Osman

Osman – epos siedemnastowiecznego dubrownickiego poety Ivana Gundulicia^[1][2].

Charakterystyka ogólna

Osman powstawał w latach 1621–38^[2]. Wydany został w roku 1826^[2]. Utwór składa się z dwudziestu pieśni^[1]. Dwie z nich uzupełnił dziewiętnastowieczny romantyk Ivan Mažuranić^[3]. Nie jest pewne, czy Gundulić nie napisał tych właśnie pieśni, czy też zostały one skonfiskowane przez cenzurę.

Forma

Strona tytułowa wydania "Osmana" z 1826 roku

Tworzywem poematu jest ośmiozgłoskowiec^[4]. Rymuje się on przeważnie abab^[5].

Ah, čijem si se zahvalila,

tašta ljudska oholasti?

Sve što više stereš krila,

sve ćeš paka niže pasti!

Vjekovite i bez svrhe

nije pod suncem krepke stvari,

a u visocijeh gora vrhe

najprije ognjen trijes udari.

Treść

Utwór opowiada o klęsce armii tureckiej pod Chocimiem w 1621 roku, usiłowaniach młodego sułtana Osmana, dążącego do odbudowania swojej armii, buntowi przeciwko niemu i wreszcie jego śmierci^[1]. Pozytywnym bohaterem utworu jest polski królewicz Władysław, późniejszy król Władysław IV Waza^[2].

Przekłady

Osmana przekładali na język polski Czesław Jastrzębiec-Kozłowski i Jerzy Pogonowski^[6].