Ostatni Mohikanin (film 1992)

Ostatni Mohikanin (ang. The Last of the Mohicans) – melodramat historyczno-przygodowy produkcji USA z 1992 roku w reżyserii Michaela Manna.

Ten artykuł dotyczy filmu z 1992 roku. Zobacz też: inne znaczenia tego terminu.

Ostatni Mohikanin

The Last of the Mohicans

Gatunek	melodramat, historyczno-przygodowy
Data premiery	25 września 1992 10 września 1993 (Polska)
Kraj produkcji	USA
Język	angielski, francuski irokeskie (huroński, mohawk)
Czas trwania	107 min
Reżyseria	Michael Mann
Scenariusz	Philip Dunne Christopher Crowe Michael Mann
Główne role	Daniel Day-Lewis Madeleine Stowe Wes Studi Steven Waddington
Muzyka	Trevor Jones Randy Edelman
Zdjęcia	Douglas Milsome Dante Spinotti
Scenografia	Robert Guerra Richard Holland Jim Erickson James V. Kent Wolf Kroeger
Kostiumy	Elsa Zamparelli
Montaż	Dov Hoenig Arthur Schmidt
Produkcja	Michael Mann James G. Robinson Hunt Lowry
Wytwórnia	Morgan Creek Productions
Dystrybucja	20th Century Fox
Nagrody
Oskar w roku 1993, BAFTA najlepsze zdjęcia oraz charakteryzacje w roku 1993

Powstał według scenariusza Philipa Dunne, Christophera Crowe oraz Michaela Manna zainspirowanych powieścią Jamesa Fenimore’a Coopera o tym samym tytule.

Statuetkę Oscara za najlepszy dźwięk w 1993 r. otrzymali Chris Jenkins, Doug Hemphill, Mark Smith i Simon Kaye.

Treść

Akcja filmu toczy się latem 1757 roku, podczas tzw. wojny francusko-indiańskiej będącej pozaeuropejską częścią działań wojny siedmioletniej, w trakcie walk Anglików z Francuzami w puszczach Ameryki Północnej. Główni bohaterowie to Sokole Oko – biały wychowany wśród Indian, Indianin ze szczepu Mohikanów – Chingachgook oraz jego syn Unkas. Miłość do Kory, córki angielskiego pułkownika, odmienia życie „białego Indianina” – Sokolego Oka, który podczas wędrówki przez amerykańskie puszcze wraz z przyjaciółmi chroni ją i ratuje przed okrutnymi Huronami.

Autentycznym zdarzeniem wykorzystanym w powieści przez J.F. Coopera i w fabule scenariusza jest oblężenie Fortu William Henry oraz następująca potem masakra, będące punktem zwrotnym akcji filmu^[1].

Obsada aktorska

• Daniel Day-Lewis – Sokole Oko (Nataniel Poe)
• Madeleine Stowe – Kora Munro
• Russell Means – Chingachgook (Wielki Wąż)
• Eric Schweig – Unkas
• Jodhi May – Alicja Munro
• Steven Waddington – major Duncan Heyward
• Wes Studi – Magua
• Maurice Roëves – pułkownik Munro
• Patrice Chéreau – markiz de Montcalm
• Mac Andrews – generał Webb
• Dylan Baker – francuski kapitan
• Mike Philips – naczelny wódz plemienia (sachem)

Ścieżka dźwiękowa

Osobny artykuł: Ostatni Mohikanin (ścieżka dźwiękowa).

O filmie

Inspirowana powieścią adaptacja nie jest bezpośrednio na niej oparta, lecz w znacznej mierze odwołuje się do przetworzeń dokonanych w przedwojennej wersji filmowej, zrealizowanej przez George B. Seitza. M.in. zmarginalizowana została tytułowa postać „ostatniego” Mohikanina – Unkasa, a na pierwszy plan wysunięto głównych przeciwników – wodza Maguę i Sokole Oko (przemianowanego ze Skórzanej Pończochy w oryginale); również uwaga widza zdecydowanie skierowana została na tę postać. Wskutek tego obraz Manna nastrojem i charakterem znacznie odbiega od ujęcia narzucanego kinematografii przez literacki pierwowzór. W jego wersji szybka narracja i dynamiczny montaż prowadzą akcję od jednej do następnej kulminacji wydarzeń, a scenom krwawej przemocy towarzyszą zaskakujące w tym ciągu momenty liryczne odnoszące się do uczucia narastającego między Korą i Sokolim Okiem^[2]. Nastrojowość przełomowych momentów wzmaga przewodni motyw muzyczny.

Niektóre różnice względem powieści

• W filmie głównym bohaterem kreowany jest Sokole Oko, podczas gdy tytułowy „ostatni Mohikanin” występuje jako postać drugoplanowa.
• W filmie major Heyward ginie – w powieści uchodzi z życiem.
• W filmie Magua ginie z ręki Chingachgooka od ciosów maczugą – w powieści spada w przepaść.
• W powieści Sokole Oko jest starszy od Heywarda – w filmie jako rywale są rówieśnikami.
• W filmie Sokole Oko darzy miłością Korę – w powieści uwielbieniem darzy ją Unkas, gdy ona sama skrycie kocha Heywarda, z wzajemnością zakochanego w Alicji.
• W powieści ginie Kora, zaś Alicja uchodzi z życiem – w filmie role te odwrócono.
• Film pomija scenę pogrzebu Unkasa i Alicji.

Recepcja

W publicznym odbiorze film zyskał szeroką popularność, jaką zapewnił mu twórczy rozmach, tempo akcji i widowiskowe walory wpływające na emocje widza. Mimo to spotkał się z zarzutami krytyków dopatrujących się w nim zatarcia uwidocznionego w powieści Coopera konfliktu pomiędzy cywilizacją a naturą. W okresie narastania w USA wymagań tzw. poprawności politycznej, inny zarzut krytyki dotyczył ukazania Indian w sposób nie odzwierciedlający dostatecznie prawdy historycznej^[2].