzeństwo	Ismihan Gevherhan Sah Fatma Mahmud Osman Mehmed Mustafa Cihangir Sulejman
Żona	Safiye Sahihuban Semsiruhsar Nazperver Mihriban Fahriye Fulane
Dzieci	Mehmed III, Osman, Mustafa, Bajazyd, Abdullah, Selim, Sulejman, Cihangir, Mahmud, Murad, Abdul Rahman, Hasan, Ahmed, Yakup, Alemsah, Yusuf, Huseyin, Korkut, Ali, Isak, Omer, Alladdin, Davud, Ayse, Fatma, Hatice, Mihrimah, Fahriye, Mihriban, Rukiye

Życiorys

Był najstarszym synem sułtana Selima II i Nurbanu (właśc. Cecilia Venier-Baffo), Wenecjanki porwanej w 1537 do Stambułu.

Zajął miejsce swego ojca w 1574 roku. Jego panowanie to pierwszy okres upadku potęgi i znaczenia imperium osmańskiego, które już nawet za rządów Selima II zdołało utrzymać swą pozycję jedynie dzięki wielkiemu wezyrowi Mehmedowi Sokollu. Choć Sokollu został zamordowany dopiero w 1579, jego wpływy na dworze zmalały dużo wcześniej. Niebagatelny wpływ na poczynania polityczne sułtana miał harem, m.in. jedna z żon Safiye, oraz matka Nurbanu.

Murad III zmagał się z pierwszym w historii znaczącym buntem janczarów. W 1576 roku poparł kandydaturę księcia siedmiogrodzkiego Stefana Batorego na króla polskiego. Szerokim echem w świecie odbiły się uroczystości jego obrzezania w 1582, a zwłaszcza pochód na At Meydanie, który obserwowali liczni goście z całego świata^{[potrzebny przypis]}.

Rządy Murada III na polu polityki zewnętrznej to przede wszystkim wojny z Persją i Austrią Habsburgów. W okresie jego panowania nastąpiło zbliżenie polityczne z państwem marokańskim, wsparł pretensje do tronu Abu Marwana Abd al-Malika I, w 1578 jego wojska w bitwie pod Wadi Sebil pokonały Portugalczyków popierających obalonego Abdullaha al-Galib Billaha i przejściowo opanowały Fez. W 1578 podjął nieudaną próbę podporządkowania sobie wybrzeża etiopskiego. Wykorzystując konflikty wewnętrzne w państwie perskim po śmierci szacha Tahmaspa I, zaatakował to państwo, wszczynając długoletnią wojnę (1577–1590). Ostatecznie na mocy tzw. umowy Ferhard Paszy (1590) do państwa osmańskiego wcielono Azerbejdżan, Gruzję i terytoria kaukaskie do Morza Kaspijskiego. U schyłku jego panowania wznowiono wojnę na Bałkanach (w Bośni).

Osobiście w 1589 skazał na karę śmierci chrześcijańskiego misjonarza, kapucyna Józefa z Leonessy. Zakonnik po trzech dniach tortur cudem uniknął śmierci^[1].

List Murada III do Stefana Batorego odnawiający przymierze turecko-polskie, 1575

W Kulturze

Sułtan Murad został przedstawiony w serialu Wspaniałe stulecie. W jego role jako dorosłego wcielił się Serhan Onat.