Napoleon Szuniewicz

Napoleon Szuniewicz, we francuskich publikacjach znany pod nazwiskiem Szuniewiez (ur. 14 sierpnia 1812 w zaścianku Pukiance koło Oszmiany^[1], zm. 19 czerwca 1884 w Châteauroux)^[2] – oficer powstania listopadowego odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari, działacz Towarzystwa Demokratycznego Polskiego w Paryżu.

Napoleon Szuniewicz

Data i miejsce urodzenia	14 sierpnia 1812 Pukiance koło Oszmiany
Data i miejsce śmierci	19 czerwca 1884 Châteauroux
Alma Mater	Uniwersytet Wileński
Uczelnia	L'École Royale Polytechnique
Stanowisko	konduktor dróg i mostów
Rodzice	Dionizy Szuniewicz Rozalia z d. Paszkiewicz
Odznaczenia

Biografia

Napoleon Szuniewicz studiował matematykę na Uniwersytecie Wileńskim^[3]. Znalazł się w grupie dziesięciu Polaków, którzy wiosną 1831 roku wzniecili powstanie w Oszmianie. Rozruchy rozpoczęły się od zatrzymania dowódcy oddziału rosyjskiego stacjonującego w mieście. Szuniewicz ujął oficera i obronił się przed próbującymi odbić dowódcę czterema żołnierzami, raniąc przy tym jednego wyrwanym mu z ręki pałaszem. Następnego dnia powstańcy uwolnili oficera w zamian za broń rosyjskiego oddziału^[4][5][6]. W kolejnych miesiącach Napoleon Szuniewicz dowodził kompanią piechoty^[7]. Służył w stopniu porucznika w 16 Pułku Piechoty Liniowej^[3][8]. Został odznaczony Złotym Krzyżem Virtuti Militari (IV klasy) z rąk gen. Jana Z. Skrzyneckiego^[9][10]. W pierwszych dniach sierpnia 1831 roku reprezentował obywateli powiatu oszmiańskiego na Sejmie, który obradował w Warszawie^[11]. Po upadku powstania wyemigrował do Francji chcąc uniknąć represji władz carskich. Ocalił wolność lecz jego majątek na Wileńszczyźnie został skonfiskowany^[12].

Na emigracji podawał inne daty urodzenia (10-02-1810, Oszmiana, bądź 29-01-1812, Janiszki)^[3][2]. Początkowo mieszkał w Lunel, gdzie zakwaterowano kilkuset polskich oficerów i żołnierzy pierwotnie mieszkających Awinion^[8]. Następnie przeniósł się do miasta (gminy) Agen w regionie Nowa Akwitania^[9]. W latach czterdziestych mieszkał w Paryżu przy placu Copeau(inne języki) pod nr 4 (1840)^[13], a później przy Saint-Dominique(inne języki) (1846)^[10]. W latach 1835–1837 był słuchaczem paryskiej L'Ecole Royale Polytechnique^{[14][15][16][17]}. Po zakończeniu nauki objął stanowisko konduktora dróg i mostów. Zajmował się realizacją projektów inżynierskich^[a][18]. Nadzorował m.in. budowę dwudziestokilku kilometrowego odcinka trasy kolejowej w departamencie Mayenne^[19]. Jako urzędnik państwowy w 1857 roku został awansowany do kl. III^[3]. Pracował jeszcze w 1871 roku, mając 64 lata^[20]. W wielu francuskich opracowaniach wymieniany pod nazwiskiem Szuniewiez^[17][20].

Napoleon Szuniewicz działał w Komitecie Narodowym Polskim, a od 1832 roku w Towarzystwie Demokratycznym Polskim w Paryżu^[21][22]. Był sekretarzem Komisji Pomocniczej (Administracyjnej)^[23][24], głównym kasjerem Towarzystwa Demokratycznego^[25] i redaktorem „Wywodu Słownego Rozpraw i Aktów Publicznych Emigracji Polskiej”, wychodzącego w Paryżu w latach 1843-46^[26].

Zmarł jako kawaler w swoim domu w Châteauroux (departament Indre), w dn. 19 czerwca 1884 roku^[2].

Rodzina

Napoleon Piotr urodził się w zaścianku Pukiance koło Janiszek, w szlacheckiej rodzinie rotmistrza powiatu oszmiańskiego Dionizego Szuniewicza herbu Łada i jego żony Rozalii z Paszkiewiczów^[1]. Miał dwóch starszych braci: Ignacego, który został lekarzem – doktorem nauk medycznych i Ambrożego (1810-1874), który biorąc przykład z Napoleona wziął udział w powstaniu listopadowym (był podporucznikiem), a po jego upadku wyemigrował do Francji. Tam wspólnie należeli do Towarzystwa Demokratycznego Polskiego w Paryżu^[27][28].

Uwagi

1. conducteur des Ponts et Chaussées (franc.)