Operacja Przywrócić Nadzieję

Operacja Przywrócić Nadzieję (ang. Operation Restore Hope) – nazwa operacji humanitarnej, prowadzonej od 9 grudnia 1992 roku do maja 1993 roku w Mogadiszu. Głównym celem operacji było zorganizowanie dostaw humanitarnych i ich dystrybucja wśród mieszkańców Somalii.

Operacja Przywrócić Nadzieję

wojna domowa w Somalii
Śmigłowiec Bell 212 amerykańskiej piechoty morskiej nad Mogadiszu podczas operacji Przywrócić Nadzieję
Czas	9 grudnia 1992 – 4 maja 1993
Miejsce	Mogadiszu
Terytorium	Somalia
Przyczyna	kradzież pomocy humanitarnej, która miała trafić do Somalijczyków
Wynik	przekazanie pomocy humanitarnej Somalijczykom
Strony konfliktu
ONZ  Stany Zjednoczone  Arabia Saudyjska  Australia  Belgia  Botswana  Etiopia  Francja  Grecja  Hiszpania  Indie  Kanada  Malezja  Niemcy  Pakistan  Turcja  Włochy  Wielka Brytania inne Somalijski Sojusz Narodowy
Dowódcy
Butrus Butrus Ghali George H.W. Bush Bill Clinton Robert B. Johnston (UNITAF) Mohamed Farrah Aidid
Straty
43 zabitych, 153 rannych[1] 1 zabity, 3 rannych[2] nieznane
brak współrzędnych

Przyczyny i przygotowania do operacji

W wyniku kradzieży żywności przez milicję Mohameda Farraha Aidida zmarło około 500 tys. Somalijczyków^[3]. Pomysł na operację wojskową, mającą na celu rozdział żywności powstał w ONZ. Prezydent Stanów Zjednoczonych George H.W. Bush wahał się z przyjęciem propozycji i przeprowadzeniem misji^[4]. Działanie militarne wydawało się wówczas jedynym rozwiązaniem, które mogło zapewnić pomoc humanitarną. 3 grudnia 1992 roku uchwalono Rezolucję Rady Bezpieczeństwa nr 794, która upoważniła państwa członkowskie do podjęcia wszelkich działań w celu stworzenia odpowiednich i bezpiecznych warunków dla operacji humanitarnej w Somalii^[5].

Przebieg

Operacja pod kryptonimem Przywrócić Nadzieję, z mandatem Rady Bezpieczeństwa ONZ, rozpoczęła się 9 grudnia 1992 roku lądowaniem na plażach niedaleko Mogadiszu jednostek amerykańskiej piechoty morskiej^[4]. Misję podzielono na dwa etapy. W pierwszym etapie wojsko miało przejąć kontrolę nad lotniskami, portami i drogami w celu dokonania bezpiecznego rozładunku i dystrybucji pomocy humanitarnej. W drugiej części misji armia ONZ miała przywrócić funkcjonowanie państwa i doprowadzić do pogodzenia skłóconych frakcji politycznych, aby powstał rząd jedności narodowej^[5].

Do przeprowadzonych zadań powołano siły UNITAF, w skład których weszło ok. 37 tys. żołnierzy spośród 24 państw^[5]. W operacji wzięli udział żołnierze z Arabii Saudyjskiej, Australii, Belgii, Botswany, Egiptu, Francji, Grecji, Indii, Kanady, Kuwejtu, Maroko, Niemiec, Norwegii, Nowej Zelandii, Pakistanu, Stanów Zjednoczonych, Szwecji, Tunezji, Turcji, Wielkiej Brytanii, Włoch, Zimbabwe i Zjednoczonych Emiratów Arabskich^[6]. Większość żołnierzy pochodziła ze Stanów Zjednoczonych. Żołnierzy rozmieszczono w środkowej i południowej Somalii, obejmując w ten sposób około 40% powierzchni państwa.

W grudniu 1992 roku powołano wojskowe centrum operacyjne CMOC (Civil-Military Operations Center). Głównym zadaniem CMOC stała się koordynacja wojsk i organizacji humanitarnych w celu sprawnego i bezpieczeństwa przekazania pomocy humanitarnej dla Somalijczyków^[5].

3 marca 1993 roku Sekretarz Generalny ONZ przedstawił sprawozdanie zalecające przekształcenie UNITAF do UNOSOM II^[5]. Operacja zakończyła się 4 maja 1993 roku.

Ocena operacji

Różnie ocenia się wynik operacji^[3][4][1].

Niektórzy uważają wynik operacji za sukces, ponieważ żywność trafiła do potrzebujących. Siły pokojowe przywróciły do funkcjonowania 107 posterunków policji oraz przeszkoliły i powołały do służby 6737 policjantów^[5]. Siły ONZ przyczyniły się do powołania sądów w ośmiu regionach i 26 dystryktach^[5]. Przeszkolono również 311 pracowników sądów oraz około 700 pracowników więziennych^[5].

Z drugiej strony interwencję uważa się za porażkę, gdyż w wyniku złej koordynacji działań oraz zbyt dużej pewności siebie amerykańskich dowódców zginęło wielu żołnierzy (głównie amerykańskich). Podczas operacji zginęło 43 wojskowych z USA^[1]. Siły pokojowe nie pokonały wszystkich frakcji w Somalii, nie namówiły skłóconych ugrupowań politycznych do współpracy oraz nie doprowadziły do zaprowadzenia porządku i bezpieczeństwa, przez co druga część operacji zakończyła się niepowodzeniem. Amerykańska opinia publiczna zniechęciła się do angażowania się w tego rodzaju działania^[4]. Decyzję o wycofaniu wojsk podjął nowy prezydent USA, Bill Clinton.

„Bieg po kawałek chleba”

Osobny artykuł: Bieg po kawałek chleba.

Jednym z symboli operacji Przywrócić Nadzieję stało się zdjęcie zrobione przez francuskiego fotoreportera Joël Robine’a. „Bieg po kawałek chleba” przedstawia małego chłopca biegnącego z chlebem oraz francuskiego legionistę pilnującego konwoju z pomocą humanitarną. Zdjęcie uhonorowano nagrodą World Press Photo of the Year w kategorii „Children’s Award” (tłum. nagroda dzieci) za 1992 rok^[7].